Foodmaker wil zijn klanten gezonder doen eten: ‘Bedrijfskantines serveren nog te veel ongezonde voeding’

Trends selecteert grensverleggende thema’s en verhalen. Foodmaker verdient het label omdat het gezonde voeding aanbiedt, en daarvoor ook op de bedrijfsrestaurants mikt. De Kempense leverancier van gezonde voeding Foodmaker was aan een steile opmars bezig, tot de coronacrisis 90 procent van de omzet uitwiste. Het bedrijf hield het hoofd boven water met onlineverkoop en staat nu klaar om de markt van de bedrijfsrestaurants te veroveren.

Lieven Vanlommel (42), de CEO van Foodmaker, toont trots een grote blauwe bak vol met groen en fris ogende salade. “En dit is zoetpatat, geteeld op onze biologische velden in Diest”, verklaart hij in een onvervalst Kempisch dialect. Normaal importeert de producent en verkoper van vers bereide, gezonde maaltijden zoetpatat uit Zuid-Amerika, maar “vorig jaar hebben we op onze eigen velden zoetpatat geoogst. We kunnen die dus ook in eigen land telen. Dat bespaart transportkosten.”

Foodmaker voert gezondheid en duurzaamheid hoog in het vaandel. In zijn gebouw in Westerlo heeft het een eigen fitnesscentrum, er zijn zonnepanelen en het maakt gebruik van warmterecuperatie. Aan de deur staat de onvermijdelijke Tesla, model X, met nummerplaat ‘Vedge’. De wagen van Lieven Vanlommel tankt via de zonnepanelen op het bedrijfsgebouw.

“Ik zal nooit zeggen wat gezond is, maar ik weet wél wat ongezond is”, stelt de gedelegeerd bestuurder. “Wij maken voeding zonder suiker, kleurstoffen of bewaarmiddelen. Iedereen eet natuurlijk wat hij wil. Maar je moet geen suiker in tomatensaus doen. Dat is crimineel. Overal zou je gezond eten moeten vinden. In een school had je vroeger vaak enkel een frisdrank- en een snoepautomaat. Dat is banditisme. Gelukkig is dat verleden tijd.”

Vanlommel streek begin deze maand in een interview met de krant De Tijd de uitbaters van bedrijfsrestaurants tegen de haren in door ze “kankerkeukens” te noemen. Op dinsdag 9 februari stuurde de Belgische marktleider in bedrijfsrestaurants, Compass Group, onder de titel ‘Welkom in onze kankerkeuken’ een officiële reactie de wereld in. “Het blijkt ook vandaag het beeld dat heel wat buitenstaanders hebben van onze sector. Vettigheid, goedkope brol, massaproductie”, schreef Compass Group. Lieven Vanlommel kreeg een uitnodiging voor een bezoek.

Familiebedrijf

Foodmaker is een groeibedrijf dat meesurft op de toenemende belangstelling voor gezonder eten. Lieven Vanlommel is al lang overtuigd. Zijn overgrootvader, Louis Vanlommel, was een groentehandelaar. Zijn moeder, Mathilde Verbeeck (64), bereidde salades voor de grootdistributie. Het leverde haar de bijnaam ‘groentekoningin Mattie’ op. Ook zij is nog actief in Foodmaker, als verantwoordelijke voor de groente- salades. Oom Jos Vanlommel koopt de verse groenten, vooral op de veiling van Sint-Katelijne-Waver. Marijke Van Win, de echtgenote van Lieven Vanlommel, is verantwoordelijk voor de productontwikkeling. Schoonvader Mark Van Hove bewerkt de 12 hectare landbouwvelden.

Dat familiale onderonsje blijkt mee de kracht van het bedrijf, dat gegroeid is uit één saladebar. Lieven Vanlommel opende ze in 1996, na zijn opleiding aan de hotelschool in Koksijde. Drie keer moest het bedrijf verhuizen, omdat de vorige locatie te klein was geworden. Vorig jaar betrok Foodmaker zijn nieuwe gebouw in Westerlo. “We maakten toen 100.000 verse maaltijden per dag. En we hebben er capaciteit voor 200.000 maaltijden.”

En toen kwam corona

Foodmaker sluit per land een exclusieve samenwerking af met een supermarktketen. Dat levert hogere marges op. In België levert het aan Delhaize, in Nederland aan Albert Heijn, in Frankrijk aan Monoprix. Die samenwerkingen zijn normaal goed voor de helft van de omzet. Er waren ook Foodmaker-restaurants, die 30 procent van de omzet vertegenwoordigden. Het deed ook catering voor Brussels Airlines.

“En toen kwam corona”, zucht Lieven Vanlommel. “Week 11, 13 maart. Ik zal het nooit vergeten. Je mocht niet meer op restaurant gaan, je kon niet langer vliegen. De stormloop op de supermarkten door hamsterende consumenten was voor ons geen goede zaak. Onze saladebars in Delhaize-supermarkten worden onderhouden door het winkelpersoneel, maar die mensen hadden daar door de drukte geen tijd meer voor. We haalden daar nog nauwelijks een tiende van onze omzet. We stapten dan maar zelf naar onze klant. Van een dinosaurus muteerden we in een moderne onlinespeler.”

Vincent Kompany

De maaltijdpakketten die Foodmaker online verkoopt, zijn intussen goed voor 30 procent van de verkoop. Die laatste is wel fors getroffen door de coronacrisis: het bedrijf maakt nu nog 45.000 maaltijden per dag. Om de verkoop te boosten, werkt Foodmaker onder meer samen met sport- ambassadeurs. “We werken al jaren samen met bekende mensen, zoals Kim Clijsters, Vincent Kompany en Mathieu van der Poel. Wij maken voor hen voeding die past in hun sportief dieet”, legt Lieven Vanlommel uit. Na de uitbraak van de coronapandemie kreeg hij een telefoontje van Vincent Kompany: “Hallo Lieven, de kantine van Anderlecht is dicht. Kan je het eten bij mij thuisbrengen?”

Ook het team Alpecin-Fenix, rond de wielrenner en sportambassadeur Mathieu van der Poel, eet maaltijden van Foodmaker. “Mathieu kreeg via de app aangepaste voeding, bij zijn sportschema. We zijn blij dat hij wereldkampioen is geworden”, zegt Lieven Vanlommel.

In het kielzog van de sporters volgden de gewone consumenten. “We zijn onze voeding almaar meer gaan personaliseren. We hebben bovendien een app ontwikkeld, waarmee mensen bijvoorbeeld een kuur voor één of twee wekenkunnen volgen. De app begeleidt ook mensen die de 10 Miles willen lopen, en daarvoor aangepaste voeding willen. Die app houdt ook rekening met allergieën of ziektepatronen van de klant.”

Veel omzet, weinig winst

De volgende jaren moet de groei van Foodmaker evenwel vooral komen van de saladebars in de winkelketens en de franchiseformules met cateraars. Het bedrijf telt nu 250 saladebars in supermarkten van Albert Heijn, Delhaize en Monoprix. “Als we per land 500 saladebars in de winkels hebben, is dat een leefbaar bedrijfsmodel”, stelt Lieven Vanlommel.

Voor het zakenmodel van Foodmaker is schaalgrootte belangrijk. Het bedrijf groeit sterk, maar de winst volgt nog niet bij de twee werkvennootschappen NV Foodmaker en NV Star Meal ( zie cijfertabel). Dat komt deels door de forse investeringen in de uitbreiding van de productiecapaciteit en de installatiekosten van de saladebars. Bovendien ging in 2019 bijna vier vijfde van de omzet naar de aankoop van groenten en andere grondstoffen en personeelskosten. “Als de volumes toenemen, dalen de personeelskosten. Foodmaker heeft vandaag eigenlijk te veel personeel, maar we hebben aangeworven in functie van de groei die er na de coronacrisis moet komen.”

Hopelijk gooit het onvoorspelbare virus geen roet in het eten. Foodmaker heeft zijn samenwerking met de winkelketens Albert Heijn, Delhaize en Monoprix voor enkele jaren verlengd. In Duitsland wacht Kaufland, een grootgrutter met bijna 700 winkels.

Een hemels huwelijk

Een ander groeiverhaal zijn de bedrijfsrestaurants. In Nederland tekende Foodmaker een masterfranchisecontract met de groep Appèl Catering. “Een hemels huwelijk. We leveren al tien jaar saladebars aan sommige van hun kantines. En ze willen meer. Ze krijgen almaar meer vragen van werknemers die gezonder willen eten. Te veel kantines steunen nog op het oude model van ongezonde voeding. Wij willen de werknemers geven wat ze nodig hebben, zodat ze goed kunnen werken.”

Het probleem is dat Foodmaker zelf het geld niet meer had voor de uitbreidingsinvestering. Volgens voorlopige cijfers daalde de omzet vorig jaar met bijna de helft en was er netto 4 miljoen euro verlies. In de twee werkvennootschappen NV Foodmaker en NV Star Meal werd de voorbije maanden 13 miljoen euro gepompt, mede door de aandeelhouder, het Duitse Wernsing (zie kader Wernsing Feinkost, een stille vennoot). “Appèl Catering zal zelf in de restaurants investeren. Ze geloven in een potentieel van vijftig tot honderd Foodmaker-restaurants. Wij leveren de voeding en leiden het personeel op”, legt Lieven Vanlommel uit. In april opent het eerste restaurant, in het Erasmusziekenhuis in Rotterdam. Het wordt meteen het grootste voor Foodmaker, met naar verwachting 2000 bezoekers per dag.