De Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia, die vanaf 15 oktober al haar activiteiten stopzet, moet 900 miljoen euro aan leningen terugbetalen die ze in 2017 van de Italiaanse overheid ontving. Dat heeft de Europese Commissie vrijdag beslist. De leningen komen volgens Europees commissaris voor Mededinging Margrethe Vestager neer op illegale staatssteun.
Alitalia verkeert al vele jaren in financiële moeilijkheden. Ook nadat de regering-Berlusconi het bedrijf in 2008 aan privé-investeerders had verkocht, maakte Alitalia elk jaar verlies. In 2017 dreigde de situatie helemaal uit de hand te lopen en kende de overheid twee leningen van alles samen 900 miljoen euro toe. In 2019 werd nog eens 400 miljoen euro geleend.
Onderzoek van de Commissie heeft nu uitgewezen dat de leningen van 2017 neerkwamen op illegale staatssteun: het was al van het begin duidelijk dat Alitalia het geld niet zou kunnen terugbetalen en de financiële levenslijn ging niet gepaard met een herstructureringsplan. Daarom verplicht de Commissie Alitalia nu de staatssteun terug te betalen. Een tweede onderzoek, naar de lening van 2019, loopt nog.
Rendabele opvolger
Maar de Commissie heeft niet alleen slecht nieuws voor de Italiaanse luchtvaartsector. De kapitaalinjectie van 1,35 miljard euro die de overheid aan Alitalia’s opvolger ITA (Italia Trasporto Aereo) wil geven, is wél perfect legaal, oordeelt commissaris Vestager. Een eerste schijf van 700 miljoen euro zou dit jaar al worden overgemaakt.
ITA wordt door de overheid gecontroleerd en wordt – niet toevallig – op 15 oktober gelanceerd. Het zal een kleiner bedrijf zijn dan Alitalia, met minder personeel en minder vliegtuigen, minder bestemmingen en een focus op winstgevende verbindingen, maar zou volgens een analyse van de Commissie wel rendabel moeten zijn.
Goed nieuws voor ITA en de Italiaanse overheid is ook dat het niet als de economische opvolger van Alitalia wordt beschouwd. Het zal wel enkele activiteiten van de legendarische Italiaanse maatschappij overnemen, maar daar blijft het bij. ‘ITA zal een ander bedrijf zijn dan Alitalia en zal van start kunnen gaan als een gestroomlijnde luchtvaartmaatschappij. Dit is cruciaal voor de leefbaarheid op lange termijn voor ITA’, zegt Vestager. ‘Vandaag maakt de Italiaanse luchtvaartsector een nieuwe start.’
De Deense benadrukt nog dat Alitalia alle klanten zal vergoeden die al tickets hadden gekocht voor vluchten vanaf 15 oktober. Lukt dat toch niet, dan zal de Italiaanse overheid over de brug komen.
