De enorme marktonrust die ontstond toen de Amerikaanse president, Donald Trump, een handelsoorlog startte met de rest van de wereld en vooral met China, liet zich ook sterk voelen in de Europese financiële sector. De meeste Europese bankaandelen verloren in enkele dagen meer dan 10 procent na de bekendmaking van hoge importheffingen.
Een handelsoorlog kan op verschillende manieren doorwerken in de resultaten van banken. In de eerste plaats gebeurt dat via een afname van de economische groei. Economen hebben het verwachte groeitempo in Europa met gemiddeld 50 basispunten (0,5%) verlaagd voor 2025 én 2026.
Slechte leningen
De combinatie van een lagere economische groei en hogere kosten door stijgende prijzen voor Amerikaanse goederen, leiden tot meer faillissementen. Vorig jaar nam het aantal faillissementen al toe in Europa, en die trend zette door in het eerste kwartaal van 2025.
Voor de banken betekent dat dat verstrekte leningen niet of niet volledig worden terugbetaald. Ze zullen meer geld opzij moeten zetten voor slechte leningen. ING verdubbelde dat bedrag vorig jaar al, tot ruim 1 miljard euro. Het risicomanagement bij banken zal dus weer aangescherpt worden. In het worstcasescenario van een handelsoorlog kunnen de afboekingen op de kredietportefeuille bij de meeste Europese banken enkele honderden miljoenen euro’s hoger liggen dan begin dit jaar aangenomen. Dat heeft een negatieve impact op de nettowinst.
Rentemarge gepiekt
De afgelopen jaren zijn de nettorente-inkomsten bij de Europese banken mooi opgelopen, wat voor een mooie winstgroei heeft gezorgd. Die nettorentemarge – het bedrag dat banken overhouden omdat ze geld tegen een hogere rente uitlenen dan ze zelf betalen – staat de jongste tijd wat onder druk door de inflatie die weer onder controle is gekomen.
Aan de andere kant hebben de Europese bankaandelen nog wel aantrekkelijk hoge dividenduitkeringen. Al kunnen die natuurlijk ook wel hun hoogste niveau hebben bereikt. Als banken meer geld opzij moeten zetten voor slechte leningen, zijn dividendenverhogingen niet vanzelfsprekend. Maar stevige verlagingen worden niet meteen verwacht.
Minder operationele schade
Ook aandelen van verzekeraars hebben een flinke tik gekregen. Een verslechterende economie raakt hen doorgaans operationeel minder hard dan de banken. Klanten zullen niet opeens minder ziektekosten- en levensverzekeringen afsluiten. Bij de schadetak zijn de effecten van een oplaaiende handelsoorlog iets meer voelbaar.
Als invoertarieven stijgen, worden materialen duurder. Dat geldt ook voor het repareren of vervangen van auto’s en andere zaken, zodat schadeverzekeraars meer kwijt zijn aan claimuitkeringen. Op termijn kunnen premieverhogingen dat compenseren, zodat de winstgevendheid zich doorgaans in één tot enkele jaren herstelt.
Impact op beleggingsportefeuilles
Indirect werkt de marktonrust wel door als gevolg van de negatieve impact op de beleggingsportefeuilles. Verzekeraars zijn grote institutionele beleggers, al beleggen ze door de regelgeving veel meer in obligaties dan in aandelen.
Uit een analistenpresentatie van NN Group komt naar voren dat een beurscorrectie van 25 procent zich vertaalt in een daling van de Solvency II-ratio met 9 procentpunt. Dat is niet te verwaarlozen. Daarnaast kunnen verzekeraars ook kwetsbaar zijn voor schommelingen van vastgoedprijzen.
Conclusie
De lange rente ging alle kanten uit de voorbije weken, maar algemeen bekeken zijn banken kwetsbaarder voor een stevige handelsoorlog dan verzekeraars. De impact op de winsten zal in principe ook groter zijn. We zouden dan ook voorlopig geen Europese bankaandelen meer kopen, maar het gewicht ervan (wat) afbouwen. De posities in de verzekeraars mogen behouden blijven.
