Na een vertraging van zestien jaar is er een akkoord tussen China en de taliban, de fundamentalistische islamitische beweging die in Afghanistan de plak zwaait, over het koperproject in Mes Aynak. Dat mijnbouwproject, onder leiding van het Chinese staatsbedrijf China Metallurgical Group, kan een van de grootste koperreserves ter wereld worden. Maar het brengt ook grote zorgen mee, zowel ecologisch als op het gebied van cultureel erfgoed.
China Metallurgical Group, een reus in de bouw- en mijnbouwsector met een omzet van 89,1 miljard dollar, heeft in 2008 een deal van 3 miljard dollar gesloten om de koperwinning in Mes Aynak te starten. De locatie, 40 kilometer ten zuidoosten van Kaboel, bevat naar schatting 11,5 miljoen ton kopererts. Dat maakt het project van strategisch belang, zowel voor de Chinese invloed in de regio als voor de wereldwijde kopermarkt, waar de vraag naar koper blijft stijgen door de opkomst van elektrische voertuigen en groene energie.
De taliban, die sinds 2021 aan de macht zijn in Afghanistan, zien het project als cruciaal voor hun inkomsten. Ondanks eerdere obstakels zoals terroristische aanslagen en archeologische vondsten zijn de werkzaamheden recentelijk van start gegaan. Tijdens een ceremonie eind juli legden talibanfunctionarissen samen met Chinese ingenieurs de eerste steen voor een nieuwe weg naar de mijnlocatie. De verwachting is dat het minstens twee jaar zal duren voordat het eerste koper uit de grond wordt gehaald.
Boeddhistische ruïnes
Koper is de laatste jaren fors in prijs gestegen, en de vraag zal naar verwachting hoog blijven door de groei van elektrische voertuigen en de techsector. Voor China, dat meer dan de helft van het wereldwijde koper consumeert, is de controle over een project als Mes Aynak van groot strategisch belang. Analisten zien dit als een teken van China’s toenemende invloed in Afghanistan, waar het economische en handelsrelaties met de taliban verdiept.
Toch is het project niet zonder risico’s. Naast de gevaren van milieuvervuiling door de mijnbouw blijft veiligheid een groot probleem in Afghanistan. Hoewel het geweld sinds de terugtrekking van buitenlandse troepen is afgenomen, blijft de dreiging van terroristische aanvallen, met name door Islamitische Staat, reëel. Bovendien hebben eerdere pogingen om Mes Aynak te ontginnen geleid tot internationale verontwaardiging over de mogelijke vernietiging van boeddhistische ruïnes, die tot tweeduizend jaar oud zijn, op de site.
De taliban hebben beloofd die archeologische vondsten te beschermen, al boezemt de recente geschiedenis weinig vertrouwen in over hun omgang met Afghaans patrimonium. Zo heeft de streng islamitische beweging tijdens de eerste periode van haar bewind reeds twee gigantische boeddhabeelden in de Centraal-Afghaanse provincie Bamyan vernietigd. De vraag is of hun belofte standhoudt, nu het project in een stroomversnelling raakt en economische belangen steeds zwaarder weegt.
Smart money
Koper wordt op de financiële markten vaak ‘Dr. Copper’ genoemd omdat het product als een voorspeller wordt beschouwd van toekomstige economische ontwikkelingen. Koper zit in vrijwel alle producten – van vliegtuigen tot smartphones. Naast olie is het een van de meest actief verhandelde grondstoffen ter wereld.
Grondstoffenexpert Boris Cukon bevestigt dat de fundamentele vraag naar koper op lange termijn sterk blijft. “Wat voor mij van belang is, is hoe ervaren en goed geïnformeerde investeerders, ook wel smart money genoemd, gepositioneerd zijn op de termijnmarkt. In april en mei stonden die partijen uitzonderlijk pessimistisch tegenover koper (via netto-shortposities), wat aangaf dat zij destijds een sterke prijsdaling verwachtten. Inmiddels is hun positie genormaliseerd, via de terugname van een merkbaar volume aan netto-shortposities. Ik beschouw dit niveau nu als licht positief voor een neutrale waarnemer, omdat het weer een zekere mate van vertrouwen in de markt laat zien en als echt optimistisch voor optimisten op lange termijn”, klinkt het in een eerder gesprek met Trends.
