De gereglementeerde spaarrekening heeft veel weg van een kat met negen levens. Bij iedere begrotingscontrole wordt voorgesteld de collectieve fraude met deze spaarboekjes aan te pakken. Dat zou veel geld kunnen opleveren en de burger behoeden voor allerlei maatregelen zoals de zoveelste verhoging van accijnzen, de invoering van een belasting op huwelijkscontracten en testamenten, een verhoging van een registratierecht voor erfpacht, enzovoort. Evenzoveel keer is evenwel beslist om de collectieve fraude te blijven dulden.
Collectieve fraude
Het Belgisch spaarboekje wordt fiscaal bevoordeeld en is de laatste jaren aan de drastische belastingverhogingen ontsnapt. Alle andere rentedragende producten deelden wel in de klappen. Vanuit fiscaal oogpunt is de keuze voor een spaarboekje in plaats van een termijnrekening, een Tak 21-levensverzekering, een OLO, een kasbon, een obligatie, enzovoort evident. Enkel bij een gereglementeerd spaarboekje heb je de vrijstelling van 1880 euro. Daarnaast geniet je van een belastingtarief van amper 15% (voor interesten boven de 1880 euro). Alle andere interesten ondergaan sinds dit jaar het verhoogde tarief van 25%.
Maar er is meer. Het product wordt door Belgen ook massaal misbruikt om de roerende voorheffing te vermijden. Men opent meerdere spaarboekjes bij verschillende instellingen en elke bank past de vrijstelling van 1880 euro toe. De kunst is overal onder de magische grens van 1880 euro te blijven. Daar is op zich overigens niets mis mee, maar dan moet men in de jaarlijkse fiscale aangifte natuurlijk de ten onrechte vrijgestelde interesten aangeven. Maar dat wordt massaal ‘vergeten.
De cijfers spreken voor zich. Voor amper 11 miljoen Belgen zijn er maar liefst 19 à 20 miljoen spaarboekjes met daarop 239 miljard euro. Dat betekent dat iedere Belg ongeveer 22.000 euro op een spaarboekje zou hebben. Vele Belgen komen dus boven de grens van 1880 euro terwijl slechts een minderheid van hen – een 4600-tal – een fiscale aangifte hebben gedaan.
Kat met negen levens
Al vele malen heb ik de zwanenzang van het spaarboekje aangekondigd. Ook bij de recentste begrotingscontrole dacht ik dat het zo ver was. Er circuleerde immers concrete plannen om de vrijstelling over de aangifte te laten lopen. Alle interesten zouden dan onderworpen worden aan belasting en de vrijstelling zou moeten worden aangevraagd via de aangifte. Maar het voorstel is gesneuveld. De aanvraag van de vrijstelling via de aangifte zou ingaan tegen de administratieve vereenvoudiging. De meeste gepensioneerden met een eenvoudige aangifte krijgen immers sedert twee jaar vooraf ingevulde aangiftes toegestuurd. Die mensen zouden dan hun vrijstelling moeten aanvragen; wat een te grote moeite zou zijn.
Ook het voorstel om het voor de fiscus mogelijk te maken de toestand te controleren heeft het niet gehaald. Met name zou een register aangelegd worden met alle spaarrekeningen met de naam van de titularis en het bedrag. Dit zou gebeuren in het nog op te richten Centraal Aanspreekpunt (CAP). Maar ook dit heeft het niet gehaald. Hierdoor blijft het voor de fiscus quasi onmogelijk de fraude te ontdekken of te onderzoeken. Het algemene CAP zal hier verandering in brengen. Op termijn zijn controles dus mogelijk. Maar voorlopig is het nog het Wilde Westen in spaarboekjes land. Volg de discussie mee op Twitter via @Anton_Rivus.
Anton van Zantbeek
Advocaat Rivus
