Geen dikke orderboeken meer voor bedrijven

Heel wat bedrijven hebben lang kunnen genieten van een dik orderboek als buffer in de crisis, maar de realiteit van een dalende vraag lijkt ook hen in te halen.

2022 was een jaar van dikke orderboeken. Dankzij de sterke herneming van de vraag bij het einde van de coronacrisis, aangevuurd door een royaal steunbeleid van de overheid, stroomden de bestellingen bij de bedrijven vlot binnen. Heel wat ondernemingen konden de vraag zelfs niet volgen, ook omdat ze kampten met flessenhalzen in de eigen toeleveringsketen. KBC-econoom Tom Simonts vergeleek de economie met een krokodil die een stevige buit te pakken had en een tijdje zoet was met de vertering.

Dat dikke orderboek hield lang de activiteit en de werkgelegenheid op peil en loodste op die manier heel wat bedrijven door de eerste fase van de crisis. Maar de dikte van de orderboeken is de jongste maanden in het spoor van een dalende vraag stevig afgenomen. De krokodil krijgt opnieuw honger. Als de vraag de volgende maanden niet herneemt, dan zullen heel wat bedrijven hun productietempo moeten terugschroeven.

De bedrijven uit de verwerkende nijverheid beoordelen hun totale orderpositie intussen even slecht als tijdens de eurocrisis van 2012-2013, leert de jongste conjunctuurbevraging van de Nationale Bank bij de ondernemingen. Het productietempo hield voorlopig stand dankzij de bestellingen van het verleden, maar ook de vooruitzichten voor de vraag namen intussen een stevige duik. Dat zal zich straks onvermijdelijk in een lagere productietempo vertalen. De meest recente signalen wijzen op een stabilisatie van de vraag en het orderboek, maar dat ijs is nog te dun om van een positieve kentering te spreken.

De Nationale Bank merkte in december op dat de daling van de bestellingen in de industrie een internationaal fenomeen is na de piek van half 2021, maar dat de Belgische bedrijven kampen met een stijgend verlies aan marktaandeel door de tanende concurrentiepositie. “Enkele industriële bedrijven verliezen al omzet aan buitenlandse concurrenten die toegang hebben tot goedkopere, gesubsidieerde energie. We denken dat de Belgische export zal gekrompen zijn in het vierde kwartaal van 2022”, aldus de Nationale Bank.

Er zijn nog enkele sectoren die genieten van een dik orderboek. Het gaat dan vaak om sectoren die lange tijd geplaagd werden met een gebrek aan componenten door problemen in hun toeleveringsketen, zoals de automobiel-, de luchtvaart- of de fietsindustrie. Zij kunnen nu eindelijk hun orderboek afwerken. Ook de bouwsector zit wat betreft energetische renovatiewerken op een aanhoudend dik orderboek, maar de bestellingen voor nieuwbouwwoningen drogen op. Ook de bouwkrokodil krijgt opnieuw honger.