‘Falend onderwijs? Onze bedrijven zien het nog zitten’

‘Met een burgerlijk ingenieur die wel de juiste mentaliteit heeft maar geen driehoeksmeetkunde begrijpt, loop je natuurlijk niet ver. Maar voor heel veel banen ligt dat een stukje anders.’ Dat zegt Wim Verhoeven, hoofdredacteur van Trends.

1 september, de dag van de nieuwe pennenzak en de frisse boekentas. Maar ook de tijd van de grote analyses over het verval van ons onderwijs. Lerarentekort. Kwaliteitsverlies. Papierwinkel. Leertermen. Vaste benoemingen. U kent de litanie en daarom wil Trends er niet over palaveren. Eén vraag hebben wij wel: hoe kijkt de bedrijfswereld naar dat falende systeem?

Eerst een persoonlijke observatie. De jongste weken hebben enkele collega’s en ik met behoorlijk wat jonge mensen gepraat, brandend van ambitie om in de journalistiek of de tv-productie te stappen. Dat viel best mee, hoor. Een collega zei glimlachend: “Ik word heel optimistisch van die gesprekken. Die jonge mensen vragen zelf om te leren en multi-inzetbaar te worden. Ze hebben veel meer maturiteit dan wij, toen we zo oud waren.” Het is een piepklein steekproefje en niet alles is zo rooskleurig, maar het gaat wel in tegen het algemene beeld van gepamperde jongelui met een gebrekkige kennis. Heb vertrouwen. Als ik met ondernemers praat, hoor ik vaak hetzelfde geluid.

Veel in het leven heeft met inzet, creativiteit en leergierigheid te maken. Met een burgerlijk ingenieur die wel de juiste mentaliteit heeft maar geen driehoeksmeetkunde begrijpt, loop je natuurlijk niet ver. Maar voor heel veel banen ligt dat een stukje anders. Met een zekere basiskennis en een goede attitude, kom je vaak een heel eind. Scholen werken niet op maat. Extra kennis, specifieke vaardigheden en ervaring doe je hoe dan ook op in een bedrijf. Dat geldt zowel voor algemene als technische profielen. Ambitie zit in de mens, maar kun je aanwakkeren met een goede basisopvoeding, thuis en op school.

Daarom is het debat over de zij-instromers en de hybride leerkrachten zo belangrijk. De baas van het Gemeenschapsonderwijs, Koen Pelleriaux, zou graag meer mensen uit de privésector aantrekken, desnoods deeltijds. Zo verkleint het lerarentekort, maar je brengt vooral leerkrachten met een andere achtergrond binnen. “Dat zijn mensen die inkomen belangrijk vinden, niet te beroerd zijn om te zeggen dat ze promotie willen maken en vooruit willen in het leven”, zei hij in interviews. In het onderwijs zijn ‘softere waarden’ de jongste decennia nogal belangrijk geworden. Een andere klok laten luiden kan inderdaad geen kwaad. Omdat Pelleriaux zoveel banbliksems over zich heen kreeg omdat hij “zijn personeel afviel”, krijgt hij de kans om zijn ideeën bij Trends rustig toe te lichten. Vanuit het bedrijfsleven krijgt hij overigens gelijk.

Een praktijkvoorbeeld? Een goede vriend, die zijn sporen in de bedrijfswereld heeft verdiend en sinds enkele jaren economie geeft in het secundair onderwijs, toonde me ooit een foto van zijn klas met Carlos Brito, toen nog de CEO van AB InBev. Hij had zijn leerlingen meegetroond naar de algemene aandeelhoudersvergadering van de bierreus. Hij maakt er een punt van zijn leerlingen minstens één keer per jaar zo’n extra ervaring te laten beleven. Wedden dat zijn leerlingen die praktijkles nooit vergeten? Wedden dat ze zich hun leraar economie de rest van hun leven zullen herinneren? Zou het sommigen de goesting geven om economische studies te beginnen en straks door te groeien in het bedrijfsleven? Is zijn doorstroming naar het onderwijs nuttig?

Ten slotte keer ik terug naar de burgerlijk ingenieur van vooraan in dit stuk. Zo veel mogelijk jonge mensen meenemen in een traject van volwassen worden, is waardevol en heel erg nodig. De arbeidsmarkt kan elk talent gebruiken. Maar streven naar excellentie blijft even hard nodig. Naar schatting 10 procent van de leerlingen steekt er cognitief bovenuit. Zij verdienen extra aandacht. Zet ze vaker samen. Daag ze uit, in de hoop dat ze boven zichzelf uitstijgen. We blijven een kenniseconomie. Laat ons daarnaar handelen.