‘Electrabel, een nieuw Dexia in spe’

Als we ons in het energiedossier nog eens laten rollen door Parijs, dan blijven we met een nieuw Dexia achter. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

“We willen de koe nog tien jaar melken. Het karkas mag je houden”, zei Laurette Onkelinx (PS) aan Bart De Wever (N-VA) tijdens de federale regeringsonderhandelingen in 2010. Zei Isabelle Kocher, de CEO van Engie, nu hetzelfde aan premier Charles Michel? De Franse energiereus Engie paste in elk geval dezelfde strategie toe op het dochterbedrijf Electrabel, de belangrijkste uitbater van de Belgische kerncentrales. Engie heeft decennialang de koe van de Belgische elektriciteitsmarkt gemolken, maar die koe is bijna uitgeput en België dreigt achter te blijven met een karkas van haperende kerncentrales en het kernafval. Dat zou een dure erfenis worden. Als België niet uitkijkt, wordt Electrabel een nieuw en nog groter Dexia dat de belastingbetaler miljarden euro’s kost.

Deal

Er zou nu al een deal zijn tussen de Belgische regering en Engie, waarbij Engie zich borg stelt voor het nucleair passief, zonder de meerkosten van een berging van het afval op grotere diepte. Maar het lijkt er sterk op dat die borg niet afdwingbaar is, en dus niet meer is dan een Franse belofte. Daar slaap je niet beter van. Intussen kan je de punten met elkaar verbinden. Naarmate de onderhandelingen in het voordeel van Engie kantelen, verkleint de kans op stroomonderbrekingen deze winter. Een betere deal tussen de federale regering en Engie dringt zich op. Schrap de onhaalbare kernuitstap in 2025, maar sluit de kerncentrales gefaseerd, zodat de markt de tijd en de kans krijgt alternatieven te ontwikkelen. Voor België is dat de enige manier om op termijn de bevoorradingszekerheid te verenigen met betaalbaarheid en een beperkte CO2-uitstoot. We gaan toch geen gascentrales en dus CO2-uitstoot subsidiëren? Voor Electrabel zou die deal opnieuw een businessplan opleveren dat het mogelijk maakt voldoende te investeren in de bedrijfszekerheid van de kerncentrales. In ruil moet het moederbedrijf Engie op een afdwingbare manier verantwoordelijk worden gesteld voor de factuur van de nucleaire opkuis.

Zonder sluitende deal dreigt België met het karkas achter te blijven. Dat karkas stuur je niet zomaar naar het vilbeluik. De factuur voor de berging van nucleair afval en de ontmanteling van de kerncentrales wordt geschat op ongeveer 15 miljard euro. Dat kan vlot tot 20 miljard euro oplopen bij een diepere berging. De uitbaters van de kerncentrales hebben in Synatom al een spaarpot van 10 miljard euro aangelegd, wat aangevuld met de extra jaarlijkse stortingen en rente-inkomsten de financiering sluitend moet maken. Maar verschillende risico’s plaatsen grote vraagtekens achter die financiering. Ten eerste zijn nieuwe bijdragen maar mogelijk als de kerncentrales operationeel zijn. Ten tweede wordt rekening gehouden met een rendement van 3,5 procent op de spaarpot, wat zeer optimistisch is in deze tijden van lage rentevoeten. Ten derde is de spaarpot voor 75 procent uitgeleend aan Electrabel en Engie, wat een groot kredietrisico inhoudt dat Electrabel mocht geld niet kunnen terugbetalen. De commissie voor nucleaire voorzieningen eist garanties van Electrabel, maar de ontwerpwet om dat te regelen ligt al enkele maanden stof te vergaren bij de Raad van State. Het geld in de spaarpot van Synatom moet dus dringend elders worden belegd. En ten vierde dreigen de bergingskosten op te lopen, onder meer omdat nagedacht wordt over een berging op grotere diepte. Je kunt het Engie niet kwalijk nemen dat het bedrijf past voor die eenzijdige verhoging van de factuur.

Plundering

Electrabel is nog geen karkas, maar je kunt de ribben wel al tellen. De onderneming maakt al een paar jaar verlies door de gedaalde elektriciteitsprijzen en de problemen met de kerncentrales. De solvabiliteit heeft ook al betere tijden gekend. De schulden zijn opgelopen tot 32 miljard euro, op een eigen vermogen van 17 miljard euro. Dat eigen vermogen wordt bovendien vooral gedragen door de internationale activa van Electrabel, maar Engie is al begonnen om die activa te verhuizen naar het moederbedrijf. Dat komt neer op een Franse plundering van België. Die activa dienen om de factuur van de nucleaire opkuis te waarborgen en mogen dus niet naar Parijs verdwijnen. Als we ons in het energiedossier nog eens laten rollen door Parijs, dan blijven we met een nieuw Dexia achter.