Hoe lees je een jaarverslag?

Het seizoen van de jaarverslagen staat voor de deur. Zelfs in tijden van internet en overvloed aan informatie hebben de lijvige documenten hun nut, menen analisten. “De gulden regel voor bedrijven is dat ze beter open communiceren.”

“In het seizoen van de jaarverslagen had ik altijd medelijden met mijn postbode”, vertelt Guy Sips, directeur research bij KBC Securities. “Ik was geabonneerd op al die verslagen. Zodra hij voorbij mijn deur was, woog zijn tas de helft minder.”

Dit voorjaar komen alle beursgenoteerde bedrijven opnieuw met hun jaarverslag, vaak honderden pagina’s met alle mogelijke informatie over hun activiteiten. Die verslagen hebben wat aan belang ingeboet. Door het internet bereikt informatie ons veel sneller en er bestaan meer bronnen. “De meeste jaarverslagen verschijnen pas in april of mei. De resultaten van een bedrijf zijn dan al lang bekend”, zegt Gert De Mesure, een onafhankelijke financieel analist.

Voor sommige bedrijven is een jaarverslag een verplicht nummertje. “Dat zie je dan ook aan de kwaliteit van het werkstuk”, zegt Sips. “Daar staat enkel de informatie in die verplicht is door de toezichthouder en de revisoren.” Maar veel bedrijven steken daar wel nog veel tijd en moeite in. “Zij hechten daar belang aan alsof het een visitekaartje is”, aldus Sips.

Ook in deze internettijden blijft het jaarverslag een van de voornaamste kanalen voor een bedrijf om te communiceren met zijn aandeelhouders. De Mesure en Sips, twee doorgewinterde analisten, overlopen welke informatie u uit de soms vuistdikke bundels moet puren.

Een overzicht van de evolutie

Volgens De Mesure moet de lezing van een jaarverslag resulteren in een inschatting van de toekomst. “Maar daarvoor moet je eerst weten wat er bij wijze van spreken gisteren en eergisteren is gebeurd.”

Jaarverslagen geven een goed beeld van de evolutie die een bedrijf doormaakt. “Veel bedrijven geven een langetermijnoverzicht van hun cijfers”, geeft Sips aan. “De holding GBL bijvoorbeeld geeft een historiek van de voorbije twintig jaar. Op één pagina zie je de cijfermatige neerslag van twee decennia.”

Een goed begrip van de activiteiten

Een jaarverslag is de sleutel om een bedrijf te doorgronden. Gert De Mesure geeft het voorbeeld van Miko, dat bekend staat als koffieproducent maar ook plastic verpakkingen vervaardigt. “Het jaarverslag is een ideaal vertrekpunt om een beeld van een bedrijf te vormen. Het is evenwel slechts de eerste stap in een proces. Je kunt bijvoorbeeld ook naar de presentaties voor analisten op de website van het bedrijf kijken.”

Guy Sips adviseert ook naar het missionstatement te kijken, een korte omschrijving van wat het bedrijf als zijn missie ziet in de wereld. “Een bedrijf moet toch op één pagina en in begrijpbare taal kunnen uitleggen wat het doet. Dat vind ik belangrijk. Als dat niet lukt, schort er iets aan het model van het bedrijf.”

Een blik op de toekomst

In een jaarverslag geeft een bedrijf ook uitgebreid uitleg bij zijn vooruitzichten. “Daar moet je niet pas in oktober of november naar kijken. De wereld kan er dan al helemaal anders uitzien”, zegt De Mesure. Hij merkt wel op dat er nog heel wat indicaties over de toekomst verscholen liggen. “Als je bijvoorbeeld ziet dat een bedrijf cash begint op te bouwen, weet het misschien niet in wat te investeren, of plant het eigen aandelen in te kopen. Dat zijn allemaal elementen die een beeld geven van de toekomst.”

In hun vooruitzichten geven bedrijven ook mee of ze een bepaalde politiek willen nakomen. Zo neemt het management zich soms voor een bepaald percentage van de winst uit te keren aan de aandeelhouders. “Zo’n dividendpolitiek is een belangrijke leidraad voor beleggers”, weet Sips.

Een inzicht in de risico’s

Een jaarrapport geeft een uitgebreid overzicht van de risico’s die een bedrijf denkt te lopen. “Dat is interessant om te lezen, maar soms vele pagina’s lang en deprimerend”, waarschuwt De Mesure. “Wie bijvoorbeeld alle risico’s van een gereglementeerde vastgoedvennootschap (GVV) leest, zal zich vast afvragen of hij zijn geld niet beter op een spaarboekje laat staan.”

Volgens Sips is het voor elk bedrijf zaak open te communiceren. “Dat is de gulden regel voor een jaarverslag.” Hij prijst als voorbeeld Melexis, omdat de chipproducent duidelijk aangeeft wat een stijging van de dollar betekent voor de winst. “Je hoeft dat niet te verbergen. Soms is een wisselkoersevolutie positief, soms negatief. Een belegger kan daar heus wel tegen. Maar als die informatie verborgen zit in pakweg voetnoot 13.2, dan lijkt het alsof je het probeert te verstoppen.”

Een oog voor de details

De duivel zit vaak in de details. Dat geldt zeker voor beleggers. “Een jaarverslag is misschien snel verouderd, maar het is wel goed dat bedrijven toch eenmaal per jaar verplicht zijn uitgebreid te communiceren”, vindt De Mesure. “Dat laat toe eens naar bepaalde details te kijken, bijvoorbeeld in welke munt en tegen welke voorwaarden de schulden uitstaan.”

Sips vindt het nuttig eens in de cijfers per sector of per land te duiken. Een bedrijf geeft natuurlijk zijn geheimen niet prijs. “Lotus bijvoorbeeld geeft informatie per land, terwijl cijfers per product nuttiger voor de belegger zouden zijn. Maar de concurrentie leest natuurlijk mee. Ik begrijp dat ook wel. Soms zijn bedrijven niet happig om bepaalde informatie te geven.”

Een controle van het management

In het jaarverslag staan alle wijzigingen in het management en het bestuur opgesomd. Het is dus bij uitstek het instrument om toe te zien op het bestuur van een bedrijf.”De kwaliteit van het management is natuurlijk belangrijk, maar dat is moeilijk in te schatten als particuliere belegger”, oordeelt De Mesure.

Volgens Sips is het zinvol naar de verloning van het management te kijken. “Dat is niet voyeuristisch bedoeld. Ik vind het gewoon belangrijk na te gaan of alle neuzen in dezelfde richting staan. Daarvoor kan je bijvoorbeeld bekijken of het management wordt vergoed volgens de juiste indicatoren, die ook in het belang van de aandeelhouders zijn. Ik kijk dus of de incentives juist zitten, en niet noodzakelijk naar de absolute bedragen.”