Enquête van Deloitte: niet alle jongeren willen telewerken

Voor het negende jaar op rij heeft Deloitte over de hele wereld jonge werknemers bevraagd. In België peilde de consultant bovendien naar de reactie op de corona-epidemie. Milieu en geestelijk welbevinden op het werk blijven prangende thema’s, maar over telewerken en hr-beleid zijn er duidelijke meningsverschillen.

Geregeld hoor je een of andere expert beweren dat de prioriteiten van de jongeren van vandaag zijn veranderd. Ze zouden niet echt mikken op een rechtlijnige carrière en werken zou voor hen geen doel, maar slechts een middel zijn. Elk jaar probeert Deloitte in zijn Survey die beweringen te objectiveren.

In 2019 en 2020 ondervroeg de consultant 18.400 jongeren in 43 landen. Het ging daarbij om millennials (geboren tussen 1983 en 1994) en jongeren van de generatie Z (geboren na 1994). 319 Belgen gaven op die manier hun mening. Om de reactie van onze jongeren op de pandemie in te schatten, heeft de consultant bovendien 500 extra personen ondervraagd tijdens de piek van de eerste lockdown. De resultaten zijn verrassend en onthullen dat onze jeugd eerder pessimistisch is en bovendien niet over één kam te scheren valt.

Weinig positiefs

Voor de pandemie verschilde het sentiment onder de Belgische jongeren nauwelijks van dat bij hun Europese buren. De Millz Mood Index van Deloitte maakt een jaarlijkse momentopname van de gemoedstoestand van de jongste twee generaties. De scores (van 0 tot 100, van heel negatief tot het paradijs op aarde) zijn gebaseerd op hun antwoorden op vragen over de economische situatie, het sociale en politieke klimaat, hun persoonlijke financiën, het milieu en de impact van het bedrijfsleven op de maatschappij. Voor de pandemie behaalden de Belgische jongeren een score van 25, hetzelfde als een jaar eerder. Beter dan de Duitsers (23), op hetzelfde niveau als de Nederlandse jongeren, maar een beetje minder optimistisch dan de Fransen (28).

Tijdens de covid-19-crisis is dat optimisme weggesmolten: de score duikt naar 14 voor de millennials en naar 17 voor de generatie Z. Bij onze buren bleef het indexcijfer op zijn eerdere niveau of verbeterde het zelfs. Anders gezegd: onze jeugd is nu pessimistischer en ziet weinig positiefs in wat zich afspeelt.

“Dit is een ongelooflijk resultaat”, zegt Yves Van Durme, human capital partner bij Deloitte België. “Is het onze Belgische aard? Wereldwijd vergeleken hebben we weinig te klagen, en toch horen we bij de grootste pessimisten. 67 procent van onze millennials en bijna de helft van de generatie Z behielden hun werk en zagen geen daling van hun salaris. Dat is een stuk beter dan wat er gebeurt in de rest van de wereld. Hoewel weinigen hier geraakt worden, erodeert het vertrouwen in instellingen, de media en de overheid. Dat is onrustwekkend, want het is waarschijnlijk dat onze situatie nog zal verslechteren.”

Groen en lokaal

Zowel de millennials als de generatie Z zien het milieu als hun belangrijkste prioriteit. Voor de pandemie geloofde de helft dat het ‘point of no return‘ voor de klimaatopwarming was bereikt en dat we er nooit in zouden slagen de schade nog te repareren. Tijdens de pandemie daalde dat tot vier op de tien. Dat herwonnen optimisme is allicht te wijten aan een daling van de menselijke activiteiten en de zichtbaar positieve impact op het milieu.

Onze jongeren vinden bovendien dat onze kmo’s het verdienen om geholpen te worden door de overheid. Maar ze hebben duidelijk minder begrip voor maatregelen om de grote bedrijven te helpen. “Het is een opmerkelijk aspect van de studie”, vervolgt Yves Van Durme. “De jeugd wil de voorkeur geven aan producten en diensten van kleinere en lokale ondernemingen. Er is een duidelijke wil om de bedrijven op mensenmaat te ondersteunen. Dat is zeker geen toeval als je ziet welk belang de millennials toekennen aan de mens op de werkvloer.”

Mentale gezondheid

Yves Van Durme benadrukt dat ook de geestelijke gezondheid en het welbevinden op het werk tot de belangrijkste bezorgdheden van onze jongeren horen. Op dat punt lijken ze minder tevreden te zijn van de reactie van werkgevers op de pandemie: 56 procent van de millennials en 64 procent van de generatie Z vinden dat dat beter kan.

“Ze benadrukken hun bezorgdheid over de geestelijke gezondheid”, bevestigt Van Durme. “Daarvan was in oudere generaties nauwelijks sprake. Ze geloven ook niet gelukkiger te zijn dan hun ouders. Dat is verrassend in de zin dat de millennials alles hebben gekregen, zonder er iets voor te moeten doen. Het is een verwende generatie bij wie de pandemie een terugkeer naar meer basisprioriteiten veroorzaakt.”

De studie legt ook het verschil bloot tussen millennials en de generatie Z. Thema’s zoals het milieu en het welbevinden houden beide generaties bezig, maar de recente wijzigingen op de werkvloer hebben beide generaties niet op dezelfde manier beleefd. In het bijzonder voor telewerk is dat het geval. Generatie Z is helemaal geen fan en wil niet meer telewerken of de zakenreizen vervangen door videoconferenties.

“Slechts 26 procent van hen heeft de indruk het beste van zichzelf te hebben gegeven door thuis te werken”, vertelt Yves Van Durme. “Dat is opvallend omdat het gaat om mensen die het digitale met de paplepel meegekregen hebben. Zijn ze zo gericht op technologie, dat een ouderwetse werkplaats weer essentieel wordt? Voor de generatie Z is werk met andere woorden een manier om zich uit te drukken. Dat is interessant, maar het biedt ook een perspectief voor het toekomstige hr-beleid. Bij ons leidt de dynamiek tussen de werkgever en de vakbonden tot een gelijkheid voor iedereen. Maar hoe moet dat nog werken als de jeugd nu al niet meer gelijkgezind is? Dat zal creativiteit vergen. Ik hoor heel wat personeelsdirecteurs aarzelen tussen twee of drie dagen telewerken, maar daar ligt het debat niet. Op die manier doe je een plezier aan de ene terwijl je aan de wensen van andere groep geen gehoor geeft. Het is duidelijk dat bedrijven voor belangrijke uitdagingen staan: tegelijk een positieve bijdrage leveren aan het milieu en hun sociale verantwoordelijkheid opnemen. Daarbij moeten ze de dynamiek van het werk wijzigen, terwijl ze rekening houden met iedereen. Er moeten nieuwe recepten uitgetest worden, waarbij rekening wordt gehouden met de voorkeuren van jongeren. Op die manier ondersteunen we hun veerkracht en geven we hun optimisme een boost.”