Wat L&H moest zijn

Jo Lernout en Pol Hauspie sloegen hun eigen droom aan diggelen. Wat een machtig bedrijf in spraaktechnologie moest worden, werd een nachtmerrie. Maar hun technologie leeft voort bij Nuance Communications, dat wel een wereldspeler is.

Uiterlijk eind deze maand leggen gedupeerde beleggers en schuldeisers hun conclusies neer in de burgerlijke rechtszaak over het faillissement van Lernout & Hauspie Speech Products (L&H). Stichters Jo Lernout en Pol Hauspie droomden ervan vanuit Ieper de spraaktechnologie wereldwijd te domineren. Het draaide anders uit. Jarenlang had L&H zijn omzet opgeblazen via spookfirma’s, vooral om steeds meer geld op te halen, het aandeel te manipuleren en grote overnames te doen. In oktober 2001 legde het de boeken neer. Lernout, Hauspie en acht andere betrokkenen werden in 2010 strafrechtelijk veroordeeld door het hof van beroep van Gent, onder meer voor fraude. De burgerlijke procedure over wie aansprakelijk is en de meer dan 12.000 gedupeerden moet compenseren, loopt nog altijd. Pas in 2017 wordt een uitspraak verwacht.

Miljardenbedrijf

Maar ook dan zal een vraag onbeantwoord blijven: wat als bij L&H niet was gefraudeerd? Had het West-Vlaamse bedrijf dan de wereld kunnen veroveren? Misschien, al had het in de wedloop om de beste spraaktechnologie moeten opboksen tegen AT&T en IBM. Later kwamen Google, Microsoft en Apple daar nog bij.

Toch houdt één kleiner bedrijf zich dapper recht tegen tegenover die techgiganten: Nuance Communications. Dankzij zijn software, expertise en patenten bekleedt Nuance een sleutelpositie in de spraaktechnologie.

Nuance is het bedrijf dat L&H had moeten zijn, en eigenlijk is het dat ook. Nuance is deels ontstaan uit de restanten van het Ieperse bedrijf. Eind 2001 nam Scansoft bijna alle activiteiten over van het failliete L&H, voor bijna 40 miljoen dollar. Een schijntje in het licht van de miljarden die L&H ooit waard was op de beurs. Scansoft nam niet alleen de activiteiten over, het zette ook de agressieve overnamestrategie voort. Na de acquisitie van Nuance in 2005 nam Scansoft ook de naam van die sectorgenoot aan.

Nu is Nuance een bedrijf met een jaaromzet van 1,9 miljard dollar en 12.000 werknemers. Bij de consument is Nuance vooral bekend van de dicteersoftware Dragon Naturally Speaking, ooit een product van L&H. Maar het zakelijke segment is veruit het belangrijkste. Door zijn expertise en patenten is Nuance een moeilijk te omzeilen partner, zelfs voor kleppers als Apple, Samsung en grote autofabrikanten. Nu dreigt die comfortabele positie te eroderen. Google, Apple en Microsoft willen hun toestellen en diensten uitrusten met spraaktechnologie en hun virtuele assistenten Google Now, Siri en Cortana verbeteren. Daarvoor hebben ze eigen spraakafdelingen opgericht. Het spraaktechnologiebedrijf moet nu tegen nog meer grote jongens opbieden om talent en bedrijven binnen te halen.

Natuurlijke taal

Om zijn sleutelpositie de komende jaren te behouden, moet Nuance in de eerste plaats zorgen dat zijn spraak- en taaltechnologie wereldtop blijft. De voorbije decennia is een ongelofelijke weg afgelegd. Toen L&H in de jaren negentig zijn eerste software op de markt bracht, stond de technologie nog in de kinderschoenen. Computers waren in het beste geval in staat woorden of lettergrepen aan elkaar te plakken en die dan uit te spreken. Omgekeerd was spraakherkenning verre van accuraat, zodat veel woorden moesten worden gespeld opdat de software het woord zou herkennen.

Dat stadium hebben Nuance en zijn concurrenten al ver achter zich gelaten. Hun technologie streeft er niet alleen naar woorden te herkennen, maar die ook te begrijpen. Dat betekent dat hun software meer moet denken als een mens, waardoor de conversatie met een computer op een natuurlijke manier verloopt. “Vroeger moest men een aantal spraakcommando’s in een strikte volgorde aflopen”, zei Vlad Sejnoha, technisch directeur van Nuance eerder dit jaar bij een bezoek aan de researchafdeling in het centrum van Boston. “Nu kan de software in één vloeiende zin alle signaalwoorden herkennen en begrijpen: ‘Reserveer een tafel in mijn favoriete restaurant na mijn laatste vergadering. Stuur ook een uitnodiging naar mijn collega’s.’ Als het restaurant volzet is, moet de software op eigen houtje een andere plaats kunnen suggereren waar je al veel bent geweest.”

Tijdens het bezoek demonstreerde Nuance regelmatig dat op een natuurlijke manier converseren met zijn software mogelijk is. Dit zelfs in de meest uiteenlopende omstandigheden: in een kantooromgeving, tegen de televisie, in de auto. Maar soms liep de demo vast en was het scenario van de film Her weer ver weg. Daarin wordt de hoofdrolspeler verliefd op zijn virtuele assistente, een stukje software waarvan de stem en het taalgebruik niet te onderscheiden zijn van die van een mens. Dat is het kwaliteitsniveau waarvan L&H droomde en waar Nuance naartoe werkt. Voorlopig ligt dat doel nog veraf. “Spraaktechnologie wordt erg gehypet en daarbij wordt uit het oog verloren dat de software soms nog te veel fouten maakt”, geeft Sejnoha toe. “Maar jaarlijks dringen we het aantal fouten met 20 procent terug, dankzij de krachtigere hardware en vooral door betere artificiële intelligentie. Het is een kwestie van tijd eer de technologie bijna volledig op punt staat.”

Cloud

Hoewel de technologie van Nuance met rasse schreden vooruitgaat, is dat niet te zien op de beurs. In 2011 piekte het aandeel nog op meer dan 29 dollar. Ondertussen schommelt het rond 15 dollar. Door zijn niet-aflatende overnamehonger heeft Nuance altijd al een schuldenlast getorst. Nu beginnen sommige beleggers en analisten zich daar zorgen over te maken omdat Nuance de voorbije zes kwartalen ook nettoverliezen boekt. Die zijn volgens Nuance te verklaren door het toepassen van boekhoudkundige regels; de onderliggende cashflow bedraagt jaarlijks ongeveer 300 miljoen dollar. Ook die is gedaald, maar dat komt door een nieuw businessmodel. Vroeger verkocht Nuance veel licenties en werden de contracten bijna direct geïnd. Nu zijn abonnementsformules de norm geworden, waardoor het geld verspreid wordt over een langere periode.

Veel van die nieuwe formules zijn verbonden aan de cloudoplossing van Nuance. Mobiele toestellen hebben bijvoorbeeld te weinig rekenkracht en geheugen om de software volledig lokaal te kunnen draaien. Daarom worden spraakcommando’s meestal over het internet naar krachtige serverparken gestuurd voor verwerking. Bijna 64 procent van de omzet van Nuance komt uit een van zijn clouddiensten. Volgens Mike Thompson, verantwoordelijk voor de mobiele en consumentendivisie, hebben die diensten al meer dan 123 miljoen maandelijkse gebruikers. In 2010 was dat slechts 6 miljoen. Nuance probeert de twijfels van de beurs te bezweren door te verwijzen naar die exponentiële groei en vooral de aandacht te vestigen op de verwachte inkomsten uit lopende contracten. Die zouden al meer dan 2,4 miljard dollar bedragen.

De enorme populariteit van smartphones, tablets en straks misschien smartwatches creëert een nieuwe groeimarkt voor spraaktechnologie. Apple, Google en andere partners ontwikkelen daar echter hun eigen software voor. Analisten en beleggers vragen zich af of Nuance zijn prijzen bijgevolg niet moet laten zakken. In 2013 zei CEO Paul Ricci dat Nuance die prijsdruk probeert te weerstaan. In ieder geval kijkt de beruchte beleggersactivist Carl Icahn mee over zijn schouder. Hij bouwde de voorbije jaren een participatie van meer dan 20 procent op en een stem heeft in de raad van bestuur. Icahn laat niet openlijk in zijn kaarten kijken wat hij van Nuance verwacht om zijn investering te doen renderen. Het is ook onduidelijk of hij iets te maken heeft met de geruchten deze zomer dat Nuance een verkoop aan de elektronicafabrikant Samsung overweegt. De lagere beurskoers maakt van het bedrijf volgens sommigen een aantrekkelijk overnamedoelwit.

STIJN FOCKEDEY

“Jaarlijks dringen we het aantal fouten met 20 procent terug. Het is een kwestie van tijd eer de technologie bijna volledig op punt staat”

Dankzij zijn software, expertise en patenten bekleedt Nuance een sleutelpositie in de spraaktechnologie.