‘Wijn is minder risicovol dan aandelen’

Beleggen in wijn? Het klinkt als een enigszins uit de hand gelopen hobby, maar dat is het allerminst. Bij het Antwerpse veilinghuis Sylvie’s veranderen jaarlijks tienduizenden flessen absolute topwijn van eigenaar. “Wijn zit in de lift als belegging, maar net zoals met auto’s of kunst is het uitkijken geblazen.”

Het kader voor de wijnveilingen van Sylvie’s is op zijn minst opmerkelijk: een oude zeemanskerk, op een boogscheut van het Antwerpse MAS. In hetzelfde gebouwenblok huisde ooit ook een bordeel, ten behoeve van diezelfde zeelui. Nu gaan er zo’n zes maal per jaar duizenden flessen topwijn onder de hamer. Een verdieping lager wacht de natte droom van elke wijnliefhebber: een kelder met een indrukwekkende voorraad van zowat 13.000 flessen. Van een Nuits Saint Georges uit 2011 over een Château Pétrus uit 1971 tot almaar meer Italiaanse toppers én een aantal flesjes vintage port Quinta de Roriz.

De veiling zelf is dan weer heel erg 2022: fysieke bieders zijn er almaar minder, maar de veilingmeester – netjes geflankeerd door een deurwaarder – jaagt er wel in een razend tempo het ene lot na het andere door. Onder het alziend oog van de camera, want er wordt geboden vanuit de hele wereld. Zowat de helft van het klantenbestand van het Antwerpse veilinghuis is afkomstig uit Azië, 30 procent komt uit Europa, de rest biedt vanuit de VS en nog een handvol andere landen.

Het veilinghuis zag veertig jaar geleden het daglicht, maar vestigde zich pas in 2010 in Antwerpen. “We krijgen tegenwoordig zoveel wijn binnen dat we onze veilingen telkens over drie dagen moeten spreiden”, klinkt het bij Timmy Reynders. Hij is een van de twee keldermeesters die Sylvie’s vast in dienst heeft. “Zo’n veiling is goed voor zowat 3.500 loten, bestaande uit één tot twaalf flessen. We zijn een van de grootste aanbieders wereldwijd, zeker als het over wijnveilingen gaat die zowel fysiek als online te volgen zijn. Bij ons kunnen de mensen nog echt tegen elkaar opbieden, al dan niet online. Na elke veiling maken we onze toonzaal en kelder grotendeels leeg in de aanloop naar de volgende veiling.”

Hoogste segment

Het aanbod ging jarenlang in stijgende lijn. Wat oudere wijnliefhebbers wilden hun wijnkelder al dan niet helemaal leegmaken en klopten daarvoor bij een veilinghuis zoals Sylvie’s aan. Maar de tijden zijn veranderd: wijnen worden niet alleen geproduceerd om jonger gedronken te worden, en de huizen met een echte bewaarkelder worden steeds schaarder. Sylvie’s krijgt nu vaker mensen over de vloer die wijn minstens ook deels als een beleggingsobject zagen. “Vaak zijn dat liefhebbers die een grand cru hebben gekocht om er zelf van te genieten. Tot ze tot het besef komen dat hun kratje van twaalf flessen in waarde vervijfvoudigd is. Dan vinden ze het zonde om dat fortuintje zomaar zelf op te drinken en die enorme return on investment te laten schieten”, legt Reynders uit.

“Het klinkt eenvoudiger dan het is”, vervolgt Reynders. “Van de miljoenen flessen wijn die jaarlijks op de markt worden gegooid, komt amper één procent in aanmerking om geveild te worden. Dat wordt vooral gestuurd door de vraag vanuit de internationale markt. Wanneer wij gecontacteerd worden door zo’n wijnliefhebber, gaan we ter plaatse en is de internationale vraag ons allereerste criterium. Daarnaast spelen natuurlijk ook de intrinsieke kwaliteit van de wijn en de staat waarin de flessen verkeren een grote rol. Omdat wij vooral op het hoogste marktsegment mikken, nemen wij pas flessen op vanaf een verkoopwaarde van 25 euro, exclusief commissie. Maar de gemiddelde flesprijs van het aanbod dat we hier nu liggen hebben, ligt met 154 euro een heel pak hoger.”

Kleine productie

Krijgt een fles of een lot groen licht, dan worden ze naar de kelder van Sylvie’s overgebracht en daar gecontroleerd en beschreven voor opname in de catalogus. Gaande van het vulniveau van de flessen over de staat van de kurk tot het uitzicht van de fles. Zelfs een lichtjes bevlekt etiket kan de mogelijke verkoopprijs een stuk naar beneden halen. De minimumprijs wordt door het veilinghuis vastgelegd, al staat het de verkoper uiteraard vrij om dat bod te weigeren.

Reynders: “Kandidaat-kopers kunnen de veilingcatalogus doorgaans twee weken vooraf doornemen en ook al beginnen te bieden. Dat kan met een app, maar uiteraard ook nog tijdens de veiling zelf.” Wat die kopers achteraf met hun wijn doen, valt moeilijk te achterhalen, maar Reynders ziet wel enkele opmerkelijke trends. “Zeker in Azië zien wijnliefhebbers er helemaal geen graten in om een topfles die ze voor pakweg 10.000 euro op de kop hebben getikt, bijna meteen te ontkurken. Zo’n topwijn is daar veel meer een statussymbool tegenover vrienden of zakenrelaties.”

“In Europa zijn kopers zich veel meer bewust van de investeringswaarde, en verdwijnen zulke flessen veel vaker opnieuw in de kelder”, aldus Reynders. “Wie het wijnwereldje en de veilingen een beetje volgt, leert al snel welke wijnen over voldoende investeringspotentieel beschikken. Neem nu een regio zoals Bourgogne, maar eigenlijk ook Champagne: de productie is daar zo klein dat het bijna een huzarenstukje is om nog flessen van de meest gereputeerde domeinen te kopen. Wie daar toch in slaagt, beschouwt zo’n flessen niet zelden als een interessante belegging.”

Thermometer van de markt

Aart Schutten, een ex-bankier die sinds 2017 samen met zijn echtgenote aan het roer staat bij Sylvie’s, ziet al enkele jaren een toenemende belangstelling voor wijn als belegging. “De lage rente heeft mensen met wat spaargeld aan het denken gezet. Niet alleen wijn plukt daar de vruchten van, ook kunst, oldtimers of cryptomunten profiteren daarvan. Wij mikken op het topsegment, en we stellen vast dat er vooral in Europa en in de VS steeds meer gekocht wordt om te investeren. In de Aziatische markt daarentegen is het aandeel consumptie nog een stuk groter.”

De hamvraag is natuurlijk of een bepaalde fles over tien of twintig jaar nog wel ‘drinkbaar’ zal zijn. En hoe ben ik zeker dat die ene grand cru echt zijn catalogusprijs waard is en op langere termijn behoudt? “De inhoud van een fles kunnen wij niet controleren, dat is een kopersrisico”, geeft keldermeester Reynders toe. “Anderzijds: wie wijn koopt om te investeren, zal die fles in principe nooit ontkurken. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat sommige topflessen meermaals gekocht en doorverkocht worden, maar finaal nooit geopend worden. Kopers gaan in eerste instantie af op het productiejaar en op de theoretische waarde. Die wordt mee gegarandeerd door de reputatie van de wijnmaker, maar net zo goed door diens kwalitatief productieproces, dat hij topkurken gebruikt bijvoorbeeld.”

“Wat een eigenaar vindt van een wijn is eigenlijk niet interessant”, vult Schutten aan. “Smaken verschillen nu eenmaal. Wie de aankoop van wijn als investering overweegt, wil eerst en vooral de garantie dat de wijn technisch correct is: gaande van de staat van de kurk over de vulling tot het etiket. Twee flessen kunnen hun jaargang en hun domein gemeenschappelijk hebben, en zelfs uit dezelfde kist afkomstig zijn, maar toch een heel andere prijsbepaling krijgen door het uitzicht van het etiket. Wie investeert in wijn gaat vaak minder af op de smaak dan op de scores die een fles van internationaal bekende wijncritici heeft gekregen. Daarnaast bepalen ook modes de prijs, net zoals in de kunst: bordeauxs zijn nog altijd populair, maar de instapprijzen voor de echte toppers daar liggen al zo hoog dat het veel langer wachten is op een stevig rendement.”

Schutten: “Bourgognes daarentegen doen het vandaag zeer goed. Deels omdat die wijnen veel schaarser zijn, maar ook omdat de smaken veranderd zijn. Bovendien zijn de productiemethodes in de regio er enorm op vooruit gegaan, waardoor ze nu meer bewaarpotentieel hebben. Wie dertig jaar geleden een kratje kocht van een producent die nu een goede naam heeft in de Bourgognestreek, kan een fabelachtig rendement tegemoet zien. Sommige flessen La Tâche van Romanée-Conti waarvoor je toen 300 euro betaalde, gaan nu voor 5.000 euro over de toonbank. Als veilinghuis zijn wij ook een beetje de thermometer van de markt: we zien als eersten nieuwe trends opduiken.”

Inzicht

Er zijn ook zekerheden voor wijn als belegging. Franse wijn blijft onbetwist de meest begeerde. In de internationale markt tekenen bordeauxwijnen voor een indrukwekkende 36 procent marktaandeel, bourgogne is goed voor 27 procent en champagne scoort met 14 procent ook bijzonder goed.

Enkele Italiaanse klassiekers doen het steeds beter, en ook Spanje lijkt aan een stille opmars bezig. “Wil je in wijn investeren, dan hou je het best enkele gulden regels in het achterhoofd”, onderstreept Aart Schutten. “Een goede bewaarwijn biedt hoegenaamd geen enkele garantie qua financieel rendement. Er is immers heel veel goede bewaarwijn op de markt, en dus heeft alleen de absolute top een stevige investeringswaarde. Omgekeerd is het natuurlijk totaal zinloos om te investeren in flessen die geen bewaarpotentieel hebben.”

Schutten benadrukt dat investeerders de markt zeer goed moeten volgen. “Je moet je inlezen, eventueel de producenten beter leren kennen en bezoeken. Maar net zo goed moet je oog hebben voor bredere signalen en trends. In die zin verschilt wijn in niks van andere niet-financiële beleggingsinstrumenten, zoals auto’s of kunst, waarvoor je ook een beetje een goede neus moet hebben. Als gewezen bankier denk ik dat het risico bij wijn een stuk lager ligt dan bij aandelen. Die markten kunnen plots volledig in elkaar zakken, wat met bekende wijndomeinen haast nooit gebeurt. En wat het potentieel betreft: de echte topwijnen zullen over tien jaar nog flink hoger noteren dan vandaag. Maar dan komt het er natuurlijk vooral op aan om nu al de vinger te kunnen leggen op die topwijnen. En dat inzicht is niet voor iedereen weggelegd.”