Buitenlanders eten meer Belgische voeding dan wijzelf

De Belgische voedingsfederatie Fevia ziet de export versnellen, maar de verkoop in België dalen. De export werd belangrijker dan de Belgische consumptie. De werkgeversvereniging schreeuwt om werknemers. “We zoeken 1500 mensen. Elke dag komen er 36 vacatures bij”, zegt de nieuwe voorzitter Jan Vander Stichele, ook voorzitter van de raad van bestuur van Lotus Bakeries.

De Belgische voedingsvereniging kijkt de toekomst met vertrouwen tegemoet. De Belgische voeding scoort steeds beter in de wereld. De export was vorig jaar zelfs iets hoger in omzet dan de Belgische consumptie. “Wij zijn de lekkerste sector van het land”, vindt de afscheidnemende voorzitter Jean Eylenbosch.

Dat de export stijgt, komt ook omdat de Belgische consumptie al tien jaar in volume daalt. In 2016 ging er 1,6 procent af, vorig jaar versnelde dat naar minus 2,2 procent. Die volumedaling werd weliswaar deels gecompenseerd door prijsstijgingen van 3 tot 4 procent. De daling in België hangt deels samen met het succes van e-commerce en grensaankopen. Die laatste stegen sinds 2008 met de helft. “Belgische voeding is 10 tot 15 procent duurder dan in onze buurlanden”, merkt gedelegeerd bestuurder Bart Buysse op. Dat komt deels door de hogere Belgische lonen. “De taxshift was een goede zaak”, zegt de nieuwe voorzitter Jan Vander Stichele. “Maar er blijft een loonkostenverschil met onze buurlanden van 16,4 procent. We zijn daarom ook bezorgd over een eventuele val van de regering. Er moet nog veel gebeuren: een arbeidsdeal, meer aandacht voor de energiekosten van onze bedrijven, en meer stabiliteit”.

Dat laatste gaat ook over de belastingen. “Regeringen heffen graag belastingen op voedingsproducenten. Maar je kunt een elastiekje niet eindeloos rekken. Op een bepaald moment breekt dat”, zegt Jean Eylenbosch.

Brexit

Internationaal gaat het weliswaar goed met de Belgische voedingsproducenten. Al zijn er ook knipperlichten. Colombia heft belastingen op de invoer van Belgische diepvriesfrieten. Frankrijk wil een oorsprongslabel voor zuivelproducten. “Dat zou indruisen tegen het vrije verkeer van goederen binnen de Europese Unie”, waarschuwt Jan Vander Stichele.

En er is vooral de brexit. Het Verenigd Koninkrijk is goed voor een tiende van de export (2,7 miljard euro). “Een goede deal is uiterst belangrijk. Maar we weten nog altijd niet wat er uiteindelijk uit de bus komt”, zegt Bart Buysse. “We hopen op minstens een douane-unie, zodat er geen vrachtwagens aan de grens worden tegengehouden. Onder onze leden zitten bijvoorbeeld leveranciers van verse kippen. Als dat vlees enkele dagen aan de grens wordt tegengehouden, is dat niet langer vers. We waarschuwen onze leden dat ze zich op het ergste moeten voorbereiden”.

In de feiten is er al een impact van de brexit. Sinds 2015 groeit de Britse markt niet langer. Voordien was er een jaarlijkse groei met 6 tot 7 procent. In 2016 daalde de omzet naar het VK met 2 procent. Vorig jaar was er een slechts lichte klim. Vooral de diepvriesgroentesector, goed voor een half miljard euro omzet naar het VK, voelt de nakende brexit. Diepgevroren aardappelbereidingen (frieten, kroketten) zouden een heffing van 16,5 procent krijgen zonder akkoord. Merkwaardig genoeg was net die sector een van de grootste investeerders de voorbije jaren. De Fevia-leden investeerden de voorbije drie jaar 1,8 miljard euro.

Sterke exportgroeiers zijn de landen buiten de Europese Unie. Die staan nu voor een vijfde van de export, waar dat tien jaar geleden 14 procent was. De Verenigde Staten is het belangrijkste land, met in 2017 een omzet van 716 miljoen euro, de helft meer dan in 2014. China is goed voor 231 miljoen euro omzet. “De opkomende middenklasse is er heel gevoelig voor kwaliteit en voedselveiligheid”, merkt Jan Vander Stichele. “Onze zuivelproducten zijn er tot drie keer duurder. Maar het mag iets kosten, zolang ze maar veilig zijn”.

De voorbije drie jaar creëerde Fevia 2300 banen. De sector zoekt 1500 werknemers, en elke dag komen er 36 nieuwe banen bij. Dat zijn jobs voor onder meer arbeiders, technici, operatoren. Fevia pleit ook voor een betere toepassing van het stelsel deeltijds leren en werken. “Voedingsbedrijven hebben enorme troeven”, besluit Jean Eyelnbosch. “Je kunt dicht bij huis werken. Er bestaat een heel brede waaier aan mogelijkheden in jobs, waarin mensen echt voldoening kunnen vinden”.