De Wereldhandelsorganisatie (WTO) moet gemoderniseerd worden, zodat de internationale handelsregels afgestemd zijn op de mondiale economie van vandaag. Dat zegt de Europese Commissie, die dinsdag een conceptnota heeft gepubliceerd voor de hervorming van de WTO.
Sinds Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en de Amerikaanse president Donald Trump in juli verrassend aankondigden dat de Europese Unie en de Verenigde Staten alle bestaande bilaterale tarieven op industriële goederen willen wegwerken, zijn de spanningen tussen Brussel en Washington afgenomen.
Maar dat wil niet zeggen dat er geen andere handelsconflicten meer zijn die een domper zetten op de internationale economie. Zo kondigde Trump maandagavond nieuwe, omvangrijke heffingen aan op Chinese producten. China zelf wordt, door de VS maar ook door de EU, een gebrek aan transparantie en aan toegankelijkheid voor buitenlandse bedrijven verweten, een te grote bemoeizucht van de overheid in de economie en een zwakke bescherming van intellectuele eigendomsrechten.
Tegenstrijdige belangen
Daarom vroegen de Europese staatshoofden en regeringsleiders op hun top in juni om de Wereldhandelsorganisatie beter te doen functioneren. Binnen de WTO wordt toegezien op de ontwikkeling van een op regels gebaseerd internationaal handelsstelsel en werd een mechanisme voor de beslechting van handelsgeschillen opgezet. De WTO slaagt er echter steeds minder in handelsconflicten op te lossen. De organisatie gaat gebukt onder rigide procedures en tegenstrijdige belangen van landen, terwijl de geschillenbeslechting dreigt te worden lamgelegd omdat de benoeming van nieuwe leden van de WTO-beroepsinstantie wordt geblokkeerd door Washington.
Eind augustus dreigde Trump er nog mee de VS uit de WTO terug te trekken als er geen vaart wordt gemaakt met de vooropgestelde hervormingen. Hij is met name ontstemd over het mechanisme voor geschillenbeslechting, dat de VS consequent zou benadelen. Het is daarom ook dat hij de aanstelling van nieuwe rechters bij de beroepsinstantie blokkeert.
Met haar conceptnota geeft de Europese Commissie nu gevolg aan de oproep van de EU-lidstaten om een modernisering uit te werken. Ze zal de tekst later deze maand voorleggen aan de andere WTO-leden. Commissaris voor Handel Cecilia Malmström benadrukt echter dat ze geen hervorming voorstelt om de VS een plezier te doen.
Veranderende economie
De WTO is van cruciaal belang om een open, eerlijke en op regels gebaseerde handel te waarborgen, luidt de analyse van Malmström. “Ondanks haar succes heeft de WTO zich niet voldoende kunnen aanpassen aan de snel veranderende mondiale economie. De wereld is veranderd, maar de WTO is niet mee veranderd. Het is de hoogste tijd om maatregelen te nemen en ervoor te zorgen dat het stelsel de uitdagingen van de mondiale economie van vandaag het hoofd kan bieden en iedereen er opnieuw van kan profiteren.”
In haar nota schrijft de Commissie op welke terreinen er moderniseringsmaatregelen moeten worden genomen. Ze onderscheidt drie kernpunten: actuelere internationale handelsregels, aangepast aan de mondiale economie van vandaag; een sterkere toezichthoudende rol van de WTO; en een oplossing voor de dreigende impasse met betrekking tot het stelsel voor geschillenbeslechting. Bij de concrete uitwerking van die prioriteiten zullen zowel de Europese lidstaten als het Europees Parlement betrokken worden.
