Hoe machtig zijn de techgiganten?
Apple, Amazon, Facebook, Google en Microsoft zijn geliefd of onmisbaar voor miljarden gebruikers en dat vertaalt zich in gigantische omzetten en spectaculaire records op de beurs. In de VS en in de EU zijn overheden en politici wakker geschud. Ze vrezen dat die techgiganten te machtig zijn en gezonde concurrentie en innovatie onmogelijk maken. Een overzicht van de sterktes én kwetsbaarheden van de vijf belangrijkste spelers.
Alphabet
Omzet 2019: 161,8 miljard dollar
Beurswaardering: 1080 miljard dollar
De holding Alphabet werd in 2015 boven Google geplaatst om zusterbedrijven op te richten die op termijn de internetactiviteiten van Google kunnen aflossen als groeimotor. Voorlopig is dat een druppel op een hete plaat. Google zorgt voor 99 procent van de inkomsten. Het heeft acht diensten met meer dan een miljard gebruikers, waaronder de zoekmachine waarmee het allemaal begon. De zoekmachine zou een marktaandeel van ongeveer 90 procent in Amerika en Europa hebben en wereldwijd 30 procent van de onlinereclame-inkomsten binnenhalen. Het heeft ook een van de grootste advertentienetwerken om op andere sites te adverteren.
De Europese Commissie heeft het bedrijf al voor bijna 9 miljard dollar aan boetes opgelegd voor misbruik van zijn dominante positie. De Amerikaanse overheid start wellicht nog dit jaar een grootschalig onderzoek. Een grote opsplitsing lijkt weinig waarschijnlijk, maar zware boetes en het afstoten van beloftevolle activiteiten als zelfrijdende wagens zijn reële risico’s. Ook kijken de Verenigde Staten en de Europese Unie welke strenge verplichtingen ze Google zullen opleggen voor de overname van de sportaccessoirefabrikant Fitbit.
Amazon
Omzet 2019: 280,5 miljard dollar
Beurswaardering: 1660 miljard dollar
Afhankelijk van de schattingen heeft Amazon een marktaandeel van 40 tot 50 procent in e-commerce in de Verenigde Staten. In Europa ligt dat lager, onder meer dankzij concurrenten als bol.com en Zalando. Zijn Prime-getrouwheidsprogramma telt meer dan 150 miljoen abonnees, die naast gratis onlinevideo en muziek vooral kunnen rekenen op een snellere en vaak gratis levering. Daardoor kiezen andere retailers meestal eieren voor hun geld en bieden ze hun producten aan via Amazon, dat een commissie krijgt. Ongeveer de helft van de e-commerce-omzet komt bij Amazon van derden.
Vooral die marktplaats ligt onder vuur. De EU heeft al een onderzoek opgestart, de VS bereiden er een voor. Amazon zal zich moeten verantwoorden voor de manier waarop het handelaren onder druk zet om de prijzen te verlagen, door laks op te treden tegen namaak en ongeautoriseerde verkopers. Het moet zich ook verdedigen tegen de manier waarop het bepaalde populaire categorieën monopoliseert met huismerken. Amazons handelsplaats wordt wellicht onder overheidstoezicht geplaatst.
Apple
Omzet 2019: 260 miljard dollar
Beurswaardering: 2150 miljard dollar
Nadat Apple twee jaar geleden een beurswaardering van 1000 miljard had gekregen, brak het onlangs door het plafond van 2000 miljard dollar. De lockdown zorgde voor een sterkere vraag naar de computers, smartphones en gadgets van de gigant. Meer dan een miljard mensen zouden een toestel van Apple gebruiken. Apple is wel enkel in de Verenigde Staten de marktleider in smartphones. Daarnaast bezit het wel telkens de meeste lucratieve stukken van de markt. De iPhone en iPad zijn veruit de meest populaire toestellen in het duurste segment. Het controleert via zijn App Store ook de verkoop van apps en mobiele diensten aan zijn kapitaalkrachtig publiek, waar het ongeveer 20 miljard dollar aan verdient via een standaardcommissie van 30 procent.
Deze zomer opende de Europese Commissie een onderzoek naar de App Store en Apples betaalsysteem. Ook de VS zouden een gelijkaardig onderzoek beginnen. Het komt voor Apple bijzonder ongelegen dat de eigenaar van het populaire spel Fortnite, Epic Games, een klacht heeft ingediend tegen de commissie van 30 procent en de restricties op de betaalsystemen in de apps op Apple-toestellen.
Omzet 2019: 70,7 miljard dollar
Beurswaardering: 773 miljard dollar
Facebook en zijn zusterdiensten hebben samen bijna 2,5 miljard dagelijkse gebruikers en domineren de sociale media in het Westen. Het bedrijf strijkt een kwart van de onlinereclame-inkomsten in de Verenigde Staten op. Facebook was de voorbije jaren zeer succesvol in de concurrentie op te kopen (WhatsApp en Instagram) of ze te marginaliseren door de populairste functionaliteiten te kopiëren (Snapchat). Enkel het Chinese Bytedance leek met TikTok een sterke concurrent te worden, maar die moet worden opgebroken door een ultimatum van de Amerikaanse president Donald Trump.
Facebook ligt onder vuur voor de manier waarop het met de gegevens van zijn gebruikers omspringt en het feit dat het bedrijf de propaganda en de haatpraat op zijn platformen maar niet onder controle krijgt. Daarnaast kijken de VS en de EU steeds kritischer naar de dominantie van Facebook. In de VS werken verschillende staten samen aan een groot mededingingsonderzoek. De Europese Commissie voert een onderzoek naar het platform voor tweedehandsverkoop. CEO en oprichter Mark Zuckerberg integreert zijn diensten steeds meer met elkaar, zodat opsplitsen moeilijk wordt.
Microsoft
Omzet 2019: 143 miljard dollar
Beurswaardering: 1620 miljard dollar
Microsoft werd twintig jaar geleden aan beide kanten van de oceaan aangepakt voor het overwicht van zijn besturingssysteem Windows en zijn kantoorsoftware Office. Even leek het erop dat Microsoft moest worden opgebroken, maar het kwam er vanaf met een boete en extern toezicht. Daardoor is het bedrijf terughoudender geworden. Microsoft had nochtans alle troeven in handen om een dominante familie aan besturingssystemen voor computers en mobiele toestellen te maken, maar moest zich tevredenstellen met het overwicht van Windows (70 à 80%) in de pc-markt. Toch is Microsoft succesvoller dan ooit. Het trekt steeds meer de software voor bedrijven naar zich toe. Daarnaast is het bedrijf het enige dat de groei van Amazons clouddiensten kan volgen.
Van de vijf techgiganten moet Microsoft ook het minst vrezen voor zijn voortbestaan. In de EU en de VS lopen geen grote onderzoeken naar misbruik van zijn marktmacht. Het heeft wel een klacht bij de EU aan zijn been van Slack, de populaire berichtendienst voor interne communicatie in bedrijven. Microsoft heeft met Teams een tegenhanger gemaakt en Slack vindt het niet kunnen dat Teams in een bundel met Office wordt aangeboden.
Dossier big tech
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier