Maarten Vansteenkiste (UGent) over coronamoeheid: ‘Angst is geen duurzame drijfveer’

Almaar minder mensen scharen zich achter de maatregelen tegen het coronavirus. Dat blijkt uit de motivatiebarometer. Met amper 30 procent staat die op het laagste peil sinds de zomer. “Hoe hoger de motivatie, hoe kleiner de kans dat onze besmettingen binnen acht weken pieken”, benadrukt hoogleraar ontwikkelings- en motivatiepsychologie Maarten Vansteenkiste (44) van de Universiteit Gent.

Het voorbije lenteweekend regende het pv’s voor coronaovertredingen. Het maatschappelijk draagvlak brokkelt af.

MAARTEN VANSTEENKISTE. “Met de motivatiebarometer meten we sinds maart vorig jaar hoe sterk de bevolking achter de maatregelen staat. Bij het begin van de pandemie was het 81 procent. Vorige zomer daalde het cijfer tot 23 procent. Daarna klom de motivatie weer, maar sinds januari brokkelt ze systematisch af. Met 30 procent staat het cijfer op het laagste peil sinds de zomer.”

De virologen voeren al een jaar lang een strategie van de angst. Verklaart dat mee de coronamoeheid?

VANSTEENKISTE. “Angst is geen duurzame drijfveer. Je moet uiteraard aan risicobeheer doen, maar dat mag niet omslaan in angst of paniek. Er moet gewoon duidelijker worden gecommuniceerd dat ons gedrag de sleutel is dat de risico’s onder controle kan houden. De besmettingscijfers stabiliseren al wekenlang. Dat creëert een negatieve spiraal, want de bevolking vraagt zich steeds meer af of de maatregelen wel efficiënt zijn en of hun inspanningen lonen.”

De roep om versoepeling wordt dan ook steeds luider.

VANSTEENKISTE. “Dat is begrijpelijk, maar de situatie is vandaag fragieler dan in de zomer. De communicatie door premier Alexander De Croo (Open Vld) van maandag was een eerste stap. Je moet vooral de bevolking laten meedenken. Met heel duidelijke en realistische doelstellingen, en een ingeschatte timing wanneer we die kunnen bereiken. Vandaag moeten we de focus leggen op het behoud van de huidige situatie.”

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez liet meteen weten dat hij “ook andere cijfers op tafel kan leggen, zoals het aantal depressies, burn-outs en zelfmoorden”.

VANSTEENKISTE. “Ik weet niet of het aantal zelfmoorden effectief klimt. Maar het is duidelijk dat de psychische basisbehoeften van mensen al maanden worden gefrustreerd. Dat is dan vooral voor onze bedreigde autonomie, de mate waarin we vrij kunnen handelen. De frustratie neemt de bovenhand op de bevrediging van die behoefte. Velen zitten op hun tandvlees. De jongeren zijn nog meer psychisch kwetsbaar.”

Weegt de psychische gezondheid op tegen de fysieke van het indammen van het virus?

VANSTEENKISTE. “Met gericht versoepelen kunnen we mentale zuurstof geven en toch de risico’s onder controle houden. Maar we zullen toch nog even moeten doorbijten. Als er een derde golf komt, kunnen we wel eens veel langer op de blaren zitten. Hoe hoger de motivatie, hoe kleiner de kans dat onze besmettingen over acht weken pieken.”