De papiermolen in de financiële sector is indrukwekkend. Of het nu gaat over het aanknopen van een bankrelatie of zelfs de meest gewone transactie, er komen altijd stapels papier aan te pas. Maar die papiermolen blijkt volgens een onderzoek van De Tijd een heel belangrijke impact te hebben op de toegelaten beleggingen. En daar gaat bij de belegger toch om.
MIFID
Verscholen in de papierwinkel zitten de MIFID-vragenlijsten (Markets In Financial Instruments Directive). MIFID is een Europese richtlijn die wetgeving in Europa op het gebied van financiële producten en transacties harmoniseert in het belang van de belegger. Deze moet worden beschermd en dit zowel tegen zichzelf als tegen de bank. De bescherming van de belegger wordt vertaald in een aantal acties zoals de zorgplicht van de bank voor haar cliënt. De zorgplicht betekent dat de banken op een loyale, billijke en professionele wijze hun klanten moeten bedienen. Dit wordt volgens MIFID bereikt door klanten onder te verdelen in verschillende klassen. Niet alle klanten hebben immers dezelfde kennis over de impact en risico’s van bepaalde financiële producten. De zogenaamde ‘Eligible Counter Parties’ en ‘Professionele Cliënten’ krijgen de laagste bescherming. De ‘niet-professionele cliënten’ moeten bevraagd worden over hun kennis en ook hun ervaring met bepaalde financiële instrumenten. Verder moet de bank haar klanten goed informeren en worden bepaalde eisen gesteld aan de interne organisatie van de bank.
Profieltest
Voor de niet-professionele klanten wordt een profieltest gedaan. De MIFID-bescherming is niet enkel afhankelijk van de categorie waarin men valt, maar ook van de aard van de beleggingsdienst en de aard van de transactie. Voor complexe transacties (bv. opties, futures, warrants, converteerbare obligaties,…) is natuurlijk een hoger kennis niveau nodig dan voor niet-complexe transacties (bv. aankoop van een aandeel, obligatie, beleggingsfonds,…). Veel papier en testjes dus om de belegger te beschermen, in de eerste plaats tegen zichzelf. Niets is zo explosief als de cocktail van onwetendheid, hebzucht en de hoop op snel gewin. Maar ook tegen de bank die billijk, open en transparant moet zijn. MIFID is dus iets goed, of kan het minstens toch zijn.
Maar wat blijkt uit het onderzoek? Door de indeling van klanten in profielen ‘mag’ gemiddeld slechts 1 belegger op 5 individuele aandelen kopen. Voor het overgrote deel van de beleggers liggen individuele aandelen dus in de verboden zone. Dat is natuurlijk belachelijk en zelfs voor de meest defensieve belegger een gemiste kans. Eigenlijk is het onmogelijk om een activaklasse als veilig of onveilig te bestempelen. Zo zijn er heel veilige en bijzonder risicovolle aandelen, obligaties, hedge funds, opties,…
De banksector moet MIFID dus op een slimme manier toepassen. Enkel op deze wijze schiet MIFID haar doel niet voorbij. Dat is overigens de toegevoegde waarde van een bank. Zij zou de kennis in huis moeten hebben om het individuele risicoprofiel van iedere klant om te zetten in een individuele beleggingsstrategie. Volg de discussie mee op Twitter via @Anton_Rivus.
Anton van Zantbeek
Advocaat Rivus
