Schaliegas heeft tot een grootschalige herindustrialisering van de Verenigde Staten geleid. In Europa zal het zo’n vaart niet lopen.
Vlaams minister-president Kris Peeters en de Nederlandse premier Mark Rutte kwamen bij hun gezamenlijke bezoek aan Houston begin juli onder de indruk van het exposé van de oliegigant ExxonMobil over de impact van schaliegas- en olie op de Amerikaanse industrie.
De twee excellenties beloofden het thema verder te bespreken op het voor volgende week geplande overleg over nauwere samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland. Maar Peeters en Rutte maken zich beter niet te veel illusies over het potentieel van schaliegas in onze contreien. Het gas is er, maar een Amerikaans scenario zit er niet in.
In de Verenigde Staten deed de massale exploratie van het onconventionele gas de energieprijzen kelderen. Dat leidde tot een golf van herindustrialisering. De Amerikanen rekenen er zelfs op tegen 2020 nog amper energie te moeten invoeren.
Ook in Europa is er schaliegas te vinden. Maar het succes eenvoudig overplanten is een utopie. “Eigenlijk weten we nog niet waarover we praten”, vindt Johan Albrecht, professor aan de universiteit van Gent en senior fellow van de denktank Itinera. “In de VS zijn er elk jaar duizenden boringen. In België is er nog nooit één boring uitgevoerd naar schaliegas. De voorspellingen zijn niet superoptimistisch: er is geen probleemloos potentieel.”
De grootste voorraden in Europa zouden in Polen, de Champagnestreek en Noord-Duitsland liggen, weet Johan Braem, senior equity analist bij Econopolis. “Maar als het al zou aanslaan, zal het veel kleinschaliger zijn. Eigenlijk moet je schaliegas vergelijken met een marathon. De VS zijn al halfweg, China en Argentinië zijn al 100 meter uit de startblokken, en de rest zit nog in de kleedkamer en weet nog niet of ze gaan meedoen.”
Game changer
De omstandigheden in Europa zijn ook anders dan in de VS. De reserves in de VS liggen in dunbevolkte gebieden, terwijl de schalielagen in Europa vaak onder dichtbevolkte gebieden lopen. Zo is er in Frankrijk een enorm bassin waarin Parijs centraal gelegen is.
Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder van de chemiesectorfederatie essenscia, vindt het “verkeerd om schaliegas uit te roepen als de oplossing voor al onze problemen. Maar de kansen voor Europa om te weten of schaliegas überhaupt een opportuniteit is, worden al in de kiem gesmoord nog voor het is getest door proefboringen. Er is meteen dat angstgevoel bij de bevolking dat het weer maar eens het milieu zal vervuilen. Dus sluit Europa meteen de deur voor wat in de VS een absolute game changer is.”
Prijseffecten
Toch kan de schalierevolutie, zelfs als ze zich nauwelijks op Europese bodem voltrekt, gevolgen hebben voor de Europese markt. “Schaliegas zal hier niet tot een lagere prijs leiden”, meent Braem. “Maar het beperkt wel het stijgingspotentieel voor de tarieven van het Russische Gazprom en het Noorse Statoil.”
Als Europa gas echt goedkoper wil maken, moet het in de eerste plaats zijn gasmarkt hervormen, vindt alvast het Internationaal Energie Agentschap. Nu zitten we nog met te veel olie-geïndexeerde gascontracten, waarvan de prijs meegolft met bijvoorbeeld de spanningen in het Midden-Oosten. Albrecht: “Die contracten worden afgebouwd, maar dat is een gradueel proces. Vijf jaar geleden was nog 75 procent gelinkt aan olie, nu nog de helft. Het hoeft ook niet noodzakelijk volledig te verdwijnen, maar we moeten toch meer opschuiven naar een zuivere gasmarkt.”
Bert Lauwers en Luc Huysmans
U leest het volledige verhaal over schaliegas deze week in Trends.
