Voedingsproducenten profiteren niet van de coronacrisis

Het grote hamstergedrag is voorbij. Toch zijn de voedingsproducenten niet de winnaars van de stormloop naar voedsel. Er dreigt zelfs een overaanbod aan melk en vlees, vooral door het wegvallen van grote markten als de horeca en de catering.

Half maart kenden winkels een uitzonderlijke stormloop van hamsterende consumenten. Door de coronavrees plunderden kopers alle mogelijke voeding en bijvoorbeeld ook wc-papier. De particulier vreesde dat hij, verplicht vastgeklonken in zijn kot, zou uithongeren.

Dat is uiteraard niet gebeurd. “Die fase is gelukkig voorbij”, zucht Renaat Debergh, gedelegeerd bestuurder van de vereniging van Belgische zuivelproducenten. “Sinds twee weken daalt de aankoop van consumptiemelk, volgens cijfers van GfK. Gfk meet het aankoopgedrag van de gezinnen. Half maart steeg de winkelverkoop met 48 procent, de week erna nog eens met 36 procent. Dat heb ik nog nooit meegemaakt. Sinds twee weken zien we nu telkens een daling met 2 procent. Consumenten hebben gewoon te veel melk gekocht.”

Ook Michael Gore, gedelegeerd bestuurder van de Belgische vereniging van vleesproducenten FeBev, ziet vandaag “absoluut geen schaarste. Integendeel zelfs”.

Absenteïsme

Nog een kopzorg in volle coronapaniek was het absenteïsme bij het personeel. De vrees leefde dat zwaar geautomatiseerde zuivelfabrieken zouden stilvallen, omdat kritisch kernpersoneel massaal ziek zou worden. “Dat absenteïsme is sterk gedaald”, zegt Renaat Debergh. “Een aantal bedrijven zit weer op het percentage van voor de uitbraak van de coronacrisis. Ook de aanvoer van melk was nooit een probleem. Er zijn nooit te veel zieke melkveehouders of melkophalers geweest. In het eerste kwartaal steeg de melkproductie zelfs met 5 procent. We zien hier en daar wel nog wat problemen met de aanvoer van verpakkingen. Er werden de voorbije weken aanzienlijke volumes gedraaid. Eén van onze leden heeft nog problemen met yoghurtverpakkingen. UHT-kartons waren ook tijdelijk een probleem, maar dat is nu voorbij.”

In de vleessector haperde de productie de voorbije weken evenmin. “Al bij al verlopen de zaken relatief goed”, vindt Michael Gore. “Er is duidelijk een verhoogd absenteïsme. Toch hebben onze bedrijven de nodige stappen kunnen doen. De productie blijft doorgaan. De werknemers hebben in veel gevallen zelf naar persoonlijke beschermingsmiddelen gevraagd. De sectorfederatie heeft met man en macht gewerkt om aan die behoefte te voldoen. Maar indien de crisis lang zou aanslepen, kan er misschien wel een tekort ontstaan aan bijvoorbeeld haarnetjes of wegwerpschorten.”

Overaanbod, lage prijzen

De forse klim van de verkoop vertaalde zich niet in een even forse stijging van de melkprijzen voor de zuivelproducenten. “De horeca en de catering zijn als verkoopsegmenten bijna volledig weggevallen”, verduidelijkt Renaat Debergh. “Dat is slechts deels gecompenseerd door een gestegen verkoop in het winkelsegment. De vraag naar mozzarella, voor bijvoorbeeld de productie van pizza’s, is sterk gedaald. Dat geldt ook voor room voor de horeca. Daarvoor worden heel specifieke productielijnen gebruikt, en die liggen nu stil. Begin mei beleven we bovendien de piek in de aanvoer van melk. Die cocktail doet ons op de tippen van onze tenen lopen. Al zien we op de internationale markten de prijzen weer lichtjes klimmen. We zien de internationale handel, onder meer in China, weer lichtjes aantrekken. Maar het blijft allemaal zeer volatiel. Het lijkt weliswaar dat de coronacrisis iets minder diep zal gaan dan gevreesd.”

Overtollig vlees

Michael Gore is minder optimistisch. “We blijven een netto-exporteur voor varkensvlees. Maar de Afrikaanse varkenspest gooide roet in het eten. Door een exportverbod viel een groot deel van onze verre export weg. We kunnen ons varkensvlees nog hoofdzakelijk in Europa verkopen. Tot voor het uitbreken van de coronacrisis ging dat vrij vlot. De grote productielanden Denemarken, Duitsland en Nederland verkochten veel varkensvlees in Azië, zodat wij ons vlees in hun landen konden verkopen. De verkoopprijzen daar waren weliswaar iets lager dan in Azië. Maar door de coronacrisis zijn de horecamarkten in heel Europa grotendeels stilgevallen. Als dat nog weken aansleept, krijgen we een overaanbod aan dieren, door onvoldoende afzetkanalen voor het vlees. Ook de rundersector ondervindt schade van de coronacrisis. Die is met het witblauwe ras vooral een nationaal product. De uitvoer naar de buurlanden is beperkt. In de winkels is de verkoop uiteraard gestegen. Maar de beste delen worden normaal verkocht in de horeca. Gelukkig kopen nu ook steeds meer particulieren die betere delen. De kalversector werd uitzonderlijk hard getroffen door de crisis. De export naar de Europese horeca is voor onze kalverproducenten heel belangrijk. Een belangrijke markt als Italië is volledig stilgevallen.”