Carsten Brzeski (ING Duitsland) over de energiecrisis: ‘Het economisch herstel zal langer duren dan na de pandemie’

De Duitse federale minister van Economie Robert Habeck (Groenen) verwacht dat de Russen de cruciale gaspijpleiding Nord Stream 1 definitief dicht houden. Carsten Brzeski, de hoofdeconoom van de financiële instelling ING in Duitsland, verwacht een recessie in het land.

Wat zijn de prognoses?

CARSTEN BRZESKI. “Het blijft uiteraard koffiedik kijken. Maar volgens onze prognoses zou de Duitse economie in het derde kwartaal met 0,6 procent krimpen, en met 0,7 procent in het vierde kwartaal. In het eerste kwartaal van 2023 zou de krimp 0,8 procent van het bruto binnenland product (bbp) bedragen. We verwachten voor het hele jaar 2023 een krimp van de Duitse economie met 1,1 tot 1,2 procent. Dat is minder erg dan tijdens de pandemie. Ik verwacht voorlopig geen extreme scenario’s met een daling van de economische activiteit tot een tiende in Duitsland. De pandemie heeft ons geleerd dat er een recessie kan zijn zonder zware gevolgen voor de arbeidsmarkt. De werknemers vonden opvang via het stelsel van tijdelijke werkloosheid.”

Het goede nieuws is dat de Duitse gasreservoirs sneller dan voorzien gevuld geraken: dinsdagochtend 6 september voor meer dan 86 procent.

BRZESKI. “Maar het nadeel zijn de hoge gasprijzen. Wat je vandaag ziet, zijn nog maar de voorbodes van die hoge prijzen. Een aantal bedrijven legt de productie al stil. Maar we zitten nog steeds in de stilte voor de storm. Veel gasrekeningen zijn nog op basis van oudere contracten. Vanaf oktober zullen de duurdere facturen volop worden doorgerekend. Pas dan zal je echt de economische impact voelen. De consument bespaart nu al, voor zover zij of hij dat kan.”

De Duitse overheid stut de economie nochtans met een bijkomend steunpakket van 65 miljard euro.

BRZESKI. “Het is nog niet helemaal duidelijk waar dat geld vandaan komt. Bijna de helft zou gehaald worden uit overwinsten bij energiebedrijven, maar dat is nog niet uitgewerkt. Vooraleer dat volledig op punt staat, is het voor de komende winter wellicht te laat. Bovendien betekent 65 miljard euro minder dan 2 procent van het bbp. Er zijn nu drie steunpakketten, voor samen 95 miljard euro. Dat betekent 3 procent van het bbp. Dat is niet niets. Maar tijdens de pandemie steunde de Duitse overheid de economie met een bedrag van 15 procent van het bbp. Er is dus nog ruimte om meer te doen. Er is wat extra steun voor de lagere inkomens, maar compensaties voor de middenklasse ontbreken. Er is evenmin een echt steunpakket voor kmo’s. Neem de warme bakker. Die kan de gestegen kosten van de dure energiefactuur niet langer zomaar doorrekenen aan de klant.”

Hoe lang blijven de gasprijzen op dit torenhoge niveau?

BRZESKI. “Zolang de oorlog in Oekraïne blijft duren, zullen ook de gasprijzen hoog blijven. De gaspijpleiding Nord Stream 1 is dicht. We zullen deze winter wellicht doorkomen, maar wat met de winter van 2023-2024? Vanaf volgende lente moeten de gasreservoirs opnieuw gevuld worden. De energieprijzen zullen pas echt zakken, als de transitie naar hernieuwbare energie is gemaakt. Bovendien zullen consumenten en bedrijven een daling van de energieprijzen slechts met vertraging voelen, want hun energiecontracten zullen niet meteen worden aangepast. Dat is het verschil tussen de pandemie en deze energiecrisis. Na een lockdown veerde de algemene economie weer krachtig op, de culturele sector en de horeca uitgezonderd. Bij de huidige crisis zal dat herstel veel vlakker gaan.”