Het is hoogst onzeker wat de uitkomst van de brexit-onderhandelingen wordt. Toch kan een bedrijf zich voorbereiden, ook op een no deal.
Al lang wordt gewaarschuwd dat bedrijven zich moeten voorbereiden op de brexit. “Bereid je voor op slechtste, hoop op het beste”, adviseert Tonia Van de Vyver van Flanders Investment & Trade (FIT). Het beste waar u op kunt hopen, is een onderhandeld akkoord over een transitieperiode, gevolgd door een vrijhandelsakkoord. Het slechtste is geen akkoord.
In het VK helpt de Belgian-Luxembourg Chamber of Commerce (BLCC) bedrijven die actief zijn op onze op drie na grootste exportmarkt. Volgens voorzitter Michel Vanhoonacker is het hoog tijd dat ondernemingen zich op zo’n no deal voorbereiden. “Het wordt dringend. Ik zou niet meer wachten. Het is geen onmogelijke opdracht, en toch zijn veel te weinig bedrijven ermee bezig.”
Belgische ondernemers getuigen dat ze extra voorraden opbouwen in het VK of transport regelen om grote problemen te vermijden. We geven op basis van het advies van de BLCC en FIT nog enkele concrete aanbevelingen om uw onderneming brexit-bestendig te maken, voor zover dat kan.
1. Doe de Brexit Impact Scan
In het najaar heeft het ministerie van Economie de Brexit Impact Scan gelanceerd, een onlinetool die via een vragenlijst een eerste analyse maakt van wat de gevolgen voor uw bedrijf kunnen zijn en welke maatregelen u kunt nemen. De scan is gratis. U vindt de tool op de website van de FOD Economie.
“Dat moeten bedrijven zeker doen”, vindt Vanhoonacker. “Het is een goede eerste doorlichting van je bedrijf en de mogelijke gevolgen van de verschillende scenario’s.” De scan is geen tovermiddel. Aangezien er nog geen definitief akkoord is, krijgt u niet alle antwoorden. “Het doet vooral nadenken”, aldus Vanhoonacker. “Vooral voor kleine bedrijven, waar misschien iemand van de boekhouding gevraagd wordt eens naar de potentiële impact van de brexit te kijken, kan de tool helpen.”
2. Maak het kostenplaatje op
Wie handeldrijft met het Verenigd Koninkrijk, kan een raming maken van de impact van een no deal op zijn kosten. “Zonder deal worden op 29 maart om 23 uur onmiddellijk de douaneformaliteiten van kracht, evenals invoerrechten. Dat zijn de tarieven die gelden voor de ‘Meest Begunstigde Natie’ van de WTO”, legt Van de Vyver uit. U kunt dus nu al nagaan hoeveel die invoerrechten bedragen.
U kunt ook andere kosten in kaart proberen te brengen. Denk bijvoorbeeld aan kosten voor douaneformaliteiten, de aanpassing van IT- of boekhoudingprogramma’s, opleidingen, wijzigingen aan de logistieke keten of kosten voor voorraden. “Zo kunt u cashflowvoorspellingen maken en financiële buffers aanleggen”, aldus Van de Vyver.
3. Vraag de AEO- status aan
Volgens Vanhoonacker is het essentieel met de douane te praten. Zijn ervaring is dat de Belgische douane erg met de brexit bezig is en heel bereid is te helpen. In het Verenigd Koninkrijk is meer vertraging. “Hoe sneller je bezig bent met alle formaliteiten te regelen, hoe beter. Als je wacht tot het laatste moment, zul je in de rij staan met de anderen die zo lang hebben gewacht.”
Als u goederen exporteert, kunt u het beste het statuut van Authorised Economic Operator (AEO) aanvragen. Dat certificaat kan de douane verlenen aan bedrijven die internationaal actief zijn. “Het verkleint de kans dat je moet stoppen aan de grens. Zonder AEO-statuut beland je zeker op de ‘te controleren’-stapel.” Vanhoonacker waarschuwt dat de procedure om het certificaat te krijgen even kan duren.
4. Ga de impact van invoerrechten na
U kunt nu al nagaan welke invoerrechten zullen gelden bij een no deal. Die verschillen van product tot product. Op voeding kunnen die vrij hoog zijn, soms tot 20 procent. Voor ertsen bijvoorbeeld geldt dan weer een nultarief. Vanhoonacker waarschuwt dat er zelfs bij een nultarief kosten zijn voor de douaneformaliteiten.
Volgens FIT is het vervolgens zaak in te schatten wat die invoertarieven betekenen voor de prijs van uw product en uw verkoopvolumes. De organisatie beveelt aan enkele vragen in het achterhoofd te houden. Bijvoorbeeld waar uw belangrijkste concurrenten vandaan komen. Bedrijven uit andere EU-landen ondervinden dezelfde problemen, Britse concurrenten krijgen mogelijk een voordeel op hun thuismarkt. Nog belangrijke afwegingen zijn of uw product makkelijk te vervangen is en of de meerkosten makkelijk kunnen worden doorgerekend aan de eindklant.
5. Herbekijk uw productieketen of klantenbestand
In Europa zijn complexe productieketens ontstaan, waardoor een product soms verschillende keren het Kanaal oversteekt eer het bij een klant terechtkomt. “Het kan voor een Belgisch bedrijf misschien interessanter worden een onderdeel in Duitsland te kopen”, zegt Vanhoonacker. Britse bedrijven volgen natuurlijk dezelfde redenering en zullen misschien geneigd zijn een Belgische leverancier te vervangen door een landgenoot.
Door de onzekerheid over de brexit worden die complexe productieketens nu al hertekend. “Je hoort toch van bedrijven die bepaalde klanten kwijt zijn”, zegt Vanhoonacker. “Die klanten kunnen later natuurlijk terugkomen, maar de kans bestaat dat ze nog moeilijk terug te winnen zijn.” Van de Vyver adviseert Belgische bedrijven alternatieven onder de loep te nemen. “Wie in grote mate afhankelijk is van export naar het Verenigd Koninkrijk, doet er goed aan alternatieve markten te onderzoeken.”
6. Herbekijk risico’s en contracten
Het grootste slachtoffer van de verrassende uitkomst van het brexit-referendum was het pond. Ook de jongste tijd is de Britse munt de speelbal van de onderhandelingen. Bedrijven die ponden verdienen, lopen dus een hoger wisselkoersrisico. Die kunt u op verschillende manieren indijken. Bijvoorbeeld door contracten met Britse klanten in euro af te sluiten, of door een wisselkoersclausule op te nemen die u de mogelijkheid biedt uw prijzen aan te passen. Als dat niet mogelijk is, kunt u zich ook proberen in te dekken via termijncontracten of andere financiële instrumenten, al is dat zeker niet altijd raadzaam.
Nog zo’n netelige kwestie is wie opdraait voor de tarieven en de kosten voor de douane-afhandelingen. Soms is dat expliciet vermeld in een contract, soms ook niet. Het kan dus nodig zijn dat u opnieuw over handelscontracten probeert te onderhandelen. “Wordt het onredelijk uw contractuele verplichtingen na te komen? Veranderen de oorspronkelijke voorwaarden te ingrijpend? Win dan professioneel advies in over wat u kunt doen”, besluit Van de Vyver.
