Stresstest is een pleidooi voor hogere kapitaalbuffers

De resultaten van de balans- en stresstesten van de ECB moeten worden gelezen als een pleidooi voor hogere kapitaalbuffers bij de banken.

Zo, de Europese banksector heeft zijn examen afgelegd. De resultaten van de balans- en stresstesten van de Europese Centrale Bank zijn bekend. 25 banken, met een gezamenlijk kapitaaltekort van 25 miljard euro, zijn gezakt. Omdat een aantal ervan dit jaar al maatregelen nam, moeten maar 13 van de 25 instellingen tot een herkapitalisering overgaan. Samen moeten ze zo’n 10 miljard euro kapitaal vinden.

Dat is weinig, laat daar geen twijfel over bestaan. Of dat resultaat Amerikaanse investeerders zal overtuigen weer in de Europese banksector te investeren, valt sterk te betwijfelen: ‘Het kapitaaltekort van de hele Europese bankensector bedraagt amper 10 miljard euro? Yeah, right.’ We moeten vrezen dat deze doorlichting niet meteen zal leiden tot een soepeler kredietverstrekking en een ongebreideld geloof in de groei van de Europese economie.

De resultaten van de Belgische banksector zijn evenmin erg bemoedigend. Twee van de zes onderzochte instellingen zijn gezakt voor de stresstest, zij het dan vooral door hun erfenisportefeuilles. Maar globaal genomen blijkt de rendabiliteit van de Belgische banken te laag. En collectief zijn onze banken overgevoelig voor een daling van de woningprijzen of een stijging van de rente. Dat komt doordat hun risico’s geconcentreerd zijn in hypotheekleningen en overheidsobligaties. De Belgische banken zijn daardoor gevoeliger voor bepaalde schokken dan banken van andere Europese landen.

Dat de Belgische banken de stresstest niettemin met een voldoende grote kapitaalbuffer overleven, heeft te maken met de sterke buffers die ze de voorbije jaren opgebouwd hebben. Na de financiële crisis hebben verschillende instellingen (Belfius, KBC,…) hun winst niet uitgekeerd, maar opzijgezet om het eigen vermogen aan te dikken. Enkel dankzij die basis konden ze de gesimuleerde schokken verteren.

De balans- en stresstesten laten zich dan ook lezen als een pleidooi voor grotere kapitaalbuffers. Hoe groter de kapitaalbuffer, hoe groter het stootkussen om schokken op te vangen en eventuele verliezen te absorberen. In Europa zijn momenteel een risicogewogen kapitaalnorm van 8 procent en een niet-risicogewogen ratio van 3 procent de norm. We kunnen alleen maar hopen dat de regulatoren in de toekomst de lat hoger, veel hoger leggen.

De Nationale Bank pleit daarnaast voor een grotere diversificatie van de financiële sector in ons land. Daardoor zou de collectieve gevoeligheid voor bepaalde risico’s kunnen afnemen. “De banksector moet zich hervormen”, zei gouverneur Luc Coene.

Het grote gevaar is inderdaad dat de banksector deze balans- en stresstesten projectmatig bekeken heeft: ‘We moeten een test afleggen en we gaan er alles aan doen om te slagen. En eenmaal de oefening succesvol achter de rug is, kunnen we champagne drinken.’ Met deze ingesteldheid stevenen we op nieuwe problemen af.

We moeten hopen dat de banken van deze test gebruikgemaakt hebben om hun boeken grondig uit te mesten en de juiste parameters voor de waardering van kredieten en onderpand te installeren. Dat zou betekenen dat er sprake is van een echte cultuurverandering. Pas als de banken bewijzen dat het hun ernst is met het structureel in orde brengen van hun huishouding, zal het vertrouwen in de sector terugkomen.