Stieren breken Wall Street-record

De beurs van Wall Street beleeft de langste hausse uit haar geschiedenis. De vergelijking met de jaren twintig doet huiveren, maar gaat volgens specialisten niet op. “Het beste moet misschien nog komen.”

98 maanden. Zo lang is het volgende week geleden dat de brede Amerikaanse aandelenindex S&P500 een dieptepunt bereikte, na de waanzinnige beurscrash die volgde op de financiële crisis. Sindsdien beleefde Wall Street geen correctie meer – een daling van 20 procent of meer. De S&P evenaart zo het ongenaakbaar gewaande record uit de dolle jaren twintig, toen de langste hausse in de geschiedenis zich voltrok. Daarna donderde de beurs liefst 90 procent lager. Wacht ons nu eenzelfde tranendal? We graven in de recente beursgeschiedenis op zoek naar antwoorden.

1 De S&P500 diept uit

Na de historische crash diept de S&P500-index uit op 677 punten. De toonaangevende aandelenkorf noteert ruim de helft onder zijn hoogtepunt van anderhalf jaar daarvoor. Beleggers panieken door de crisis in de financiële sector, die de wereldeconomie op haar grondvesten doet daveren. Uiteindelijk weten de overheden en de centrale banken een totale instorting van het systeem nipt te vermijden.

“Achteraf bekeken was dat natuurlijk een gigantische koopkans”, zegt Nick Peters, fondsbeheerder bij de Amerikaanse vermogensbeheerder Fidelity. “De katalysator was het beleid van de centrale banken. Dat gaf aan dat ze klaarstonden, als er nog problemen zouden opduiken. De belegger hervond zo zijn vertrouwen om te investeren in bedrijven.”

2 Griekenland komt in de problemen

Terwijl de Amerikaanse economie uit het moeras klimt, begint in Europa met de eurocrisis een nieuw rondje ellende. Wall Street schrikt even op, maar de S&P herneemt al snel zijn gestage klim. “De banken zijn de sleutel”, verklaart Peters. “In de Verenigde Staten zijn die veel sneller geherkapitaliseerd. Die kordate aanpak heeft ervoor gezorgd dat de Amerikaanse economie sneller is gegroeid, en daar hebben de aandelenmarkten van geprofiteerd.”

Sinds de eurocrisis lopen de Europese beurzen achter op de Amerikaanse. Er is al vaak een inhaalbeweging voorspeld, maar al even vaak is die er niet gekomen. “De waardering van een aandeel bestaat uit twee pijlers: de koers en de winst”, stelt Fiona Harris, specialiste in Amerikaanse aandelen bij J.P.Morgan Asset Management. “Vooral de winst ontbrak in Europa, terwijl Amerikaanse bedrijven de verwachtingen wel altijd inlossen. Ook vandaag zijn de vooruitzichten in de Verenigde Staten positiever.”

3 De Verenigde Staten verliezen hun AAA-rating

De kredietbeoordelaar Standard & Poor’s knipt in de kredietrating van de Verenigde Staten. Voor het eerst verliest het land zijn topscore. Vooral Washington krijgt een veeg uit de pan, nadat de Democraten en de Republikeinen wekenlang hebben gebakkeleid over de verhoging van het schuldenplafond. Uiteindelijk komt er een akkoord, waardoor het land het etiket van wanbetaler vermijdt. Toch zijn de Verenigde Staten niet langer de meest betrouwbare schuldenaar.

De S&P500-index daalt in enkele weken met 19,4 procent. Maar om officieel een einde te maken aan de stierenmarkt, is een correctie van minstens 20 procent nodig. Midden in de politieke turbulentie blijft Wall Street dus op recordrace. “De politiek speelt eigenlijk maar een bijrol in de hausse”, verklaart Peters. “Dit is in de eerste plaats een zaak van de centrale banken.”

4 Mario Draghi belooft de euro te redden

De eurozone kan haar demonen pas bezweren als Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), belooft tot elke prijs de euro te redden. De Federal Reserve (Fed) speelde al veel eerder de reddende engel voor de Amerikaanse economie. “De centrale banken hebben het systeem gered”, weet Stéphane Mercier, managing partner van de vermogensbeheerder Mercier Vanderlinden. “Zo is een Grote Depressie vermeden. En kunnen we nu zeggen dat de correctie op de beurzen overdreven was.”

Volgens Peters worden de aandelenmarkten gedreven door twee zaken: groei en liquiditeit. “Dankzij de centrale banken was liquiditeit ruimschoots beschikbaar.” Mag je het beleid een succes noemen? “Absoluut, zeker als je weet in welke situatie we verzeild waren. Nu rest wel nog één kwestie: hoe het beleid weer af te bouwen?”

5 De S&P breekt het slotrecord uit 2007

Wall Street heeft al na amper vier jaar de grootste crisis sinds de jaren dertig verteerd. “Na die gigantische correctie was de daaropvolgende stijging niet zo abnormaal”, vindt Mercier. “2008 was eigenlijk een puur financiële crisis. De Amerikaanse economie kroop vrij snel overeind – een groot verschil met de jaren dertig.”

Herstel of niet, de aanhoudende hausse heeft tot een intens debat geleid over de vraag of de beurzen een eigen leven zijn gaan leiden, of toch verbonden blijven met de economie. Mercier gelooft in dat laatste: “De beurs is misschien sneller gestegen, maar ze was ook harder gecrasht.” Peters twijfelt: “De eerste jaren werd de hausse nog gedreven door de toename van de winsten, maar de jongste jaren is er vooral veel anticipatie op het verdere herstel, waardoor de waarderingen oplopen.”

6 De Fed stopt haar stimulering

De Fed koopt geen obligaties meer op, maar houdt sindsdien wel haar balans op het duizelingwekkende bedrag van 4500 miljard dollar. “Hoe die balans afbouwen? Dat wordt de sleutelvraag”, meent Peters. De Brit verwacht weinig problemen als de Fed de obligaties tot de vervaldag aanhoudt. “Zo kan de balans langzaam krimpen.” Als ze haar obligatieportefeuille daarentegen begint te verkopen, mogen we wel onrust op de markten verwachten, “zeker gezien de huidige hoge waarderingen”.

De Fed schroeft haar soepele monetaire beleid maar heel behoedzaam terug. Critici verwijten voorzitster Janet Yellen die aarzelende houding. Fiona Harris toont meer begrip: “De eerste taak van de Fed is oververhitting te vermijden. Wel, die is er nu zeker niet.”

7 Vrees voor een recessie

Vanaf de zomer van 2015 slaat de schrik beleggers geregeld om het hart. Groeipijnen in China, de vrees voor een recessie na de crash van de olieprijs, en de onzekerheid over het Amerikaanse rentebeleid zenden schokgolven door de markten. Volgens Mercier is het een gezond teken dat de beurs niet ononderbroken stijgt. Dat maakt dat de hausse vandaag gezonder oogt dan de door speculatie gedreven waanzin van in het interbellum. Toen steeg Wall Street bijna met 500 procent, vandaag is de klim nog niet half zo hoog.

Toch is het opvallend dat zelfs die onrust niet tot een noemenswaardige correctie heeft geleid en de beren niet uit hun winterslaap haalt. “We leven in een tijdperk met duidelijk minder volatiliteit. Dat is een reden tot ongerustheid, want een correctie is ook wel een gezond resetmoment voor de markten”, aldus Harris. “De lage rente speelt daarin zeker een rol. Aan cash verdien je niets, in dat klimaat zijn aandelen minder risicovol.”

8 De wereldeconomie zit op één lijn

Het gaat best goed met de wereldeconomie. Dat is in grote mate te danken aan de Verenigde Staten, waar het herstel langzaam vaart blijft winnen. “Mensen willen graag 4 procent groei, maar jarenlang 2 procent is ook niet slecht”, aldus Harris. “Omdat het herstel zo traag gaat, zien we nu misschien wel de langste expansie ooit.”

Toch is het niet al peis en vree voor de belegger. De Amerikaanse bedrijven gaan door een winstrecessie – verscheidene kwartalen op rij waarin de winsten dalen. “Dat was vooral toe te schrijven aan de instorting van de olieprijs”, nuanceert Harris. “Als je de energiesector buiten beschouwing laat, zijn de bedrijfswinsten vorig jaar wel gestegen.” Voor dit jaar verwacht J.P.Morgan een winstgroei van 12 procent. “Ook voor 2018 verwachten we dat de winsten nog toenemen.”

9 De verkiezing van Trump zorgt voor een rally

Donald Trump wint de race naar het Witte Huis. De markten onthalen de uitslag tot veler verbazing op applaus. De focus ligt op zijn belofte om te investeren, regels te vereenvoudigen en belastingen te verlagen. Die cocktail moet de bedrijven op weg zetten naar meer winst. Pas 15 procent hoger begint Wall Street te twijfelen. Niet zo verrassend, vindt Peters. “De markt was te ver doorgelopen, zonder bewijs dat Trump succes kan boeken. En het was zeker te optimistisch te geloven dat hij al zijn plannen zal realiseren.”

Mercier ziet nog een andere verklaring. “Die rally is iets typisch voor de beurs en had heus niet alleen met Trump te maken. Voor een belangrijk event gaan beleggers liever wat aan de zijlijn staan. Pas nadien komt het besef dat ze te negatief waren en beginnen ze weer te kopen, of het nu goed of slecht nieuws is. Trump was gewoon een excuus om weer in de markt te stappen.”

10 De S&P kent zijn langste stierenmarkt ooit

De S&P500 staat op het punt het record uit de jaren twintig te evenaren. Maar gaat het record ook voor de bijl? Er zijn natuurlijk risico’s. “Het grote gevaar zijn de rentevoeten”, waarschuwt Mercier. “De waarderingen zijn niet goedkoop, maar wel nog interessant in vergelijking met de lage rente. Als de rente nu plots zou stijgen, kan dat plaatje er heel anders gaan uitzien.”

De meest waarnemers geloven niet dat de hausse al op zijn laatste benen loopt. “Stierenmarkten eindigen niet omdat de waarderingen te hoog zijn, maar door een recessie, een financiële crisis of een beleidsvergissing van de Fed”, weet Peters.

Harris zit op dezelfde lijn: “Stierenmarkten sterven in het algemeen niet van ouderdom, maar eindigen doorgaans door een recessie. En die is volgens ons nog twee jaar weg. Bovendien leveren de laatste jaren van een hausse doorgaans zeer goede rendementen. In het verleden bedroeg de return 27 procent in het laatste jaar en 39 procent in de laatste twee jaar. Het beste moet misschien nog komen.”