Crowdlending, het betere crowdfunding

Terwijl iedereen de mond vol heeft van crowdfunding, blijkt vooral crowdlending in opmars te zijn. Tussen die twee vormen van alternatieve financiering zijn belangrijke verschillen. “Crowdlending houdt minder risico’s in en er zijn minder kosten”, zegt Frédéric Lévy Morelle van Look&Fin.

“Dit kan het einde van crowdfunding in België zijn”, oordeelde de beleggingsspecialist Pascal Paepen enkele weken geleden naar aanleiding van de perikelen rond Newsmonkey. Het nieuwsplatform had in 2014 iets meer dan 275.000 euro opgehaald via crowdfunding. 1500 particulieren hadden ingetekend tegen 10 euro per aandeel. Eind mei besliste Newsmonkey zijn investeerders van het eerste uur uit te kopen tegen 11 euro per aandeel. Maar het crowdfundingplatform MyMicroInvest rekende 12 procent kosten aan, waardoor de investeerders minder terugkregen dan ze in het bedrijf hadden gestoken. Pijnlijk voor wie de onderneming financieel had gesteund, en voor het imago van crowdfunding.

Crowdfunding is een vorm van alternatieve financiering, die niet via de banken verloopt. Het principe is dat de crowd, een groep particulieren, via het internet geld ter beschikking stelt van een project. Sommige mensen doen dat omdat ze het leuk of interessant vinden en verwachten geen financiële return. Hooguit krijgen ze enkele flessen bier, een boek of een abonnement op het blad dat ze via hun financiering mogelijk hebben gemaakt.

Daarnaast bestaan er twee vormen van financieel geïnspireerde crowdfunding. In die gevallen verwerft de investeerder voor zijn financiële inbreng ofwel aandelen van de onderneming (zoals in het geval van Newsmonkey), ofwel staat hij een lening toe, en dan wordt gesproken van crowdlending. Crowdlending is mogelijk tussen particulieren onderling en tussen particulieren en een onderneming.

Crowdfunding in de brede zin is de voorbije jaren wereldwijd fors gegroeid. In 2015 zou op die manier voor 35 miljard euro aan financiering zijn opgehaald, het dubbele van een jaar eerder. 70 procent daarvan komt voor rekening van crowdlending.

Marginaal fenomeen

Ook in België groeit crowdfunding, al blijft het in absolute cijfers een marginaal fenomeen. Alle financieringstypes samengeteld werd de Belgische markt vorig jaar geschat op 8 miljoen euro, tegenover de 120 miljard euro aan kredieten die de Belgische banken hebben uitstaan.

Hoewel de banken crowdfunding via een kapitaalinbreng sterk promoten – denk aan de samenwerking van BNP Paribas Fortis met MyMicroInvest – vloeien ook bij ons de meeste middelen naar crowdlending. Volgens Look&Fin, de marktleider in crowdlending in België, werd vorig jaar 4,4 miljoen euro opgehaald. Look&Fin was met 3,6 miljoen euro goed voor driekwart van dat bedrag. Maar het potentieel is veel groter, zegt CEO Frédéric Lévy Morelle: “Kmo’s zijn nog lang niet vertrouwd met die alternatieve financiering. Crowdlending is nochtans een prima aanvulling op het traditionele kredietaanbod van de banken” (zie kader Wie is Look&Fin?).

Lévy Morelle wijst erop dat er een groot verschil bestaat tussen crowdlending en crowdfunding via aandelenparticipaties zoals MyMicroInvest die aanbiedt: “Bij MyMicroInvest lopen de investeringen via een financieringsvehikel, dat de aandelenparticipatie bezit. Het platform rekent een commissie aan, die zowel ten laste van de beleggers als van het bedrijf is. Voor de investeerders geldt een vaste commissie van 12 procent, terwijl de winst met 20 procent kan worden afgeroomd.”

Minder risico’s, minder kosten

Crowdlending houdt volgens Lévy Morelle minder risico’s in en er zijn minder kosten aan verbonden. Het risico is kleiner, omdat het niet om een kapitaaldeelneming maar om een lening gaat. Er zijn minder kosten omdat de investeerder geen commissie hoeft te betalen. De kosten, gemiddeld tussen 4 en 6 procent, vallen volledig ten laste van de lener. Crowdlending verloopt ook volledig geautomatiseerd. Er is geen financieringsvehikel, en de investeerder leent rechtstreeks aan een kmo.

“Eigenlijk is crowdlending nog het best te vergelijken met een investering in highyieldbedrijfsobligaties”, zegt Lévy Morelle. “In tijden van lage rente is het een interessant alternatief voor beleggers die op zoek zijn naar een hoger rendement. Bovendien wordt de financieringstechniek weinig gebruikt door start-ups, die een hoger kredietrisico inhouden. Doorgaans kiezen al wat mature en groeiende kmo’s voor crowdlending.”

Bedrijven die via het platform van Look&Fin financiering willen aantrekken, moeten minstens drie boekjaren hebben afgesloten, een minimumomzet van 300.000 euro halen en over voldoende vrije cashflow beschikken om maandelijks een deel van het geleende bedrag af te lossen.

Lévy Morelle: “Wij zijn zeer rigoureus in onze selectie. Van de 1500 aanvragen die we dit jaar ontvingen, hebben we er maar een twintigtal overgehouden. Elk dossier wordt eerst automatisch gescreend en daarna geanalyseerd door een financiële specialist. Onze aanpak staat dichter bij die van de private equity dan van de banken. We bekijken natuurlijk bepaalde financiële ratio’s, maar we houden meer rekening met de verwachte cashflowontwikkeling. We praten ook met de CEO en zijn team, en houden de strategie en de markt tegen het licht.”

Achtergestelde leningen

Look&Fin gaat er prat op dat de onderneming in haar vierjarige bestaan al 3000 financieringsvragen heeft geanalyseerd en 9,2 miljoen euro aan leningen beschikbaar heeft gesteld voor een zestigtal kmo’s. Daarvan werd al 2 miljoen euro terugbetaald aan de investeerders. Het aantal wanbetalingen bleef beperkt tot 0,5 procent.

“Het zou goed kunnen dat die ratio de komende jaren stijgt”, geeft Lévy Morelle toe. “Onze doelstelling is onder 2 procent te blijven. Op termijn is de verhouding tussen het rendement en het risico de belangrijkste parameter waarop een crowdlendingplatform wordt beoordeeld.” Look&Fin draagt transparantie hoog in het vaandel. Alle kredietdossiers worden op de website gepubliceerd, en aan elk bedrijf wordt een rating toegekend om het risicoprofiel aan te duiden.

Particuliere investeerders krijgen bij Look&Fin maandelijkse aflossingen en een jaarlijks rendement dat schommelt tussen 6 en 12 procent. “Op jaarbasis is er een gemiddeld rendement van 8,3 procent”, zegt Lévy Morelle. Die hoge return weerspiegelt natuurlijk het hogere risico. Het gaat om achtergestelde leningen waarvoor geen waarborgen worden gevraagd, wat de banken standaard eisen bij de toekenning van een krediet. “Beleggers moeten heel goed begrijpen dat het om risicokapitaal gaat. Ze doen er goed aan hun geld te spreiden over zo veel mogelijk projecten. Je kunt beter tien keer 1000 euro investeren dan één keer 10.000 euro.”

Wie zijn die investeerders? Bijna uitsluitend zijn het Europese particuliere spaarders, zegt Lévy Morelle. Er zijn veel Belgen (45%) en Fransen (35%), en voor de rest Nederlanders, Luxemburgers en Zwitsers. Ze investeren gemiddeld 3000 euro per project, en hebben een portefeuille van 15.000 euro.

Niet duur

Sinds begin dit jaar kent crowdlending een duidelijke groeiversnelling: “We zitten nu ongeveer aan 1 miljoen euro aan leningen die maandelijks via ons platform toegekend worden. We groeien met 10 procent per maand. Op die manier verdrievoudigen we elk jaar het opgehaalde bedrag. De vraag naar dat type alternatieve financiering zit duidelijk in de lift, vooral bij beleggers maar ook bij ondernemingen. We mikken voor 2016 op 12 miljoen euro aan leningen.”

Via zijn internetplatform is Look&Fin ook actief in Frankrijk. “De bedrijven die we financieren, komen voor de helft uit België en voor de helft uit Frankrijk. In Frankrijk zetten ondernemers gemakkelijker de stap naar een crowdlendingplatform.”

Het belangrijkste obstakel blijft de hoge rente die de kmo’s moeten betalen. “Crowdlending is duurder dan een bankkrediet, maar goedkoper dan durfkapitaal”, zegt Lévy Morelle. “Vergelijken met een bankkrediet heeft weinig zin. Bedrijven moeten begrijpen dat het om een achtergestelde schuld gaat, die het verkrijgen van een bankkrediet vergemakkelijkt. Als ze dat inzien, is crowdlending helemaal niet duur. We zien nog een groot potentieel in Vlaanderen en Wallonië.”