Marc De Vos

‘De vaandelvlucht van het sociaal overleg riskeert de erfenis van deze regeerperiode volledig te verwoesten’

Marc De Vos Columnist

‘De regering moet vermijden dat een cascade van algemene loonindexeringen ons twintig jaar terug in de tijd katapulteert. Grijp in voor het te laat is’, zegt professor Marc De Vos.

Het is oorlog. Alle gezinnen zien hun kosten voor levensonderhoud oplopen. De torenhoge energiekosten treffen iedereen. Voor de bedrijven exploderen de prijzen van grondstoffen en materialen, terwijl de loonindexeringen zich vermenigvuldigen. Een recessie is nakend. Opgezadeld met structurele miljardentekorten van voor de crisis, raken de overheden uitgeput in hun vermogen om meer steunmaatregelen met nog meer schulden te schragen.

Dit is geen pandemie die even alles vastzet, om nadien alles los te laten. Dit is een kanteling van onze energiearchitectuur, van de wereldorde, van de geglobaliseerde investerings- en handelsstromen. Ze komt boven op de transitie naar een postfossiele economie, de demografische vergrijzing en de immigratiecrisis. In België komt ze boven op de erfenis van twintig jaar dralen en falen om de uitdijende welvaartsstaat en overheidswerking met gezonde welvaartscreatie en begrotingen te stutten.

België is gezegend met een institutioneel complex van overleg dat alle sectoren mee beheert. Dit zou hét moment moeten zijn van dat fijnmazige sociaal overleg, van die structuren van vertegenwoordigers en technische expertise, van die verbindingen tussen stakeholders in de economie. Die dure constructie die in goede tijden voor gedeelde vooruitgang staat, zou in slechte tijden cohesie en daadkracht moeten bieden. Een permanente samenwerking zou wendbaarheid en draagvlak moeten betekenen in de confrontatie met de gemeenschappelijke uitdagingen.

De vaandelvlucht van het sociaal overleg riskeert de erfenis van deze regeerperiode volledig te verwoesten.

Er zijn enorme kansen voor een crisisoverleg. De volatiliteit in de economie, tegen de achtergrond van de pensioneringsgolf van de babyboomers, betekent een arbeidsmarkt die werkloosheid met schaarste verbindt. Kunnen we creatief het schaarse talent inzetten, begeleiden, delen en laten evolueren richting de economie van de toekomst? De energieoorlog met Rusland dwingt transversaal tot energie besparen, optimaliseren en mobiliseren. Kunnen we solidair en strategisch een energienoodplan maken dat ons kritieke economische weefsel maximaal vrijwaart? De successie van loonindexeringen bedreigt meer dan vijftien jaar collectieve inspanningen voor een herstel van onze concurrentiekracht via loonmatiging. Kunnen we spitsvondig omgaan met loonevolutie om koopkracht met concurrentiekracht te verbinden?

Werkgevers en vakbonden zouden het momentum kunnen grijpen. Maar ze vertikken het. Het top-down sociaal overleg verzandt in claims van het eigen gelijk, verergert de crisis en versnelt de polarisatie van de partijpolitiek. Het is intriest, het is onverantwoord, maar het is niet anders. Zo laag ligt de lat intussen: zelfs over het verdelen van een gekregen taart – de welvaartsenveloppe voor hogere uitkeringen – kan men geen ernstig gesprek meer voeren.

Er komt misschien een moment om het failliete consensusmodel te herijken, na de verkiezingen van 2024. Intussen wordt de complexe federale regering ondermijnd door de onwil van de overlegpartners die elk rekenen op politieke handlangers om te scoren. De regering moet bovenal vermijden dat een cascade van algemene loonindexeringen ons twintig jaar terug in de tijd katapulteert. De geschiedenis heeft ons al veel denksporen geboden: overslaan, uitstellen, afvlakken, plafonneren, netto in plaats van bruto, centen in plaats van procenten. Grijp in voor het te laat is. Koppel dat werkgeversdogma aan een vakbondsdogma: laat meer onderhandelde loonstijging toe in bedrijven die wel goed boeren.

De vaandelvlucht van het sociaal overleg riskeert de erfenis van deze regeerperiode volledig te verwoesten. Er zijn al de torenhoge overheidsschulden. Als we daarbij nog onze concurrentiekracht verliezen te midden deze crisis, gaan we helemaal terug naar de donkere jaren tachtig.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content