Bayer-dealmaker Marianne De Backer: ‘Laat je niet afleiden door mensen voor wie het glas halfleeg lijkt’
De Oost-Vlaamse Marianne De Backer is een van ‘s werelds machtigste vrouwen in de farmasector. Sinds een jaar is de ervaren dealmaker de drijvende kracht achter de transformatie van de farmadivisie van het Duitse Bayer. Die positie gebruikt ze ook om vrouwen in de zakenwereld een duw in de rug te geven.
De in Wetteren geboren Marianne De Backer werkte tot aan haar overstap naar Bayer voor Johnson & Johnson (J&J), het moederhuis van Janssen Pharmaceutica, waar ze haar carrière startte. De wissel trok heel wat aandacht omdat De Backer bij J&J’s farmadivisie Janssen een ijzersterke reputatie had opgebouwd als verantwoordelijke voor fusies en overnames. Ze orkestreerde er meer dan tweehonderd deals, waarvan een handvol is uitgemond in geneesmiddelen die op de markt zijn gekomen. Bij Bayer Pharmaceuticals gaat De Backer resoluut door op dat elan. In één jaar tekende ze alweer voor twintig deals, waaronder de recente miljardenovername van de Amerikaanse pionier in gentherapie AskBio. En dat is nog maar het begin, zegt De Backer vanuit haar nieuwe standplaats Berlijn in een met Engelse woorden doorspekt gesprek, een gevolg van zes jaar Silicon Valley. ” We’re open for business, hebben we aan iedereen laten weten.”
Het is frustrerend om te horen hoe mensen soms over farma denken. Er zijn natuurlijk issues geweest, maar dankzij deze sector zijn ook miljoenen levens gered
Waarom bent u overgestapt naar Bayer?
MARIANNE DE BACKER. “De uitdaging en de kans om een impact te hebben zijn er groter. De top van Bayer zag deze positie als cruciaal voor de toekomst van de groep en voor de succesvolle transformatie van Bayer Pharma, en overtuigde me dat ik zo een heel significante impact kon hebben. Dat is altijd mijn leidraad geweest. Innovatie moet zich vertalen in iets zinvols voor patiënten, want in alles wat ik doe, wil ik het verschil maken voor patiënten. Het was enorm hard werken, maar ik ben ontzettend blij met wat we al konden verwezenlijken. We hebben het beslissingsproces voor grote investeringen op zijn kop gezet. We hebben een wendbaar team gevormd, zodat we enorm snel kunnen gaan. Belangrijk, want wij hebben niet de diepste zakken.”
Loopt Bayer achterop in farma?
DE BACKER. “Ja. Bayer was mee met eerdere golven van innovatie, maar voor de toekomstige golven is een inhaalbeweging nodig. Daarom zijn we eind vorig jaar beginnen te kijken naar cel- en gentherapie, wat naar verwachting voor 45 procent van alle ziektes een oplossing kan bieden. Ons doel is leider te worden in dat domein. De overname van AskBio is een hoeksteen van die strategie. We kopen niet zomaar een bedrijf, maar het levenswerk van Jude Samulski, die ruim dertig jaar geleden begonnen is met gentherapie. Tijdens een van onze eerste meetings toonde hij video’s van de tiener Conner, die musculaire dystrofie had en ongelofelijk verzwakt was. Hij raakte de trap niet meer op. Jude toonde daarna video’s van die jongen na zijn gentherapie. Conner liep weer de trap op en wandelde twee maanden later drie kilometer naar de bakker. Wij maken het mogelijk dat Jude zijn levenswerk kan voortzetten.”
Bayer worstelt met de gevolgen van de overname van Monsanto. Rechtszaken rond de onkruidverdelger Roundup hebben al 10 miljard euro gekost. De geldbuidel zal zo snel leeg zijn.
DE BACKER. “Bayer boekte vorig jaar meer dan 43 miljard euro omzet. We zullen niet direct een bedrijf van 20 of 30 miljard overnemen, maar we hebben nog aanzienlijke slagkracht om op een slimmere manier toegang te krijgen tot innovatie.”
U bent overgestapt van een bedrijf dat met zijn vaccin vooraan loopt in de strijd tegen covid-19 naar een dat daarin geen hoofdrol speelt. Steekt dat?
DE BACKER. “Ik sta daar niet bij stil. Wij focussen niet op vaccins, maar we doen veel achter de schermen. We hebben al meer dan 80 samenwerkingen afgesloten rond bijvoorbeeld moleculen uit onze bibliotheek en stellen onze screeningcapaciteit ter beschikking van anderen. We werken onder meer ook samen met de Bill & Melinda Gates Foundation.”
Hoe ziet u de toekomst?
DE BACKER. “Onze sector was al voor covid-19 enorm aan het veranderen, onder meer door de digitalisering. Maar covid-19 heeft een aantal trends versneld. Er gaat geen dag voorbij of je ziet een innovatie die een doorbraak kan zijn voor de gezondheidszorg van de toekomst. Dat brengt met zich dat geen enkel bedrijf de grote uitdagingen in de gezondheidszorg nog alleen kan aanpakken. Deze pandemie toont aan dat een extreme samenwerking nodig is om succesvol te zijn.”
Covid biedt farma een kans om zijn reputatie van geldwolf te keren.
DE BACKER. “Inderdaad. Het is frustrerend om te horen hoe mensen soms over farma denken. Er zijn natuurlijk issues geweest, maar dankzij deze sector zijn ook miljoenen levens gered.”
U bent ook bestuurder van de non-profitorganisatie EcoHealth Alliance, die focust op het voorkomen van pandemieën. U wist dat we in een wereld leven waarin onbekende virussen als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangen
.
DE BACKER. “Inderdaad. En helaas, de voorbije jaren was daar heel weinig interesse voor, ondanks 25 ebola-uitbraken in de jongste veertig jaar, en epidemieën als SARS en MERS. En nu is er covid-19, een voorspelbare verrassing. Mensen in deze sector wisten dat er zoiets aan zat te komen. Er werd vruchteloos gesmeekt om fondsen om voorbereid te zijn. Nu komt dat geld er hopelijk wel. Het is positief dat mensen eindelijk inzien dat in ons ecosysteem alles verbonden is, dus ook dieren en mensen. Als in dat ecosysteem dingen uit evenwicht worden gebracht, stijgt het risico op dat soort pandemieën.”
Na bijna dertig jaar in de industrie geloof ik dat quota voor vrouwen noodzakelijk zijn
Mist u Silicon Valley?
DE BACKER. “Wat ik het meeste zou missen in Silicon Valley, is hetzelfde als wat ik nu in Berlijn heel erg mis. Ik bracht drie kwart van mijn tijd door met ondernemers en investeerders, had elke dag face-to-face meetings op zoek naar innovatie en had een heel goed zicht op het ecosysteem. Nu zit ik van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat in onlinemeetings, maar het is niet hetzelfde. De serendipiteit is er niet meer, het toevallig ontmoeten van ondernemers en investeerders, waardoor ik toevallig dingen te weten kwam en dingen kon verbinden.”
“Nu, als je mij begin dit jaar had gevraagd of ik volledig virtueel een acquisitie zou kunnen doen, zonder iemand van het overnamedoelwit echt te ontmoeten, had ik wellicht nee gezegd. Ik wil de mensen in de ogen kunnen kijken om te zien of ik hen kan vertrouwen en met hen kan samenwerken, en of we dezelfde waarden delen. Maar we hebben nu in drie maanden twee bedrijven gekocht. Toevallig telkens met vrouwelijke CEO’s, wat uitzonderlijk is.”
U bent een topvrouw in een mannenwereld. Wordt vrouwelijk talent te weinig benut?
DE BACKER. “Het is erg, maar het is echt zo. Als we al het kapitaal aan vrouwelijk talent zouden inzetten, creëren we enorm veel meerwaarde. Ik was vroeger tegen quota, maar na bijna dertig jaar in de industrie geloof ik dat quota noodzakelijk zijn, niet alleen voor raden van bestuur maar voor alle topniveaus, inclusief de directiecomités. Er is genoeg vrouwelijk toptalent, maar er zijn ook heel veel onbewuste vooroordelen, wat een impact heeft op promoties en aanwervingen.
“Diversiteit is niet iets wat je moet doen omdat het goed klinkt. Er zijn voldoende zakelijke imperatieven om van diversiteit een prioriteit te maken. Veel studies hebben de correlatie aangetoond tussen genderdiversiteit en betere financiële resultaten. Het is niet normaal dat als je in de maatschappij de helft vrouwen hebt en er, zoals in de Verenigde Staten, meer vrouwen dan mannen afstuderen met een doctoraat, dat toch uitmondt in uitvoerende comités en raden van bestuur zonder ook maar één vrouw. Het is een aberratie. Dat heeft te maken met die vooroordelen waar je als vrouw altijd weer moet tegen opboksen.”
Ondervindt u die vooroordelen zelf nog?
DE BACKER. “Ja, absoluut. Misschien omdat ik voortdurend in omgevingen vertoef waarin nog altijd alleen mannen topposities bekleden. Ik kan mijn vrouwtje staan, zonder enig probleem, maar ik ben op mijn hoede voor die vooroordelen, want ze zijn er nog altijd. Als de geschiedenis van successen wordt geschreven, verdwijnt de rol van de vrouw vaak naar de achtergrond. Ze zijn er fundamenteel ingebakken, die onbewuste vooroordelen, zowel bij mannen als vrouwen. We moeten vooral goed beseffen dat ze er zijn, zodat we ervoor op onze hoede zijn en objectief zijn als we kandidaten interviewen voor banen of nadenken over promoties.”
Om te zorgen dat vrouwen de kansen krijgen, is het belangrijk mentors te hebben. Dus ben ik zelf mentor van een aantal talenten
Geef eens een voorbeeld?
DE BACKER. “Het gaat vaak over kleine dingen, zoals wanneer ik een idee opwerp en daar minder naar wordt geluisterd in een omgeving met alleen maar mannen, of dat ik vaker word onderbroken, of dat mijn idee meer aandacht krijgt als het wordt herhaald door een man. Zelf lig ik er niet meer wakker van. Ik krijg de dingen gedaan die ik gedaan wil krijgen en zorg ervoor dat naar mij geluisterd wordt als het echt belangrijk is.”
Had u dat soort ervaringen vooral in de Verenigde Staten?
DE BACKER. “Ik heb altijd gependeld tussen Europa en de Verenigde Staten en heb het overal gezien. Silicon Valley is absoluut een mannenwereld en Duitsland is wellicht nog een grotere uitdaging. Ondanks Angela Merkel en Ursula von der Leyen is Duitsland nog altijd een sterk door mannen gedomineerde omgeving.”
Wat is de remedie?
DE BACKER. “Ik ben passioneel om talenten echt te helpen wegversperringen uit de weg te ruimen. Om te zorgen dat vrouwen de kansen krijgen is het belangrijk mentors te hebben. Dus ben ik zelf mentor van een aantal talenten en creëer ik kansen in mijn groep. Zo heb ik onlangs twee vrouwelijke VP’s aangeworven in mijn team in de Verenigde Staten. Uiteraard help ik hen bij hun carrière.”
U maakte carrière, hoewel uw ouders uw studie niet ondersteunden.
DE BACKER. “Ik heb het moeilijk gehad. Mijn ouders zagen er het nut niet van in dat ik mijn studie zou voortzetten. Acht jaar fulltime werk en een universitaire studie combineren, was enorm zwaar. Gelukkig heb ik fantastische mentors gehad in die periode. Ik ben ook heel vastberaden en heb wel wat lef. Grit heet dat in de Verenigde Staten. Ik weet niet of ik die passie en dat doorzettingsvermogen ook zou hebben gehad, mocht ik niet zo hebben moeten vechten in die eerste jaren.”
Hebt u tijd voor hobby’s?
DE BACKER. “Ja, hoe beperkt ook. Toen ik in Silicon Valley woonde, had ik veel mensen in mijn netwerk die spectaculaire dingen deden als zwemmen met haaien of skydiven. Maar ik houd het simpel. Ik wandel graag in de natuur. Het maakt mijn hoofd leeg en laat wandering of the mind toe, het afdwalen van mijn gedachten, waardoor ik op nieuwe ideeën kom. Dus probeer ik elke dag een uur in de natuur door te brengen. En in mijn vrije tijd spendeer ik nogal wat tijd aan de non-profits waar ik bestuurder ben, EcoHealth Alliance en de Gladstone Foundation. Er is uiteraard mijn gezin, en ik lees graag, dingen die mij helpen in de business, maar ook over wat de toekomst brengt en hoe technologie daarin een rol speelt.”
Is Berlijn minder aantrekkelijk dan Silicon Valley?
DE BACKER. “In het bedrijfsleven van Silicon Valley geldt een beetje de darwinistische struggle for life, de dagelijkse strijd met soortgenoten om te overleven. Er is een echte play to win-attitude, wat maakt dat het een haaienkooi is. Dat is cultureel heel verschillend met wat we in Europa hebben, waar het allemaal een beetje meer op veilig spelen is. Ook voor mijn kinderen op school was er continu een competitieve sfeer. Iedereen in hun highschool was al bezig met binnen te raken in de topuniversiteiten. Je zit daar dus bijna automatisch in een ratrace. Voor onze tieners gaat alles er nu wat relaxter aan toe op school.”
Wat is het beste advies dat u ooit hebt gekregen?
DE BACKER. “Luister naar je eigen stem en je passie. Dat advies kreeg ik al vroeg in mijn carrière van een vrouwelijke mentor. Je kunt je niet voorstellen hoe vaak mensen in mijn leven hebben gezegd dat ik iets niet moest doen, of dat ze dachten dat het niets voor mij was, of dat het te vroeg kwam. Durven te gaan voor waar je passie ligt en waar je goed in bent, is een heel belangrijke boodschap. Je mag je niet laten afleiden door mensen voor wie het glas halfleeg lijkt.”
Hebt u ergens spijt van?
DE BACKER. “Niet echt. Ik heb enorm veel geluk gehad met hoe ik mijn carrière heb kunnen combineren met mijn gezin. Mijn man staat altijd achter mij, in alles wat ik doe, en we hebben twee tieners die heel onafhankelijk, blij en gelukkig in het leven staan. Dus ben ik heel tevreden met hoe alles uiteindelijk gelopen is.”
Bio
– Geboren in Wetteren, 52 jaar
– Master biochemie UGent, master moleculaire biologie VUB, doctoraat biotechnologie UGent, MBA Rotterdam School of Management, opleidingen bij Insead, Harvard Business School, Stanford, Wharton School, George Washington University
– 1991: start bij Janssen Pharmaceutica, klimt op tot directeur technology licensing
– 2004-2006: directeur scientific & business licensing virology worldwide, Tibotec
– 2006-2008: VP licensing, R&D Internal Medicine & Neurosciences, Janssen/J&J
– 2008-2010: VP licensing & New Business Development Neurosciences, Janssen/J&J
– 2011-2013: Business Unit leader Janssen Pharma, sales & marketing, Wenen
– 2013-2016: VP J&J Innovation, Janssen Business Development, San Francisco en Beerse
– 2017-2018: VP Venture Investments, J&J Development Corp, San Francisco
– 2018-2019: Global VP, M&A Ops and Divestitures, Global Pharmaceuticals Group (Janssen), San Francisco
– Sinds september 2019: EVP, Global Head Strategy & Business Development/Chief Business Officer Bayer Pharmaceuticals, Californië en Berlijn
– Raad van bestuur EcoHealth Alliance, Gladstone Foundation, Arrowhead Pharmaceuticals
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier