Het echte ecorealisme komt van de klimaatwetenschapper

Aan geld geen gebrek. Wat we nodig hebben om de klimaattanker te keren, zijn zaken zoals vernuft, innovatie, creativiteit, durf en een open geest.

Het recente klimaatrapport van het IPCC leest als de zoveelste oproep van de laatste kans. Meer dan 700 klimaatwetenschappers bogen zich over meer dan 14.000 studies. De conclusies zijn onomstotelijk en duidelijk: de aarde warmt op, sneller dan verwacht, en de mens is de oorzaak door zijn uitstoot van broeikasgassen. Die uitstoot moet des te sneller naar nul om de aarde en haar bewoners geen onherstelbare schade toe te brengen.

De tijd van gerommel in de marge en eindeloze uitvluchten moet voorbij zijn. We moeten overal het grote geschut bovenhalen om de nodige systeemverandering door te duwen: in het onderwijs, in de politiek, in het bedrijfsleven, in de rechtspraak, in onze persoonlijke levens en in onze collectieve psychologie.

We weten wat er moet gebeuren. De politici spreken het beste op wereldniveau juridisch afdwingbare akkoorden af waarin alle geostrategische machtsblokken hun verantwoordelijkheid nemen. In onderling overleg als het kan, met een grenstaks op CO2 door enkele voortrekkers als het moet. Het argument dat die de nationaal-regionale soevereiniteit en economische belangen aantast, is niet van tel. Wat zijn die nog waard als je overspoeld wordt door een vloed klimaatvluchtelingen, of simpelweg door zeewater?

Het klimaat heeft lak aan het subsidiariteitsbeginsel of nationale concurrentieposities. Als bijvoorbeeld een pan-Europees geïntegreerd energienetwerk in Europa efficiënter en minder vervuilend is, dan moet dat er komen, punt. Voorts moet de CO2-uitstoot naar nul, van iedereen. Het to-dolijstje daarvoor is eindeloos en alle taboes en heilige huisjes mogen daarbij sneuvelen. Overheden moeten hun gebouwen beter isoleren, hoogstaand openbaar vervoer aanbieden en ga zo maar door.

De mensen moeten hun woon-, werk-, leef- en vrijetijdsgewoontes ter discussie durven te stellen en omgooien. Heel concreet: ik moet stoppen met vlees te eten, en de druiven uit Peru in de winkelrekken laten liggen, hoe graag mijn kinderen ze ook eten. En als ik eerlijk ben, is het van de pot gerukt dat ik een salariswagen heb. De bedrijven moeten meer doen dan de efficiëntste van de klas binnen het bestaande paradigma te willen zijn. Zij moeten mee vormgeven aan een nieuw paradigma en daar zonder omkijken aan meewerken.

Tegenargumenten

‘Het moet wel realistisch blijven’ is steevast een argument van onwilligen voor wie ambitieuze klimaatplannen niet in hun kraam passen. Voor de slachtoffers van de overstromingen, de bosbranden en andere extreme klimaatrampen was de confrontatie met de realiteit nochtans niet te ontkennen. Degenen wier zin voor realisme enkel is ingegeven door het resultaat van de volgende verkiezing, zijn zelden in staat de volledige werkelijkheid in ogenschouw te nemen. Die zogenoemde realo’s vergeten ook dat de grootste verwezenlijkingen zoals lucht- en ruimtevaart, het internet, de kwantumrevolutie of de moderne geneeskunde er niet gekomen zijn door ‘realistisch te blijven”. Zij die tegenover zulke verwezenlijkingen sceptisch stonden, werden de mond gesnoerd en wandelen gestuurd.

‘Het moet betaalbaar blijven’ is nog zo’n hol tegenargument dat de idee van investeren miskent. Een investering is een productieve inzet van middelen met als doel een situatie te verbeteren. Dan hebben we het niet over de inzet van geld om meer geld te verdienen. Met een klimaatcrisis in onze nek hijgend, bekijken we investeren het beste als de inzet van menselijk vernuft, innovatiekracht, creativiteit, arbeid en kapitaal om tot een betere, leefbare wereld te komen. Degenen die hun financiële bril daarbij toch niet afgezet krijgen, frissen best hun kennis van het moderne monetaire systeem eens op. Aan geld geen gebrek. Wat we nodig hebben om de klimaattanker te keren, zijn zaken zoals vernuft, innovatie, creativiteit, durf en een open geest.

Op de cover van Trends van deze week leest u ‘Zelfs deze ramp is een kans’. Dat geldt net zo goed voor de overstromingen in ons land als voor de opwarming van de aarde.