Het nut van teambuilding: ‘Wijnproeven lost problemen niet op’

Veel bedrijven willen hun personeelsleden beter doen samenwerken door ze samen op teambuilding te sturen. Maar een leuke activiteit is soms niet voldoende. “Een uitstapje kan een positief effect hebben op de sfeer, maar het team presteert er niet beter door.”

De lijst van creatieve teambuildingactiviteiten is ellenlang: van wijnproeven over achtervolgingsspelletjes tot braille lezen voor beginners. “De effecten van een leuke teambuilding worden zwaar onderschat”, zegt Bart Koninckx, de zaakvoerder van To The Point, dat teambuildingactiviteiten aanbiedt. “Als je mensen buiten de werkvloer samenbrengt, leren ze elkaar op een andere manier kennen. Ze hebben plezier samen, dat hebben ze nu en dan eens nodig.”

Martin Euwema, als hoogleraar verbonden aan de faculteit psychologie van de KU Leuven, zegt dat er niets mis is met een leuk uitje. “Maar het is een illusie dat een onderliggend probleem daarmee wordt opgelost.” Zijn collega-academicus Frederik Anseel, professor organizational behavior aan de King’s Business School van het King’s College London, zit op dezelfde golflengte. “Een teambuilding als een soort ‘schoolreisje’ kan een positief effect hebben op de sfeer in een team gedurende een paar dagen. Als de doelstelling is elkaar beter te leren kennen, dan is daar niets verkeerds mee. Maar besef dat zo’n uitstapje geen training is waardoor het team beter zal presteren.”

Reflectie

Om betere prestaties te krijgen moeten bedrijven volgens Anseel kijken naar wat beter kan in het team en hoe het team is gestructureerd. “Activiteiten als een outdoorexpeditie zijn soms zo ver verwijderd van het functioneren van een team dat niemand er iets van leert. Ik ben zeker niet tegen teambuilding. De literatuur toont aan dat wanneer er goed over is nagedacht, zo’n training heel positieve effecten heeft op de samenwerking in een team.”

“Heel veel bedrijven presenteren teambuilding als een leuke activiteit. Er is geen enkele reflectie over het team. Wat doet het goed? Wat niet? Hoe functioneert het team?” zegt Euwema. “Als die reflectie niet plaatsvindt, dan is er in strikte zin geen teambuilding.” Voor de hoogleraar begint teambuilding bij een gedeelde visie en heldere procedures.

“Is er een probleem met de verdeling van de taken? Zijn er voldoende competenties in huis en worden die gedeeld? Hoe gaan de teamleden met elkaar om? Luisteren ze naar elkaar? Is het leiderschap gericht op interactie en besluitvorming? Die zaken los je niet op met een wijnproeverij”, zegt hij. “Teambuilding is elkaar serieus in de ogen kijken. Hoe is de situatie, waar willen we naartoe en waar zitten de verschillen?”

Een gewoonte

Wanneer moet een bedrijf een teambuildingactiviteit organiseren? Alleen maar wanneer er problemen zijn? Frederik Anseel: “Een goed team gaat een keer per jaar op teambuilding. Het is een gewoonte.” Anseel wijst erop dat teambuildings vaak niet goed zijn afgestemd op het werk.

“Iedereen doet dezelfde activiteiten. Ze zijn niet op maat uitgewerkt. Er moet een link met de werkvloer zijn. Een teambuildingcoach moet weten hoe een team functioneert, wat zijn doel is en hoe afhankelijk de medewerkers in een team van elkaar zijn. Er zijn teams die heel autonoom zijn. Dat vraagt een andere aanpak. Als je dat niet hebt voorbereid, dan heeft het geen zin een teambuilding te doen.”

Geert Debusschere van Ecca La Luna, een bedrijf dat teambuildingactiviteiten aanbiedt, wil met trajectbegeleiding en een voorafgaand gesprek het effect van de activiteit blijvend maken. “Samen met de klant proberen we de mensen in de juiste richting te zetten. Vallen ze terug of niet? Is een nieuwe interventie nodig?”

De impact van teambuilding wordt niet echt gemeten, maar volgens professor Frederik Anseel is dat nochtans mogelijk. “Het is perfect te meten of een training na zes maanden of een jaar een effect heeft gehad op een team.” Daarbij moet je wel oog hebben voor de veranderingen in het team. Er komen mensen bij en er vertrekken collega’s. “In een veranderend team moet je iedere keer opnieuw de kernwaarden delen”, zegt Martin Euwema.

“Er moet geregeld reflectie zijn over het team, de visie en de omgangsvormen. Dat betekent niet dat je elke week een dagje naar de Ardennen moet met de hele groep.” Euwema haalt onderzoek aan waaruit bleek dat de productiviteit van een team steeg, omdat de teamleden elke week een halve dag met elkaar praatten. “Reflectie is veruit de beste manier van teambuilding. Je moet er tijd voor maken en moeite voor doen, maar het is wel de essentie.”