Jacht op management-vennootschappen is open

“Een aanval op correcte ondernemers”, luidt de kritiek, en strijdig met de grondwet. Staatssecretaris John Crombez is niet onder de indruk: “We viseren enkel de bad guys”.

De schrik zit erin bij fiscale experts en in de bedrijfswereld, nu staatssecretaris John Crombez de jacht opent op managementvennootschappen en fiscale constructies. “Een aanval op correcte ondernemers”, luidt de kritiek, en strijdig met de grondwet. Crombez is niet onder de indruk: “We viseren enkel de bad guys”.

De regering bereidt maatregelen voor tegen financiële constructies die enkel als doel hebben belastingen te ontwijken. Staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez (sp.a) richt zijn pijlen uitdrukkelijk op de 25.000 managementvennootschappen. “Hij jaagt veel van onze leden de daver op het lijf”, getuigt Kristof Willekens, fiscalist bij de middenstandsorganisatie Unizo. “Ondernemers krijgen de indruk dat werken met een vennootschap een indicatie van fraude wordt.”

Jan Sap, secretaris-generaal Federatie voor Vrij en Intellectuele Beroepen, treedt hem bij. “Voor de meeste ondernemers is een vennootschap een werkinstrument. Zeker de zelfstandigen en vrije beroepen kunnen zo hun aansprakelijkheid beperken, zich onderling organiseren of aan de opvolging werken. Natuurlijk zijn er uitwassen. Maar de fiscus roeit de meeste al uit. Wil de regering strengere maatregelen? Mij niet gelaten, als het correct gebeurt. Oneerlijke concurrenten moeten eruit. Maar sjoemelaars en correcte ondernemers mogen niet in een zak gestopt worden.”

Omkering bewijslast

Als de plannen doorgaan zoals ze nu voorliggen, dan beschikt Crombez over een atoombom tegen fiscale ontwijking. Als de fiscus beslist dat een juridische constructie hoofdzakelijk tot doel heeft belastingen te ontwijken, dan moet de onderneming het tegendeel bewijzen. Kan ze dat niet, dan past de fiscus de kwalificatie aan en heft een hogere belasting.

De Antwerpse fiscalist Victor Dauginet (Dauginet Advocaten) reageert ronduit ontstemd op de nieuwe regeling. “Dit is een ramp. Veel erger dan ik gedacht had. De rechtsstaat is ver weg. De overheid kan zo alle fiscale constructies wegvegen. De belastingcontroleur hoeft enkel te beweren dat er misbruik is, waarop de belastingbetaler een tegenargumentatie moet opstellen. De omkering van de fiscale bewijslast zal ertoe leiden dat de fiscus weinig werk heeft, en de belastingadviseurs overspoeld worden met dossiers.”

Zeiljacht

Volgens Crombez zal het nieuwe antimisbruikartikel “schandelijke praktijken” uitsluiten, zoals de chirurg die zijn zeiljacht in zijn vennootschap onderbrengt als beroepskosten. Jan Sap (FVIB) plaatst deze uitspraak in een hetze tegen ondernemers die door allerhande misbruiken de belastingen afromen, versus de rest van de bevolking _ brave belastingbetalers. “De toon zit compleet verkeerd.”

Dauginet spreekt van “pure demagogie”. Hij wijst erop dat artikel 53 van het Wetboek van Inkomstenbelasingen jachten of andere pleziervaartuigen uitdrukkelijk uitsluit als beroepskosten, tenzij in zeer bijzondere omstandigheden. Het artikel somt een hele lijst op van uitgaven die als beroepskosten worden afgewezen. Daartoe behoren ook “alle kosten in zover deze op onredelijke wijze de beroepsbehoeften overtreffen”. Dauginet: “En wees gerust. Elke controleur zal die kosten eruit gooien. Denk je nu echt dat een ondernemer zonder kritiek van de fiscus zijn appartement aan de kust in zo’n managementvennootschap kan onderbrengen, zoals wordt beweerd?”

Unizo-jurist Kristof Willekens getuigt echter dat heel wat zaakvoerders de fiscale limiet opzochten: “Tweede verblijven en de derde auto werden in de werkmaatschappij ondergebracht. De administratie raakte gefrustreerd, omdat ze dikwijls niet werd gevolgd door de rechtbanken. Mar je hebt geen catch all-regeling nodig om excessen te kunnen aanpakken. Het huidige arsenaal is voldoende.”

Ongrondwettlijk en onuitvoerbaar

“De nieuwe antimisbruikmaatregel promoveert de fiscus van tante tot schoonmoeder, die rechter en partij wordt”, reageert Erik Monard, managing partner van het advocatenkantoor Monard-D’Hulst. “Door een rechtshandeling naar goeddunken te herkwalificeren, plaatst de overheid zich boven de wet. De fiscus kan zich volgens de grondwet ook niet mengen in juridische overeenkomsten tussen twee vennootschappen.”

Andere fiscalisten, zoals Trends-columnist Jan Van Dyck, waren minder kritisch over de antimisbruikmaatregel, omdat die in het verlengde ligt van een al bestaande regel die geldt voor btw-constructies. Die mogen geen misbruik van het fiscaal recht uitmaken. Het Europese Hof van Justitie spreekt van misbruik van recht, als de rechtshandeling niet strookt met het doel van de wetgever en ook uitsluitend of hoofdzakelijk werd gemotiveerd door fiscale doelstellingen.

Reactie Crombez Staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez is niet onder de indruk van de kritiek op zijn plannen. En nee, hij viseert niet alle managementvennootschappen, alleen diegene die alleen maar tot doel hebben belastingen te ontwijken. “Voor alle duidelijkheid: ik heb niets tegen managementvennootschappen op zich. Iemand die werkt voor verschillende opdrachtgevers heeft een perfecte reden om zich via een vennootschap te organiseren. Als hij zich een normaal loon laat uitbetalen en geen kunstmatige constructies creëert om belasting te ontwijken, is er geen probleem. Wel stel ik vast dat het aantal managementvennootschappen sterk is toegenomen, en de misbruiken ook. Klassiek verwijs ik naar de chirurg die een jacht inbrengt als beroepskosten. Een reëel geval, trouwens.”

“Uiteindelijk willen we de subjectiviteit objectiveren. Ik besef dat het een delicate en complexe operatie wordt. Artikel 344 trok een duidelijke lijn, maar die lijn werd een grijze zone. Het parlement keurde in 1992 een wet goed om fiscale misbruiken aan te pakken, maar dat raakte door een arrest van Cassatie in onbruik. Cassatie is sinds 2010 trouwens wat minder strikt in zijn houding tegen artikel 344. Het nieuwe wetsontwerp zal de oorspronkelijke doelstelling herstellen om fiscale misbruiken aan te pakken_ net zoals dat ook in andere landen gebeurt. Verschillende juristen en fiscalisten gingen daar al publiekelijk mee akkoord.”

“Dit is trouwens geen hetze tegen dé ondernemers, enkel tegen degenen die over de schreef gaan. De overgrote meerderheid correcte belastingbetalers kan tevreden zijn omdat we oneerlijke concurrenten aanpakken. Ettelijke ondernemers mailden me dat sommige praktijken er ver over waren.”

“Wat de kritiek van de fiscalisten betreft, kan ik alleen maar zeggen dat correcte fiscalisten willen meewerken aan een beter fiscaal klimaat. Ik wist dat sommigen agressief zouden reageren op welke maatregel ik ook zou voorstellen. Elk voorstel voor meer fiscale duidelijkheid bestrijden sommigen te land, te zee en in de lucht. Zij krijgen met mij te doen. Ik ga niet achteruit.” (HB/EP)