Rolls-Royce: van vergane glorie in existentiële crisis naar militaire en nucleaire krachtpatser

Rolls-Royce was jarenlang een probleemgeval op de Londense beurs, maar onder CEO Tufan Erginbilgiç is het uitgegroeid tot een van de meest indrukwekkende comebackverhalen in de Europese industrie.

Het aandeel van de Britse motorenbouwer is sinds begin 2023 met bijna 700 procent gestegen, waarmee het de best presterende industriële onderneming in de Stoxx Europe 600-index is. Eind februari verhoogde Bank of America zijn koersdoel naar 1.150 Britse pence per aandeel, wat suggereert dat er nog 50 procent opwaarts potentieel is. De sterke prestaties zijn grotendeels te danken aan een snel herstel van de luchtvaart, een recordaantal bestellingen in de defensiesector en een ingrijpende herstructurering onder Erginbilgiç, die Rolls-Royce bij zijn aantreden in 2023 omschreef als een ‘burning platform’, ofte: een bedrijf in crisis dat drastisch en fundamenteel moest hervormen.

De jaarresultaten voor 2024 bevestigen hoe diep de transformatie is gegaan. Het bedrijf kondigde eind februari aan dat het zijn winstdoelstellingen twee jaar eerder dan gepland zal halen, wat de aandelenkoers in één dag 15 procent hoger stuurde. Rolls-Royce is inmiddels opgeklommen tot een van de grootste tien bedrijven in de Londense beursindex FTSE 100 en heeft sinds Erginbilgiç’ aantreden 54 miljard pond aan marktwaarde gewonnen.

Behalve in de luchtvaart profiteert Rolls-Royce van een structurele stijging in defensie-uitgaven, met miljardencontracten voor onderzeeërs en gevechtsvliegtuigen. Tegelijkertijd positioneert het zich als een pionier in kleine modulaire kernreactoren (SMR’s), een technologie die kernenergie goedkoper en breder inzetbaar moet maken.

Van verliespost naar winstgevend bedrijf

Toen Erginbilgiç begin 2023 algemeen directeur werd, trof hij een bedrijf aan dat worstelde met kosten, inefficiëntie en een gebrek aan duidelijke strategie. De voormalige topman van de oliereus BP begon onmiddellijk met een reorganisatie van het management, een vereenvoudiging van de bedrijfsstructuur en een focus op winstgevendheid.

De herstructurering wierp zijn vruchten af, schrijft de Britse zakenkrant Financial Times. Rolls-Royce boekte in 2024 een onderliggende bedrijfswinst van 2,5 miljard pond, een stijging van 56 procent op jaarbasis. De vrije kasstroom – het bedrag dat na de operationele kosten overblijft – klom naar 1,8 miljard pond, een record. Het bedrijf keerde voor het eerst in jaren een dividend uit en kondigde een aandeleninkoopprogramma van 1 miljard pond aan. Daarnaast bespaarde Rolls-Royce in 2024 350 miljoen pond, en verwacht het in 2025 meer dan 500 miljoen pond aan extra besparingen te realiseren.

De divisie burgerluchtvaart is opnieuw winstgevend, geholpen door een sterke vraag naar langeafstandsvluchten. Het orderboek van Rolls-Royce voor grote vliegtuigmotoren steeg in 2024 met 13 procent naar 1.843 motoren, terwijl de belangrijkste prestatie-indicator voor het bedrijf – het aantal vlieguren van grote motoren – met 17 procent toenam tot 103 procent van het niveau van 2019. Dat betekent dat Rolls-Royce eindelijk weer volledig betaald wordt voor het gebruik van zijn motoren, na jaren van onderbenutting tijdens de pandemie.

Defensie: decennia aan gegarandeerde inkomsten

Behalve in de commerciële luchtvaart speelt Rolls-Royce een cruciale rol in de herbewapening van Europa. De defensieorderportefeuille bedraagt inmiddels 17,4 miljard pond, bijna vier keer de jaarlijkse omzet van de defensieafdeling.

De grootste contracten liggen in de nucleaire defensie-industrie. Rolls-Royce is de exclusieve leverancier van kernreactoren voor de Britse Dreadnought-onderzeeërs, die de kern vormen van de Britse nucleaire afschrikstrategie en minstens veertig jaar operationeel zullen blijven. Daarnaast is Rolls-Royce een sleutelleverancier in Aukus, het militaire pact tussen Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, waarbij het de kernreactoren levert voor de nieuwe Australische onderzeeërs.

In de militaire luchtvaart levert Rolls-Royce de EJ200-motor voor de Eurofighter Typhoon, die door verschillende Europese landen wordt gebruikt en wordt gezien als een mogelijk alternatief voor de F-35. Het bedrijf werkt ook mee aan Tempest, de volgende generatie gevechtsvliegtuigen die het VK, Italië en Japan ontwikkelen voor 2040.

Volgens Erginbilgiç zal de recente verhoging van het Britse defensiebudget ervoor zorgen dat grote projecten zoals Aukus, de Dreadnought-onderzeeërs en Tempest zonder vertraging kunnen doorgaan.

De heropstanding van een industrieel icoon

Rolls-Royce werd opgericht in 1904 en groeide uit tot een van de bekendste namen in de luchtvaart- en motorenindustrie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het bedrijf de drijvende kracht achter de productie van Merlin-motoren, die werden gebruikt in iconische toestellen zoals de Spitfire.

In de jaren 1970 ging Rolls-Royce bijna failliet door de ontwikkeling van de RB211-straalmotor. De Britse overheid moest ingrijpen en nationaliseerde het bedrijf, dat later werd opgesplitst in Rolls-Royce Holdings (luchtvaart en defensie) en Rolls-Royce Motor Cars (nu eigendom van BMW).

De pandemie bracht het bedrijf opnieuw op de rand van de afgrond, maar onder Erginbilgiç is Rolls-Royce sterker dan ooit. De topman omschreef de huidige transformatie als “een mijlpaal, geen eindpunt”, en ziet nog sterke groeimogelijkheden op lange termijn.

Hoe verhoudt Rolls-Royce zich tot de concurrentie?

Rolls-Royce verschilt van klassieke defensiebedrijven zoals BAE Systems en Rheinmetall. Rheinmetall is een pure wapenleverancier, afhankelijk van munitie- en tankorders, terwijl General Electric grotendeels op civiele luchtvaart focust. Safran en Pratt & Whitney zijn sterke motorenbouwers, maar missen de defensiedominantie van Rolls-Royce.

Door defensie, commerciële luchtvaart en kernenergie te combineren, heeft Rolls-Royce een meer gespreide inkomstenstroom en minder blootstelling aan economische schommelingen dan zijn concurrenten.

Is het aandeel aantrekkelijk?

Ondanks de spectaculaire stijging blijft Rolls-Royce op basis van traditionele waarderingsmaatstaven relatief goedkoper dan concurrenten zoals General Electric en Safran, al is het prijsverschil door de forse koersstijging kleiner geworden. De sterke bedrijfsresultaten, de stijgende defensie-uitgaven en de potentiële doorbraak van kleine modulaire reactoren zorgen voor blijvende groeikansen.

CEO Erginbilgiç kondigde recent een dividendherstel en een aandeleninkoopprogramma van 1 miljard pond aan, signalen van vertrouwen in de financiële gezondheid van het bedrijf. “We hebben grote vooruitgang geboekt, maar we zijn nog niet klaar”, zei hij bij de presentatie van de jaarresultaten. “We brengen Rolls-Royce naar een plek waar het nog nooit eerder is geweest.”

Zijn beleid om verlieslatende initiatieven af te stoten en Rolls-Royce om te vormen tot een efficiënt presterend industrieel bedrijf heeft zijn vruchten afgeworpen. Hij stopte onder andere met elektrische luchtvaartprojecten en brandstofcelontwikkeling en richt zich nu op kleine kernreactoren en de ontwikkeling van een nieuwe generatie motoren op hernieuwbare vliegtuigbrandstof.

Toch blijven er risico’s. Rolls-Royce worstelt met logistieke vertragingen, een probleem dat mogelijk tot 250 miljoen pond aan extra kosten met zich brengt. Daarnaast heeft de onderneming moeite om marktaandeel terug te winnen in de markt voor langeafstandsvliegtuigen, waar General Electric een dominante positie heeft ingenomen.

Analisten zijn verdeeld. Citibank handhaaft een neutrale rating vanwege de onzekerheid over de winstgevendheid van de defensietak en de vraag of de recente stijging in kasstromen duurzaam is. Morgan Stanley-analist Ross Law ziet daarentegen vooral een bedrijf dat keer op keer verwachtingen overtreft en noemt de jongste resultaten “sterk, weinig op aan te merken”.

Rolls-Royce heeft zich onder Erginbilgiç getransformeerd van een bureaucratische moloch tot een efficiëntere onderneming. De verdere groei van het aandeel hangt af van het vasthouden van kostenbeheersing, het succes van defensiecontracten en de mate waarin toeleveringsproblemen worden beperkt. Hoewel Rolls-Royce verwacht dat de logistieke perikelen tot 2026 kunnen aanhouden, zeggen de Britten actief aan oplossingen te werken via strategische partnerschappen en procesoptimalisatie.