Emma Walmsley, de vrouw achter het massale banenverlies bij GSK

GSK schrapt in ons land tot 720 vaste en 215 tijdelijke banen. De eindverantwoordelijke voor die zware ingreep is CEO Emma Walsmley, met ruime voorsprong de machtigste vrouw in de farmawereld.

Sinds haar op de nodige scepsis onthaalde aantreden als CEO begin april 2017, heeft de 50-jarige Walmsley vriend en vijand verbaasd met een rist spectaculaire fusies, overnames en structuuringrepen bij GSK, voluit GlaxoSmithKline. Zo kocht ze minder dan een jaar na haar benoeming het Zwitserse Novartis uit bij de joint venture die beide bedrijven hadden voor consumentenproducten, zoals de tandpasta Sensodyne. Verrassend, omdat heel de sector er toen van uitging dat GSK zou bieden op de afdeling consumentenproducten van Pfizer. Amper enkele maanden later pakte Walmsley opnieuw uit met een onverwachte zet. Zij bracht de consumentenafdeling van GSK onder in een joint venture met die van Pfizer, waarbij GSK de controle verwierf. Dat monsterakkoord was slechts de prelude van een nog veel ruimere ingreep, namelijk de opsplitsing van GSK in een bedrijf voor innovatieve geneesmiddelen en vaccins, en een voor vrij verkrijgbare geneesmiddelen en verzorgingsproducten. Die operatie moet over twee jaar rond zijn.

Interne ingrepen

Maar ook intern zorgde de door haar collega’s als zeer scherp en slim omschreven Walmsley voor opzienbarende ingrepen. Al in haar eerste maanden verving ze 50 topmanagers en zette ze een wereldwijd herstructureringsprogramma op om jaarlijks een half miljard euro te besparen. Walmsley verlegde ook de focus van de onderzoeksinspanningen en -investeringen bij GSK, met een marktkapitalisatie van ruim 85 miljard euro en ruim 95.000 werknemers een van de grootste Britse bedrijven. Ze sloot onder meer een samenwerkingsakkoord met het jonge Amerikaanse dna-testbedrijf 23andMe om de ontwikkeling van nieuwe medicijnen een boost te geven.

Voor haar komst was GSK ook amper actief in oncologie, wat door de markt werd beschouwd als een forse handicap. Walmsley aarzelde dan ook niet om voor ruim 5 miljard dollar het Amerikaanse oncologiebedrijf Tesaro over te nemen, waarmee zij GSK in het ontwikkelen van geneesmiddelen tegen kanker opnieuw op de kaart zette. Om daarvoor geld in het laatje te krijgen, verkocht Walmsley vorig jaar enkele vaccins aan het Deense Bavarian Nordic, voor bijna een miljard euro. Daarnaast overweegt ze de verkoop van een aantal oudere farmaproducten, die toch minstens anderhalf miljard euro zouden kunnen opleveren, en van niet-kernactiviteiten zoals dermatologieproducten op voorschrift.

Dat al die wijzigingen in de bedrijfsstrategie ook gevolgen zouden hebben voor het werknemersbestand, stond in de sterren geschreven. Terwijl eerder al flink werd gesnoeid in de VS, is nu onder meer het hoofdkwartier van de vaccinafdeling in ons land de pineut.

Frisse blik

Inmiddels kan Walmsley met haar lef en aanpak ook buiten de farmasector op goedkeuring rekenen. Het leverde haar onlangs een zitje op in de raad van bestuur van Microsoft. Nochtans werd haar als historisch bestempelde benoeming tot CEO – omdat nooit eerder een vrouw een bedrijf uit big pharma leidde – aanvankelijk lauw onthaald door de markt. Investeerders vreesden vooral haar gebrek aan ervaring in farma, twijfels die zij al snel kon ontmijnen door het aanwerven van enkele zeer gerespecteerde toplui voor farma en O&O. Walmsley vond trouwens dat haar gebrek aan ervaring in het ontwikkelen van geneesmiddelen net een voordeel was. Zij kon de business en strategie namelijk met een frisse blik bekijken.

Voor ze bij GSK aan de slag ging, was de in Barrow in Noordwest-Engeland opgegroeide Walmsley zeventien jaar actief bij de Franse cosmeticagroep L’Oréal. Ze had topfuncties in Parijs, Londen en New York voor ze in 2007 met haar gezin naar Sjanghai trok, waar zij verantwoordelijk werd voor de Chinese activiteiten van L’Oréal. In 2010 ontmoette ze toenmalig CEO Andrew Witty op een netwerklunch. Die vroeg haar over te stappen naar GSK. Maar Walmsley aarzelde geruime tijd. Ze vond het te riskant, en twijfelde of ze het wel zou aankunnen. Die twijfels beschreef ze in een column voor Lean In, een netwerkinitiatief dat een uitloper is van een gelijknamig boek van Facebook-topvrouw Sheryl Sandberg. Walmsley, die onder meer moderne talen studeerde in Oxford, beleefde toen in Sjanghai naar eigen zeggen een geweldig gezinsavontuur met haar man en vier kinderen. Ze vond het dan ook niet loyaal tegenover haar gezin om in te gaan op het aanbod en te moeten verkassen naar Engeland, vooral omdat het nieuwe bedrijf van haar man goed draaide. “Waarom moet mijn carrière weer voorrang krijgen”, vroeg Walmsley zich af. Maar haar echtgenoot wees haar erop dat ze bij elke nieuwe job vond dat het te zwaar zou zijn, en dat het telkens goed was uitgedraaid. Mensen hebben veel meer spijt van wat ze niet doen dan van wat ze wel doen, vond hij.

Dus hapte Walmsley uiteindelijk toe op het aanbod van Witty om bij GSK de Europese topvrouw te worden voor de afdeling gezondheidsproducten voor consumenten, de zogenaamde Consumer Healthcare. Ze zette al snel sterk in op groeimarkten, wat voor een forse groei van de divisie zorgde. In 2015 werd zij CEO van Consumer Healthcare om twee jaar later Witty op te volgen als groeps-CEO. “En nu ben ik echt gelukkig in dit bedrijf waar ik weet dat ik een verschil maak”, schreef Walmsley.