Ruimtevaarttopper SpaceX en TikTok-moeder ByteDance in uw portefeuille? Beleggen in het Britse aandeel Scottish Mortgage Investment Trust (SMT) maakt het mogelijk. “Een beursgang is slechts een moment in de geschiedenis van een bedrijf”, betoogt Hamish Maxwell van beheerder Baillie Gifford.
Dertig procent van de SMT-portefeuille zit in private ondernemingen, vaak onbereikbaar voor retailbeleggers. Dat roept vragen op: hoe waardeer je bedrijven waarvan er geen beurskoers bestaat?
“Bedrijven blijven steeds langer buiten de beurs”, zegt Hamish Maxwell, beleggingsspecialist bij Baillie Gifford. “Waar een beursgang vroeger gemiddeld na zeven jaar volgde, is dat nu eerder na elf jaar. Ondernemingen bereiken vaak al waarderingen van tientallen of honderden miljarden voordat ze naar de beurs trekken.”
Volgens Maxwell zijn daar meerdere redenen voor. “Digitale bedrijfsmodellen vergen minder kapitaal, private markten bieden financiering in een later stadium, en oprichters kunnen zich langer op de toekomst richten zonder de druk van kwartaalrapporten.”
Er zijn wereldwijd zo’n 1.500 private bedrijven met een waardering boven 1 miljard dollar, samen goed voor ongeveer 5.500 miljard dollar. “Wie dat segment negeert, laat een belangrijk deel van de groeimarkt liggen. Voor ons is het onderscheid tussen beursgenoteerd en privaat minder relevant: we zoeken de beste groeiers, en een beursgang is slechts een moment in de geschiedenis van het bedrijf.”
Intellectuele diversiteit
Daarom gaat Scottish Mortgage selectief te werk. “Wij voeren een grondige, fundamentele analyse uit, gericht op bedrijven met een uitzonderlijk rendementspotentieel. Onze reputatie als langetermijnaandeelhouder zorgt er bovendien voor dat private ondernemingen ons zelf benaderen, waardoor we doelgericht kunnen kiezen.”
Baillie Gifford, het huis boven SMT, staat bekend om zijn ongewone rekrutering. Filosofen, literatuurwetenschappers, ingenieurs of accountants: allemaal vinden ze er hun plaats naast de klassieke financieel geschoolden.
“Wie beter wil presteren dan de markt, moet met een andere blik naar de wereld kijken”, zegt Maxwell. “Financiële kennis kan worden aangeleerd; een originele denkwijze of brede belangstelling niet. Daarom nemen we elk jaar vijf à zes jonge analisten aan met zeer uiteenlopende intellectuele achtergronden. Ze doorlopen een opleiding van vijf jaar en wisselen tussen verschillende strategieën. Die diversiteit is belangrijk om aannames te doorbreken en nieuwe onderzoekslijnen te openen.”
Starlink
De excentrieke en steeds meer politiek geëngageerde techmiljardair Elon Musk is niet weg te denken uit de portefeuille van Scottish Mortgage. Het fonds stapte al meer dan tien jaar geleden in de elektrischewagenfabrikant Tesla, en deelde stevig in de koerswinsten.
“Wij investeerden in 2013 in Tesla en hebben intussen ongeveer 4,5 miljard pond winst gerealiseerd”, zegt Maxwell. “Vorig jaar hebben we fors afgebouwd na een scherpe koersstijging, omdat de fundamentals die evolutie niet ondersteunden. Tesla is vandaag een kleine positie, net buiten onze top dertig.”
Musks ruimtevaartbedrijf SpaceX daarentegen is uitgegroeid tot een kroonjuweel. “Het bedrijf heeft de ruimtevaart fundamenteel veranderd door herbruikbare raketten te ontwikkelen. Dat heeft de lanceerkosten drastisch verlaagd. Bovendien groeit de satelliettak Starlink sterk: het aantal klanten steeg in enkele maanden van vijf naar zeven miljoen. Gezien de honderden miljoenen mensen wereldwijd zonder internet, ligt daar nog enorm potentieel. SpaceX is daardoor een van onze belangrijkste posities.
“Hoe kijkt Maxwell naar BYD, de Chinese uitdager van Tesla? “BYD is de grootste producent van elektrische voertuigen in China, de grootste markt ter wereld. Van de 17 miljoen verkochte elektrische wagens in 2024 waren er meer dan 10 miljoen in China, waarvan ongeveer 4 miljoen van BYD. Het bedrijf wil tegen 2030 de helft van zijn verkoop buiten China realiseren en verzamelt wekelijks ongeveer 75 miljoen kilometer aan rijgegevens voor autonome technologie. Dat maakt BYD bijzonder relevant voor de toekomst.”
Met een beurswaarde van 12,9 miljard pond (14,8 miljard euro) is Scottish Mortgage Investment Trust de op één na grootste investeringsmaatschappij op de Londense beurs.
Als gevolg van de brexit was het aandeel eerder lastig te verkrijgen voor beleggers in de Europese Unie. De trust heeft echter weer een registratie bij de toezichthouders in de Benelux en is nu opnieuw toegankelijk. “We hopen meer Belgische aandeelhouders te mogen verwelkomen”, aldus Maxwell.
Chinese innovatiecultuur
Voor Europese beleggers is China vaak het grote vraagteken. Tussen regulering en geopolitieke spanningen lijkt de markt moeilijk te doorgronden. Toch verdedigt Maxwell de blootstelling.
“Geopolitiek overheerst vaak de marktreacties, zeker op korte termijn. Wij investeren van onderuit, maar houden wel degelijk rekening met geopolitieke factoren die toeleveringsketens en internationale expansie beïnvloeden”, zegt hij.
“China blijft essentieel om de huidige groeidynamiek te begrijpen. Het land heeft een enorme economie, honderden miljoenen mensen die tot de middenklasse toetreden, en een sterke innovatiecultuur. Dat vertaalt zich in kansen bij elektrische voertuigen (BYD, Horizon Robotics), batterijen (CATL) en digitale platforms (Meituan).”
Toch is de voorzichtigheid toegenomen. “Onze blootstelling is gedaald van ruim 20 procent naar de lage 10 procent, maar blijft nog altijd boven de marktweging. Wij richten ons bewust op een klein aantal ondernemingen van uitzonderlijke kwaliteit, omdat een beperkt aantal bedrijven doorgaans het grootste deel van de rendementen bepaalt.”
‘Belangrijkste productiebedrijf ter wereld’
Een van de andere zwaargewichten in de portefeuille is TSMC, de Taiwanese producent van halfgeleiders.
“TSMC heeft de halfgeleiderproductie ingrijpend veranderd door zich uitsluitend op fabricage te richten en niet op ontwerp”, legt Maxwell uit. “Daardoor konden klanten erop vertrouwen dat er geen belangenconflict bestond, en specialiseerde TSMC zich steeds verder in de meest geavanceerde chipproductie, vandaag met transistoren van slechts 3 nanometer. Er is een overtuigend argument dat TSMC het belangrijkste productiebedrijf ter wereld is.”
Het geopolitieke risico van een Chinese inval blijft reëel, maar volgens Maxwell is de kans klein. “Wij beschouwen een groot conflict rond Taiwan als een scenario met hoge impact maar lage waarschijnlijkheid. Intussen spreidt TSMC zijn productie naar Noord-Amerika en Europa.”
Energieslurpende revolutie
De opmars van artificiële intelligentie leidt tot een explosie aan datacenters, en dus ook tot een stijgende energievraag. Hoe kijkt Scottish Mortgage naar de energiesector?
“De transitie naar hernieuwbare energie is onafwendbaar”, zegt Maxwell. “Fossiele brandstoffen zijn eindig, en door technologische vooruitgang is de kostprijs van de hernieuwbare alternatieven sterk gedaald. Zonne-energie is in een decennium 90 procent goedkoper geworden, en de batterijtechnologie verbetert voortdurend. Daardoor naderen hernieuwbare bronnen de economische competitiviteit van fossiel.”
SMT heeft een positie in CATL, de grootste producent van batterijen voor elektrische voertuigen. Daarnaast zijn er kleinere investeringen in private ondernemingen zoals Redwood Materials (batterijrecyclage) en Climeworks (CO₂-verwijdering uit de lucht). De bedoeling is om zulke vroege investeringen mee te laten groeien naarmate de technologie zich bewijst.
“Ik herinner me nog maar een paar jaar geleden dat ik, wanneer ik met beleggers sprak, moest uitleggen wat Nvidia precies was en hoe je Nvidia spelt. We zijn daar in 2016 in gestapt. En hetzelfde geldt voor de kleinere posities die ik net noemde rond de energietransitie. Wij geloven dat sommige daarvan kunnen uitgroeien tot grote, winstgevende bedrijven.”
De 10 grootste participaties
- SpaceX – 7,96%
- MercadoLibre – 5,88%
- Amazon – 5,01%
- Meta Platforms – 4,46%
- TSMC – 4,37%
- ByteDance – 3,57%
- Nvidia – 3,31%
- Spotify – 3,18%
- Roblox – 2,68%
- PDD Holdings – 2,59%
Waarom geen ETF?
Indexfondsen bieden een goedkope en efficiënte toegang tot de markt, en Belgische holdings zijn voor veel beleggers een vertrouwd alternatief. Toch is Scottish Mortgage een ander verhaal, benadrukt Maxwell. “Wij combineren beursgenoteerde groeibedrijven met tot 30 procent private ondernemingen, vaak onbereikbaar voor kleine beleggers. Private bedrijven kiezen hun aandeelhouders, en onze reputatie opent daar deuren.”
Ook de kostenstructuur noemt hij scherp. “Voor een gelijkaardige mix van 70 procent beursgenoteerde en 30 procent private groeiers betaalt men in de markt doorgaans meer dan 1 procent. SMT rekent 0,31 procent. Daarbovenop hebben we een beleggingshorizon van bijna tien jaar. Dat verschilt duidelijk van indexfondsen, die breed en passief volgen.”
De naam Scottish Mortgage Investment Trust klinkt verwarrend voor wie een link met Schotland of hypotheken zoekt.
“De oorsprong gaat meer dan een eeuw terug”, legt Maxwell uit. “Het kapitaal kwam toen uit Schotland, en de focus lag op kredietverlening (aan Maleisische rubberplantages, nvdr.), vandaar de naam. Doorheen de tijd is dit uitgegroeid tot een fonds dat wereldwijd investeert in uitzonderlijke groeibedrijven, zowel beursgenoteerd als privaat. De naam weerspiegelt dat niet meer, maar is zeer bekend in het Verenigd Koninkrijk. Wij hechten belang aan die traditie. Intussen groeit onze aanwezigheid buiten het VK, ook in de Benelux.”
Voor beleggers in ons land is er een vaak over het hoofd gezien pluspunt: in het Verenigd Koninkrijk wordt geen belasting aan de bron ingehouden. Uitkeringen van Britse ondernemingen worden enkel belast met de Belgische roerende taks van 30 procent. Bij Amerikaanse, Duitse, Franse of Nederlandse effecten slaat de fiscus echter twee keer toe: eerst in het buitenland en vervolgens in België.
