De drempel van het privéonderwijs

Directeur Koen Ringoot van Leerwijzer, de grootste privéschool van Vlaanderen, pleit ervoor om privéonderwijs fiscaal aftrekbaar te maken voor de ouders die het onderwijs voor hun kind uit eigen zak betalen, maar tegelijkertijd ook bijdragen aan het klassieke onderwijssysteem door de reguliere belastingen.

Het debat over het inschrijvingsgeld aan universiteiten en hogescholen wordt al enkele weken op de spits gedreven. Het is een goede zaak dat er de laatste tijd zoveel publieke aandacht gaat naar de kost van het onderwijs. Maar als het gaat over het onderwijs in Vlaanderen, wordt er steevast te weinig aandacht besteed aan privéonderwijs. Wij, de aanbieders van privéonderwijs, willen het actuele debat over de kost van het onderwijs aangrijpen om ook aandacht te vragen voor een andere discussie, namelijk die van de fiscale aftrekbaarheid van ons onderwijs.

Privéonderwijs is duur, maar ook het reguliere onderwijssysteem kost veel geld. Alleen is dat veel minder zicht- of voelbaar omdat 90 procent van die kost door de maatschappij gedragen wordt, en slechts 10 procent door degene die ervan geniet. In de begroting van de Vlaamse Gemeenschap wordt er elk jaar 15 miljard euro ingeschreven voor het onderwijs, een flinke hap uit het totale budget. Daaruit blijkt ook dat een 21-jarige de gemeenschap na een schoolcarrière van 18 jaar – basisonderwijs, secundair en hoger onderwijs – een slordige 117.655,38 euro gekost heeft. Vlaanderen heeft dan ook één van de duurste onderwijssystemen van heel Europa. In België maakt privéonderwijs ongeveer 0,05 procent van het totaal uit. In het Verenigd Koninkrijk is dat 22 procent. Privéonderwijs is daar een volwaardige speler.

Ouders die investeren in privéonderwijs voor hun kind, betalen twee keer de volle pot, één keer via de belastingen die iederéén betaalt, en één keer rechtstreeks aan de privéschool waar hun kind de begeleiding krijgt die het nodig heeft. Het is niet meer dan logisch dat ouders die dubbele kost fiscaal moeten kunnen recupereren. Nu is dat niet zo en worden ouders niet beloond voor de financiële inspanning die ze doen. Dat maakt dat privéonderwijs financieel en fiscaal niet aantrekkelijk is, en dus slechts toegankelijk is voor een beperkt deel van de bevolking. Dat is asociaal, want nu kunnen alleen de rijkste mensen zich privéonderwijs voor hun kinderen veroorloven. Dat is geen optie in een democratische maatschappij. Nu zetten dus weinig mensen de stap naar privéonderwijs in verhouding tot de kinderen die er nood aan hebben. Er moet een maatregel komen die het de ouders mogelijk maakt om een deel van de financiële inspanningen fiscaal in mindering te brengen.

Ondanks het feit dat het het duurste is van heel Europa, slaagt het klassieke onderwijs er niet in om alle leerlingen aan boord te houden. Daarom is het bestaan van privéonderwijs een noodzaak, anders dreigen er nog meer leerlingen met capaciteiten te vervallen in het watervalsysteem, waarbij een leerling naar een lager opleidingsniveau verwezen wordt. Privéonderwijs in het algemeen, en Leerwijzer in het bijzonder, wil vooral een alternatief zijn voor leerlingen die omwille van welke reden dan ook nood hebben aan een meer persoonlijke begeleiding. Maar om een volwaardig aternatief te zijn, moet privéonderwijs wel breder toegankelijk zijn.

Dankzij het privéonderwijs hoeven gedemotiveerde jongeren niet af te zakken naar een lager niveau. Met een diploma dat afgesteld is op hun talenten en capaciteiten komen ze vaker in een job terecht die beter betaalt, waardoor ze meer verdienen en bijgevolg meer belastingen betalen. Bovendien krijgen leerlingen in het privéonderwijs de nodige persoonlijke begeleiding, waar ze een goede studiemethode en discipline aan overhouden. Daardoor lopen ze tijdens voortgezette studies in de meeste gevallen geen schoolse vertraging meer op. Ze komen sneller op de arbeidsmarkt terecht en dragen sneller bij aan de maatschappij. Ook in dat opzicht profiteert de maatschappij dus mee van de dubbele financiële inspanning die de ouders destijds deden.

Onderwijs is een vrije keuze, dat staat zo geschreven in de Belgische grondwet. Ook privéonderwijs behoort tot die keuzes, en moet bijgevolg voor iedereen toegankelijk zijn. Er bestaat voor privéonderwijs echter een erg grote financiële drempel. Het is de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat elke optie even aantrekkelijk is, of we het nu hebben over gesubsidieerd onderwijs, vrij onderwijs of privéonderwijs. Privéonderwijs fiscaal aftrekbaar maken, is een eerste stap om de bestaande willekeur zoveel mogelijk uit te sluiten.

Koen Ringoot, directeur van Leerwijzer