Transactiebelastingen lijken terug van weggeweest. Overheden beginnen in te zien dat dit soort belastingen thuishoren in het arsenaal van een modern belastingsysteem. Op het financiële vlak kent België de taks op de beursverrichtingen (TOB). De TOB is niet echt geliefd bij beleggers en zeer onstabiel omdat ze bij bijna elke begrotingscontrole wijzingen ondergaat.
Transactiebelasting
Bij een transactiebelasting wordt de transactie ‘op zich’ belast. Of er met die transactie winst of verlies wordt gemaakt is irrelevant. Lage percentjes (die niemand lijkt te voelen) die worden geïnd door betrouwbare vazallen van de overheid (de banksector) zonder dat het de overheid geld kost en op een geïnformatiseerde manier (via IT-platformen). Dit maakt deze belasting bijzonder interessant voor de overheid. Niemand voelt de belasting, ze levert veel geld op, is niet fraudegevoelig én kost de overheid nauwelijks iets. Niettemin was de EU tot voor kort een koele minnaar van de financiële transactietaksen. Dit soort belastingen zou beter worden afgeschaft in het kader van de vrijmaking van de interne kapitaal- en financiële dienstenmarkt.
Maar de financiële crisis deed de geesten rijpen. De dure redding van de banken met de daarop volgende openbare schuldcrisis, eurocrisis,… gecombineerd met de graai en bonuscultuur van menig bankier, maakt duidelijk dat regulering nodig is. Een dergelijke regulering kan middels een transactietaks worden bewerkstelligd. Hiermee wordt ongewenst gedrag belast waardoor men hoopt dat de marktspelers zich aanpassen. Een voorbeeld van dat soort ongewenst gedrag is de recente ‘twittercrash’. Enkele seconden nadat hackers het bericht ‘Breaking: Two Explosions in the White House and Barack Obama is injured’ op de Twitteraccount van persagentschap AP geplaatst hadden, dook de Dow Jones 1 procent lager. Luttele minuten later herstelde de koersen. Dit kwam door de zogenaamde high frequency traders. Zij gebruiken computerprogramma’s die automatische beursorders geven. Dat alles gebeurt in enkele milliseconden, voor heel grote volumes en voor minuscule marges.
FTT
En dus onderzocht de Europese Commissie sedert eind 2010 een Europese ‘financial transaction taks’ (FTT). Recent kwam de Commissie met een ontwerprichtlijn. Deze is bedoeld om een FTT in te voeren op EU-niveau. De doelstellingen van de FTT is de financiële instellingen hun deel van de crisis te laten betalen, speculatieve transacties te onraden en om een uniform EU-systeem te hebben. Waar de Tobin taks altijd wordt gekoppeld aan ontwikkelingssamenwerking, is dat niet zo bij de FTT. De Europese Commissie stelt immers voor de opbrengst integraal aan te wenden voor de financiering van de werkingskosten van de EU. Hierdoor zou de bijdrage van de Lidstaten kunnen verminderen, waardoor bij die Lidstaten budgettaire ruimte ontstaat. Het voorstel voorziet een taks van 0,1 procent op aandelen- en obligatietransacties en 0,01 procent op derivatentransacties.
Slechts 11 lidstaten hebben de intentie geuit om mee te doen van bij de start. Andere lidstaten zijn evenwel rabiaat tegen. Zij hebben zich zelfs tot het Europese Hof van Justitie gewend. Ook is er een druk gelobby tegen de FTT achter de schermen en in de pers. Dit zowel op Europees als op louter Belgisch vlak. Hierdoor is het onzeker of de FTT er op korte termijn komt. Volg de discussie mee op Twitter via @Anton_Rivus.
Anton van Zantbeek
Advocaat Rivus
