Live Herlees: Nationale staking: economische schade loopt in de miljoenen

Ongeveer de helft van de winkelpunten van Proximus hield woensdag de deuren gesloten. Toch bleef de hinder naar de klant toe zeer beperkt, zegt woordvoerder Fabrice Gansbeke van Proximus. Sommige winkelpunten waren niet bereikbaar, omdat het winkelcentrum waarin ze gelegen zijn dicht bleef, aldus Gansbeke. Bij de callcenters lag de wachttijd amper iets hoger dan op een normale dag. Dat kwam deels doordat ook het aantal oproepen lager lag dan anders, klinkt het.

Op het vlak van interventies of installaties bij de mensen thuis had de vakbondsactie nauwelijks impact, 'maar er was bij het inplannen van de afspraken natuurlijk al wel rekening gehouden met de staking', zegt Fabrice Gansbeke. Hoeveel werknemers uiteindelijk aan de staking deelnamen, kon de woordvoerder niet kwijt.

Op het industrieterrein Tongeren-Oost zijn woensdagmorgen drie stakersposten opgedoekt na tussenkomst van burgemeester Patrick Dewael (Open Vld). De burgemeester trok naar de stakersposten aan de toegangswegen naar het industrieterrein Tongeren-Oost. Dewael vroeg de stakers om de openbare weg niet langer te blokkeren. De stakers ruimden de stakersposten dan ook op, waarbij geen incidenten plaatsvonden. Volgens Dewael is het zijn verantwoordelijkheid als burgemeester om de toegang tot de openbare weg te verzekeren.

De staking in het Gentse havengebied is over haar hoogtepunt heen. Stakersposten aan de Meulestedebrug en de Vliegtuiglaan blokkeren niet langer het verkeer. Aan de Ghelamco Arena, waar eerder op de dag een bestuurder op vakbondsleden was ingereden, is de stakerspost opgeruimd. Het Oost-Vlaamse Voka klaagt ondertussen dat burgemeesters De Clercq van Gent en D'Haese van Aalst niet hebben ingegrepen om wegblokkades te voorkomen.

Het scheepvaartverkeer heeft amper hinder ondervonden in North Sea Port omdat de loodsen normaal functioneren. Wel is lading van aangemeerde schepen niet behandeld omdat geen dokwerkers voorhanden waren. De havenbedrijven kunnen donderdag die achterstand vlot inhalen. Een overzetdienst voor zowat 300 vrachtwagens en 150 personenwagens vaarde woensdag niet uit.

Wel is de schade voor producerende bedrijven in de haven, zoals ArcelorMittal, Volvo Cars en Volvo Trucks, aanzienlijk. Daar lag de band woensdag stil. Werkwilligen hadden de grootste moeite om de zowat 300 bedrijven in het havengebied te bereiken door een tiental stakersposten. De economische schade wordt geraamd op miljoenen euro's.

'De staking is voorbeeldig georganiseerd en verlopen', zegt algemeen secretaris Dirk Schoeters van ABVV Antwerpen. 'De regio Antwerpen - net als het hele land trouwens - ligt vandaag stil.' Volgens Schoeters zijn er weinig werkwilligen de stakingsposten gepasseerd. 'De Haven ligt toe, de Scheldelaan ligt toe, het openbaar vervoer staat stil, de stadsdiensten zijn in staking en vele andere grote én kleine bedrijven liggen plat.'

Ook bij ACV werd de oproep in Antwerpen massaal opgevolgd. Buiten de grote en cruciale sectoren - de haven, de petrochemie op de Scheldelaan - werd er actie gevoerd in honderden bedrijven, organisaties, instellingen, handelszaken, diensten, overheidsdiensten en administraties.' Op het industrieterrein Berkebossen in Mol en het industriepark van Wommelgem waren er woensdagochtend filterblokkades. Werkwilligen mochten wel passeren.

Het 'neen' van de vakbonden tegen de reële loonstijging van 0,8 procent voor de komende twee jaar zat eraan te komen. Trends-redacteur Alain Mouton legt uit hoe dat pecies zit met de loonnorm in ons land.

De socialistische vakbond wil wel weer aan tafel met de werkgevers, maar enkel voor 'ernstig' overleg. 'Wij willen altijd onderhandelen, maar dan moet het echt wel ernstig zijn. De vakbonden hebben sociaal gerechtvaardigde eisen die ook de economie ten goede kunnen komen. Met die eisen moet men rekening houden. Louter aan tafel gaan zitten om enkel ja te zeggen op wat de werkgeversorganisaties voorstellen is geen eerlijke vorm van overleg"' aldus Miranda Ulens, algemeen secretaris van het ABVV.

Bonden en werkgevers raakten het in een vorige overlegronde niet eens over een nieuw loonakkoord voor de periode 2019-2020. De bonden vinden een loonsverhoging van 0,8 procent bovenop de index onvoldoende, terwijl de werkgevers vasthouden aan de loonwet. Die zegt dat de maximale loonmarge van 0,8 procent niet mag worden overschreden.

Volgens ondernmersorganisatie Voka schieten de vakbonden zichzelf in de voet met de staking. 'Een akkoord vind je niet op straat maar rond tafel', luidt het. Uit een rondvraag door de werkgeversorganisatie blijkt dat bijna 8 op de 10 heel grote bedrijven een verminderde productie signaleren of zelfs helemaal geen productie hebben. Bij de bedrijven tussen de 50 en 250 werknemers zakt dat aantal tot 6 op 10. Minder stakingsbereidheid is er bij de kmo's met minder dan 50 werknemers, maar ook hier is er hinder want werknemers komen te laat op het werk, of er zijn problemen bij klanten of leveranciers.

De economische schade van zo'n staking is moeilijk exact te berekenen, zegt Voka, maar de organisatie schat het kostenplaatje op minstens een half miljard euro. Aangezien de drie zeehavens en de nationale luchthaven zo goed als plat lagen, werd 'onze logistieke navelstreng volledig afgesloten', luidt het. Voka stelt dat de staking van woensdag een politieke staking is tegen de regering, 'waarvan de bedrijven en bij uitbreiding de hele samenleving de dupe worden'.

De economische #schade van de #staking is moeilijk exact te berekenen maar bedraagt voor Vlaanderen zeker minstens een half miljard euro. Vooral havens, grote industriebedrijven en openbaar vervoer zijn zwaar getroffen. https://t.co/6eZaLR8i3b

-- Voka - Vlaams netwerk van ondernemingen (@vokavzw) February 13, 2019

Volgens econoom Paul De Grauwe van de London School of Economics hebben de vakbonden gelijk om meer loonsverhoging te vragen. 'Het aandeel van de economische groei dat naar lonen gaat, is de voorbije twintig jaar stelselmatig gedaald', zegt hij in een interview met Knack.

De hogescholen en universiteitscampussen ondervinden weinig hinder van de actiedag. Dat blijkt uit een rondvraag van Belga. Bij hogeschool Vives is er geen hinder op de werking, al zijn er wel enkele mensen die staken. Docenten die meedoen aan de actiedag werden gevraagd om de studenten vooraf in te lichten. De hogeschool is er wel van overtuigd dat er minder studenten aanwezig waren door de problemen met het openbaar vervoer. Op de Kortrijkse campus van de KU Leuven heeft enkel het personeel van studentenrestaurant Alma het werk neergelegd. Er was dus geen cateringdienst noch restaurantvoorziening voor de studenten en de rest van het personeel.

Bij het Antwerps Stedelijk Onderwijs is zowat een derde van de basisscholen woensdag gesloten door de nationale stakingsactie van vakbonden ACV, ABVV en ACLVB. Dat meldt de stad. Ook de huisvuilophaling is sterk vertraagd en verschillende bibliotheken, musea en sportinstellingen zijn niet toegankelijk. De provincie Antwerpen laat dan weer weten dat slechts 2 procent van het eigen personeel staakt en er geen grote gevolgen zijn voor de dienstverlening. Dat geldt ook voor de stad Mechelen.

De vakbonden van de luchtvaartsector zijn tevreden vandaag. Door de nationale staking voor meer koopkracht zijn er 24 uur geen vluchten in het Belgische luchtruim. Brussels Airport ligt er woensdag verlaten bij. Voor Bart Bijnens van het ABVV is de actie een 'grandioos succes'. De vakbondsman hekelt 'het asociale afbraakbeleid van de huidige regering, bijvoorbeeld de pensioenen met hogere pensioenleeftijd en te lage pensioenen, en het loonbeleid met de vernieuwde loonnormwet'. De wet beperkt de opslag beperkt tot maximaal 0,8 procent de komende twee jaar.

'Niet onze schuld', vult Paul Buekenhout van de christelijke vakbond aan. 'Wij hebben een staking afgekondigd in een nationaal kader ten opzichte van de regering.' Specifiek voor de luchthaven vraagt hij kwalitatievere jobs. 'We hebben afgelopen jaren toch enkele stakingen gekregen, en deze hebben aangetoond dat de kwaliteit van de jobs zeer nefast is. Die kwaliteit moet verhoogd worden, zowel bij de afhandeling als bij vliegtuigmaatschappijen en de cleaning.' Buekenhout vraagt hier opnieuw landingsbanen vanaf 55 en een lagere pensioenleeftijd.

'Als zelfs een commentator in de zakenkrant De Tijd een loonsverhoging van 0,8 procent 'ridicuul' noemt, hoeft niemand verbaasd te zijn dat de vakbonden op straat komen voor meer opslag.' Knack-journalist Ewald Pironet neemt de grieven van de bonden onder de loep.

Door het onvoorspelbare aanbod van het openbaar vervoer rekenen veel reizigers op taxibedrijven om op hun bestemming te raken. 'Sinds 5 uur deze ochtend is er quasi een verdubbeling tegenover een normale werkdag', zegt Jean-Michel Courtoy, zaakvoerder van Taxis Verts. Courtoy vermoedt dat vele klanten niet van thuis kunnen werken, maar er zijn ook mensen die beroep deden op een taxi om naar de dokter te gaan. Of zelfs reizigers met een verre bestemming: 'Nu de luchthaven gesloten, moeten we sommige mensen naar het buitenland voeren.'

Volgens ondernemersorganisatie Unizo is de stakingsbereidheid bij het personeel van kmo's bijzonder klein. Slechts in vier procent van de kmo's wordt er gestaakt, luidt het. Bij de middelgrote bedrijven, met meer dan 50 werknemers wordt er in een kwart van de ondernemingen het werk neergelegd. Daarmee is 'de impact van de staking eigenlijk toch een pak kleiner dan we zelf gedacht hadden', reageert gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche. Dat betekent evenwel niet dat er geen hinder is voor de kmo's. Een derde van de bedrijven ondervindt wel degelijk hinder van de staking, vooral omdat in 10 à 15 procent van de gevallen werknemers te laat op het werk komen of leveringen niet kunnen plaatsvinden als gevolg van blokkades of bedrijventerreinen die zijn afgesloten, klinkt het bij Unizo.

'De werknemers in ons land verdienen beter, wie dat niet inziet, leeft op een andere planeet. Gaat de economie erop vooruit, dan moet de koopkracht van de werknemers volgen. Simpel.' Dat zegt Vlaams Parlementslid Kurt De Loor (SP.A).

In het Luikse is de toegang tot de belangrijkste bedrijvenzones, bijvoorbeeld die aan de luchthaven, geblokkeerd. Voertuigen kunnen er niet door, klinkt het bij de christelijke CSC. Ook aan grote winkels zijn er stakingsposten, onder meer bij Ikea en Cora. Winkelcentra zijn voorts afgesloten en veel supermarkten bleven toe, klinkt het nog. Ook het rondpunt met de toegang tot Liege Airport is afgesloten.

In Oost-België is de bedrijvenzone van Eupen afgesloten en vercheidene bedrijven liggen plat. In Henegouwen staan er bijvoorbeeld veel stakingsposten in de regio Bergen, aan de bedrijvenzones en grote bedrijven. Militanten van de socialistische vakbonden voeren ook een actie bij Google in Baudour, om de multinational op de eisen te wijzen. Zowat 60 van de 400 werknemers van Google gingen volgens de bond aan de slag, vooral mensen van het onderhoud en de beveiliging, klinkt het. Rond Doornik gingen vele bedrijvenzones op slot. In de bedrijvenzone van Orcq, deelgemeente van Doornik, richtte CSC symbolisch een helihaven op, met bestemming de Bahamas. De vakbond wil zo 'fiscale fraude' aanklagen van bedrijven die er actief zijn.

De bouwsector stelt het vandaag de dag nog goed, met een hogere groei dan het nationaal gemiddelde, maar de sector heeft nood aan een stabiel en rustig sociaal klimaat om de vele uitdagingen die op haar afkomen te kunnen beheersen. Dat zegt de Confederatie Bouw woensdag in een reactie op de nationale staking. Net zoals de Bouwunie roept ze op tot dialoog.

Al sinds 1998 speelt Pieter Timmermans een prominente rol bij het sociaal overleg in België, eerst als directeur-generaal en later als gedelegeerd bestuurder van het VBO. In een interview met Knack zegt hij dat hij de staking van woensdag 13 februari niet heeft zien aankomen.

De nationale staking van 13 februari kost een pak geld aan de economie en is slecht voor het imago van België als investringsklimaat, zegt Trends-redacteur Alain Mouton.

200.000 extra banen in een land met een fiscale druk van 44,7%. En toch staken tegen "sociale horror". Carnaval valt drie weken te vroeg dit jaar. #nationalestaking

-- Alain Mouton (@alainmoutonVL) February 13, 2019

Kennelijk is niet iedereen op de hoogte van de beslissing van luchtverkeersleider skeyes, die dinsdagavond aankondigde dat er sinds gisteravoind 22 uur 24 uur lang geen vliegtuigen vertrekken van of landen op Brussels Airport. Een lege vertrek- en aankomsthal dus, maar toch daagde een vijftigtal passagiers op, zegt woordvoerster Nathalie Pierard. Donderdag en vrijdag worden daarentegen drukke dagen op de luchthaven.

Er daagde woensdagochtend opvallend weinig volk op aan de perrons, ook al rijdt de helft van de treinen. Het is nochtans al derde maal dat de spoorwegen bij een stakingsactie een minimaal aanbod verzekeren. 'Mensen nemen liever het zekere voor het onzekere. Ze moeten nog wat wennen aan die minimale dienstverlening. Veel mensen deden ook aan thuiswerk, of namen deel aan de staking, luidt het bij spoorwegmaatschappij NMBS.

Vakbondsmilitanten bij AB InBev hebben zowel de brouwerijsite als het wereldwijde hoofdkantoor in Leuven volledig geblokkeerd. Dat was ook het geval met het in- en uitgaande vrachtwagenverkeer. Aan het hoofdkantoor werd een spandoek opgehangen met de tekst 'BONUS CEO = SCHANDE'. Ook in de brouwerij van Hoegaarden wordt er niet gewerkt.

Vandaag blijven ook vele supermarkten dicht. Bij Carrefour gaat het bijvoorbeeld om 44 vestigingen, bij Delhaize om 68. Vooral in het zuiden van het land is er hinder. De meeste winkels zijn wel open.

Volgens het ABVV wordt in 140 bedrijven in Vlaams-Brabant actie gevoerd. Behalve stakersposten aan de ingang van bedrijven bestaat de actie er in gevallen in dat de deuren gesloten blijven. Er worden geen industrieterreinen geblokkeerd.

De postbedeling is in het hele land grotendeels verzekerd, meldt een woordvoerster van bpost. Meer dan 95 procent van de krantenrondes werd uitgevoerd, zowel in Vlaanderen als Wallonië en Brussel. Voor brieven en pakjes is de situatie beter in Vlaanderen. In het zuiden van het land wordt maar 68 procent van die rondes uitgevoerd.

In Gent is woensdagmorgen een voertuig ingereden op een stakerspost aan de Proeftuinstraat, vlak bij de Ghelamco Arena. Twee vakbondsmannen zijn daarbij gewond geraakt, voor een van hen werd de ziekenwagen opgeroepen. De bestuurder van de wagen is opgepakt.

Aan de hoofdingangen van de Proximus- en de Belfiustoren hebben de vakbonden stakersposten opgericht. Aan het gebouw van Proximus is er extra aandacht voor de aangekondigde ontslagen. De stakersposten zijn in de eerste plaats symbolisch. De werknemers die willen werken op de nationale stakingsdag worden namelijk niet belet en kunnen nog altijd naar binnen via andere toegangen. Aan de Proximustoren is de opkomst van het gemeenschappelijk vakbondsfront het grootst. De vakbondsleden keren er zich met hun spandoeken tegen de gedwongen ontslagen en de plotse digitale verschuiving die veel werknemers hun job zal kosten.

In West-Vlaanderen worden vooral de bedrijven, de luchthaven van Oostende en de havens. getroffen Op heel wat plaatsen worden industrieterreinen afgesloten. Bij de steden en gemeenten is er minder hinder.

Door de grote impact van de nationale stakingsdag op de haven van Antwerpen, lagen woensdagochtend 33 schepen te wachten om de haven in of uit te varen. Dat laat het Havenbedrijf Antwerpen weten. Er zijn enkel op rechteroever sluizen operationeel.

Een beeld dat je 's morgens tijdens een weekdag niet vaak ziet op de Belgische wegen: automobilisten die kunnen rijden zonder aan te moeten schuiven. 'Op de verkeerscamera's zien we dat het bijzonder kalm is op de snelwegen', zei woordvoerder Peter Bruyninckx van het Vlaams Verkeerscentrum aan het begin van de ochtend. 'Er is niets bijzonders te zien, ook niet op de plaatsen waar er normaal structurele files zijn. Zo stond er bijvoorbeeld om 6.45 uur 2 kilometer file op de Vlaamse hoofdwegen, terwijl er op dat uur normaal al meer dan 40 kilometer staat. Er staat veel minder verkeer dan anders, van files is er geen sprake', aldus Bruyninckx.

Volgens de socialistische vakbond ABVV zijn er weinig werkwilligen bij de grote chemiebedrijven in de haven van Antwerpen. De Scheldelaan in de Antwerpse haven, waarlangs chemiereuzen als BASF, Bayer, Ineos, Covestro en Evonik gevestigd zijn, ligt er volgens Antwerps ABVV-voorzitter Bruno Verlaeckt verlaten bij. In veel bedrijven, waaronder Bayer, is volgens Verlaeckt enkel essentieel personeel aan het werk voor de beveiliging en zodat de fabrieken 'op circulatie' kunnen blijven. De vakbond merkt wel op dat sommige bedrijven de staking proberen te breken, door premies voor werkwilligen te beloven of door arbeiders na het aflopen van hun shift te laten doorwerken. 'Dit zijn inbreuken op het stakingsrecht en we zullen dan ook de bedrijfsinspectie inschakelen', zegt de vakbondsman.

Volgens Marc Lambotte, CEO van technologiefederatie Agoria, is de reputatieschade voor ons land door de nationale staking immens. 'We hebben in de hoofdzetels van de grote internationale bedrijven de reputatie van een land waar altijd wordt gestaakt, van een onbetrouwbaar land om in te investeren', zegt Lambotte.

Bij Audi Brussels in Vorst ligt de productie stil. De vakbonden versperren de toegangen. Bij Audi Brussel in Vorst wordt de gloednieuwe en volledig elektrische Audi e-tron gebouwd.

Bij de grote bedrijven van North Sea Port is woensdag geen activiteit gepland. Voorlopig zijn er wel voldoende loodsen beschikbaar om de Gentse haven te bedienen, maar die schepen worden niet geladen en gelost. Aan alle grote bedrijven in het havengebied staan stakersposten. Aan andere invalswegen, zoals aan de Meulestedebrug, zijn wegblokkades opgetrokken. Dat betekent dat voertuigen en vrachtwagens niet doorkunnen en de productie in het hele havengebied zo goed als stil ligt. Voor de scheepvaart lijkt de impact voor de scheepvaart woensdagochtend beperkt in Gentse haven. De sluizen, zoals die in Evergem, zijn woensdagochtend nog operationeel, alsook die in het Nederlandse Terneuzen.

Daan Schalck, CEO North Sea Port, uit zich bedachtzaam over de nationale staking van vandaag. 'Een stakingsdag zoals woensdag is economisch nooit een goede zaak, zonder dat ik mij uitspreek over de reden of drijfveer', zegt Schalck. Het Gentse havengebied realiseert zowat 8 miljard euro toegevoegde waarde per jaar. De economische schade op een stakingsdag als vandaag loopt dan ook op tot enkele miljoenen euro's. Schalck pleit er woensdag evenwel voor de sociale onrust niet op de spits te drijven.

De actiebereidheid in de metaal- en textielbedrijven is 'du jamais vu'. Dat zegt William Van Erdegehem, voorzitter van de christelijke metaal- en textielvabond ACV Metea. 'Zeshonderd bedrijven uit de sector staken. Nog nooit gezien', aldus de vakbondsman. De acties verlopen niet in een gespannen sfeer, aldus nog de ACV Metea-voorzitter. 'Het is opmerkelijk dat heel wat directies begrip hebben voor onze acties. Ze begrijpen dat mensen moeilijk rondkomen. Deze actie is dan ook niet gericht tegen de bedrijven, maar tegen de werkgeversorganisaties en de regering', luidt het.

De vakbonden hebben stakersposten geplaatst op de grote industrieterreinen in Genk-Noord, Houthalen-Zuid en Tongeren-Oost. Zo is het industrieterrein Genk-Noord volledig geblokkeerd. Volgens de socialistische vakbond ABVV gaat het om een honderdtal stakersposten over heel Limburg. Zowel bij de grote bedrijven en de industrieterreinen als bij de openbare diensten wordt actie gevoerd en wordt het werk massaal neergelegd.