‘Het Italiaanse referendum is maar een Europese opwarmer voor het verkiezingsjaar 2017’

“Gezien het opkomende populisme en nationalisme wordt 2017 een heel uitdagend jaar voor politiek Europa en de stabiliteit van de eurozone. De financiële markten hopen dat het tij zal keren”, schrijft Danny Reweghs, beursanalist bij MoneyTalk.be.

We kunnen er aan het eind van het jaar niet naast kijken. Andermaal doen de Europese aandelenmarkten het gemiddeld een pak minder goed dan de Amerikaanse beurzen. Als we bijvoorbeeld de prestatie van de Standard&Poor’s500-index en de Stoxx600-index met elkaar vergelijken sinds het begin van het jaar, dan komen we op een verschil van afgerond 15 procent uit.

Onverstandig

Europa kijkt met spanning uit naar het Italiaanse referendum over een grondwetswijziging, die vooral de macht van de Italiaanse senaat aan banden moet leggen. Beleggers hebben liever dat het een ‘ja’ wordt en dat premier Matteo Renzi zijn slag thuis haalt. Maar de peilingen zijn unaniem: het wordt ‘neen’. Of zitten de peilingen er opnieuw compleet naast?

Welke westerse politicus haalt het na de brexit nog in zijn hoofd een referendum te organiseren en er zijn lot aan te verbinden? De Europese regeringspartijen die de jongste jaren nog referenda of verkiezingen winnen zijn op de vingers van een hand te tellen. Vooral de extremere partijen zien die hun stemmenaantal oplopen. Premier Renzi gokt met zijn referendum. Een ‘neen’ betekent de val van de regering en in principe het uitschrijven van nieuwe verkiezingen. Daarbij bestaat de kans dat de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo een serieuze overwinning behaalt, wat de vorming van een stabiele regering in de laars erg bemoeilijkt.

Italiaanse banken in nood

Italië heeft nochtans behoefte aan een sterke en stabiele regering die ingrijpende maatregelen neemt. Het Italiaans rapport van de afgelopen jaren is allesbehalve fraai. Het land is in de greep van een weinig benijdenswaardige cocktail van lage groei, banken in nood en toenemend populisme. Vooral de onderkapitalisatie van de Italiaanse banken beroert de Europese financiële markten al het hele jaar en verklaart mee de mindere prestatie van de Europese ten opzichte van de Amerikaanse aandelenmarkten.

Banca Monte dei Paschi di Siena is bezig met een plaatsing van 5 miljard euro – zeven keer de beurskapitalisatie – en de Italiaanse regering, die 4 procent van de aandelen in handen heeft, overlegt met de Europese Unie wat het meer kan doen om de operatie succesvol te maken. Succes is nodig om de rest van de banksector toe te laten zich te herkapitaliseren. Politieke stabiliteit is daarbij geen strikt noodzakelijke, maar een aangewezen randvoorwaarde.

Bewogen politiek jaar

Het Italiaanse referendum is bovendien nog maar een Europese opwarmer voor het verkiezingsjaar 2017 met onder meer parlementsverkiezingen in Nederland (maart), de presidentsverkiezingen in Frankrijk (mei) en de parlementsverkiezingen in Duitsland (september). Gezien het opkomende populisme en nationalisme wordt 2017 een heel uitdagend jaar voor politiek Europa en de stabiliteit van de eurozone. Of keert het tij toch? De Europese financiële markten hopen het, want anders zou het er weleens stormachtig kunnen aan toegaan.