‘Aan de waan van de dag heeft niemand iets’

Dit is geen pleidooi om het nieuws te verbloemen. Het is wel een pleidooi om wat vaker bij de kern van de zaak te blijven, zegt Trends-hoofdredacteur Wim Verhoeven.

De kappers heropenen? Absoluut noodzakelijk, dacht de regering. Bad hair days maken de mensen neerslachtig. “Die beslissing haalt de motivatie van de jongeren onderuit”, klinkt het ondertussen bij leden van expertengroep GEMS.

“AstraZeneca is niet te vertrouwen”, zegt Zuid-Afrika. “Wij vaccineren verder”, zeggen de Britten. “Tot 55 jaar”, zeggen de Belgen. Maar wat als je 54 bent?

Willen we vaccins van de Russen? “Hier spelen geopolitieke belangen”, zegt de ene specialist. “Toch een goed vaccin”, zegt de andere. “Laat het Europees geneesmiddelenagentschap EMA daar maar over beslissen.” Het EMA? Dat is toch die bureaucratische bende die de vaccins veel te laat heeft goedgekeurd? Daar vergist u zich in. Dat zijn net heel degelijke wetenschappers die de bevolking willen behoeden voor gezondheidsrisico’s.

Mogen jongeren voorgaan bij vaccinatie? “Ik sta mijn plaatsje af”, zegt een communicatie-expert in vrijwel alle media. “Een mooi signaal”, vindt de ene viroloog. “Contraproductief”, slaat zijn collega terug. “Experts moeten stoppen met hun doemberichten”, zegt de regering. Ja, voor één keer lijkt de politiek overstemd te worden in de kakofonie.

Kan dit volstaan als bloemlezing van de eindeloze nieuwsstroom waarin elk zinnig debat dezer dagen verdrinkt? We maken de complete ontsporing mee van een voordien ook al dolgedraaide nieuwsmachine. Het is te veel. Het is vooral te veel waan van de dag. Elk uur lanceert iemand wel een verhaal waar eindeloos over gebikkeld moet worden. Werkelijk iedereen komt in aanmerking voor zo’n verhaal van het moment: virologen, epidemiologen en dokters. Maar ook politici, communicatiespecialisten en vertegenwoordigers van al dan niet getroffen sectoren.

Als de coronacrisis straks voorbij is, zullen veel mensen, bedrijven en organisaties aan zelfonderzoek hebben gedaan. Hebben we iets geleerd? Kan of moet het anders? Vliegen voor 35 euro, continu in de file staan, heel het jaar boontjes uit Kenia? Natuurlijk kunnen we niet wachten om weer met volle teugen te leven. Maar bij heel veel mensen is er ruimte ontstaan voor bezinning.

Misschien moeten wij, de media, ons ook bezinnen over de rol die we altijd al speelden en tijdens corona tot in het absurde hebben uitvergroot. Hoe snel dat paniekbericht achterhaald was. Hoe vaak de grote discussie achteraf futiel bleek te zijn. Een filter, gebaseerd op relevantie, zou geen slecht idee zijn. Laat ons de waan van de dag er zo veel mogelijk tussenuit halen. Uit onderzoeken blijkt dat een behoorlijke groep mensen zich doelbewust afkeert van het nieuws. Minstens één op de tien volwassenen zou een actieve nieuwsvermijder zijn. Een nog grotere groep zegt het niet met zoveel woorden, maar doet het wel in de praktijk. Het zijn vaker vrouwen dan mannen en ze zijn vaak ook jong. Doelgroepen waar zowat alle media graag naar lonken.

Dit is geen pleidooi om het nieuws te verbloemen. Aan een roze bril heeft niemand wat. Het is wel een pleidooi om wat vaker bij de kern van de zaak te blijven. Een doordachte analyse over de huidige kennis van de vaccins. Nadenken over de wereld na corona. Over welke relance we willen, welke samenleving we willen. Vorige week beantwoordde Trends twaalf vragen over de wereld na corona. Ze staan nog altijd online, want ze behouden hun waarde. Deze week beantwoordt een van onze redacteurs de belangrijkste vragen over de vaccins. Heel interessant maar ook genuanceerd, want de kennis over vaccins is nog lang niet volledig. Het is tragere journalistiek. Maar misschien is dit wel het moment om daar meer van te brengen.

Meer duurzaam nieuws hebben we nodig. Wordt dat de collectieve bijdrage van de journalistiek aan een betere samenleving na corona?