‘Triodos bewijst duurzaamheid een slechte dienst’

Triodos schrapt het traditionele spaarboekje zodat de bank de spaarrente op nul kan zetten. Misschien is het duurzaam model van Triodos toch niet zo duurzaam, vraagt Patrick Claerhout, bankenjournalist van Trends, zich af.

De ethische bank Triodos zet alle gereglementeerde spaarrekeningen van haar klanten stop zodat ze de wettelijk verplichte minimumspaarrente van 0,11 procent niet meer moet uitkeren. In de plaats komen niet-gereglementeerde spaarrekeningen, waarop de bank geen spaarrente uitkeert. Triodos zegt daartoe genoodzaakt te zijn omdat de kosten van het klassieke spaarboekje te hoog zijn in verhouding tot de rente die de ECB de banken aanrekent voor overtollige liquiditeiten.

Met die beslissing bewijst Triodos Bank om meerdere redenen haar duurzaamheidsfilosofie een slechte dienst. Door de spaarrente op nul te zetten, en straks misschien zelfs een negatieve rente aan te rekenen, geeft ze het signaal dat spaargeld niks meer waard is. Dat ondermijnt het vertrouwen dat mensen hebben in de waarde van geld en in het financieel systeem. Als dat gebeurt, verliezen we als maatschappij heel veel.

Triodos neemt de beslissing vooral om zijn winstgevendheid te beschermen. Dat is begrijpelijk: aan een bank die verlies maakt, heeft de samenleving niks. In dit geval gaat het echter ten koste van het rendement van de klanten-spaarders. Het is een redenering die je eerder verwacht bij de grote beursgenoteerde banken. Deze zouden zich nu zelfs achter Triodos kunnen verbergen om hetzelfde te doen. Een fair rendement op een spaarrekening is ook een vorm van duurzaamheid.

Ten slotte zegt de beslissing van Triodos iets over de sterkte van het businessmodel. De ethische bank biedt haar klanten nog altijd geen zichtrekening aan, omdat die voor haar te kostelijk uitvalt. Dat noodzaakt klanten om voor basisbankdiensten uit te wijken naar andere instellingen. Nu blijkt ook een gewoon spaarboekje te duur voor Triodos.

Je gaat je als buitenstaander afvragen of Triodos wel geld verdient aan de kredieten die de bank verstrekt aan milieuvriendelijke en maatschappelijk verantwoorde projecten. De Europese Centrale Bank kent via haar herfinancieringsoperaties op lange termijn (LTRO’s) nochtans gratis geld toe aan de banken die het in de economie investeren. Meer zelfs, de banken worden er via de negatieve rente voor betaald. Zo kunnen ze een rentemarge realiseren op hun kredietverstrekking.

Het schrappen van de spaarrente zal Triodos hoogstens een miljoen of twee opleveren, terwijl de omzetting van de rekeningen ook geld kost. Je vraagt je af of het sop de kool wel waard is, en fundamenteler: of het duurzaam model van de bank wel zo duurzaam is? Dat die vraag gesteld wordt, is an sich al een slechte zaak voor iedereen die begaan is met duurzame sociale en ecologische vooruitgang.