Het beursjaar 2018 valt tegen: de vrees heeft het gehaald van de hoop

Vorige week kregen beleggers een voorproefje van hoe een beurscrash voelt. Wereldwijd bereiden beleggers zich voor op een nieuwe recessie. Ze bouwen de risico’s in hun portefeuille af en spelen op veilig.

Ongeveer tien maanden geleden schreven we in onze jaarlijkse gids voor beleggers dat 2018 een jaar tussen hoop en vrees zou worden. “We durven niet te hopen op een fantastisch beursjaar, maar we vrezen toch dat we iets gaan missen als we aan de kant gaan staan.” De meeste strategen voorspelden eind vorig jaar dat de beurshausse nog een halfjaar of een jaar zou aanhouden. Dat heeft niet mogen zijn. Tot nu heeft 2018 meer vrees dan hoop gebracht.

Het jaar begon nochtans goed. De Bel-20 ging in januari nog steil omhoog, tot de Brusselse sterindex op 22 januari zijn hoogste peil sinds 10 december 2007 aantikte. Ook de Europese beurzen begonnen goed aan het jaar. Maar sinds februari ging het pijlsnel bergaf. Eerst stak de vrees voor inflatie in de Verenigde Staten de kop op, en dus de vrees voor een snellere stijging van de langetermijnrente. Daarna zegde de Amerikaanse president Donald Trump zijn belangrijkste handelspartners de wacht aan. Daar kwamen nog de vrees voor een harde brexit bij en de Italiaanse middelvinger richting de begrotingsfetisjisten van de Europese Unie.

Dat alles heeft tot gevolg dat de Bel-20 nu 16 procent onder zijn jaarpiek noteert. Vorige week kregen beleggers een voorproefje van hoe een beurscrash voelt. De Belgische sterindex kreeg twee dagen na elkaar een tik van meer dan 2 procent. De koerstabellen kleurden nagenoeg volledig rood en solide Bel-20-bedrijven zoals Solvay en Umicore gingen bijna 6 procent onderuit in één handelsdag.

Het Nederlandse leasingbedrijf Leaseplan blies vanwege de turbulentie zijn geplande beursgang in Brussel af. De Chinese streamingdienst Tencent Music zag af van een beursintroductie op de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq. Shurgard, de Luxemburgse verhuurder van opslagruimte, zette wel door met zijn beursintroductie in Brussel, maar moest tevreden zijn met een fors lagere prijs voor zijn aandelen dan de begeleidende bankiers vooraf in gedachten hadden.

Berg schulden

Het Bel-20-zwaargewicht AB InBev is ruim een vijfde minder waard geworden sinds Nieuwjaar. Het aandeel zit eigenlijk al sinds eind 2015 in het slop. De malaise bij AB InBev is exemplarisch. Vooral de blootstelling van de bierbrouwer aan de groeilanden en de schulden die zijn aangegaan voor de overname van SAB Miller wegen op de koers.

Beleggers zijn bezorgd om bedrijven die veel schulden hebben, omdat ze vrezen dat krediet alleen maar duurder wordt. “Als je naar de kalender kijkt, zie je veel bedrijven die in 2020 en 2021 een berg schulden moeten aflossen”, merkt Frank Vranken, hoofdstrateeg bij Puilaetco Dewaay. Om nog eens het voorbeeld van AB InBev te nemen: het bedrijf moet in 2020 meer dan 6 miljard dollar en in 2021 meer dan 10 miljard aan leningen terugbetalen. Enkel in 2026 en 2046 staan meer aflossingen op de planning van de brouwer dan in 2021.

Krimpende economie

Verschillende grote beurshuizen opperden de voorbije weken dat AB InBev zijn dividend het beste op zak zou houden en zijn schulden vervroegd zou terugbetalen om de beleggers gerust te stellen. Vorig jaar keerde AB InBev 3,6 euro per aandeel uit, en sinds de val noteert het aandeel met een brutodividendrendement van bijna 5 procent. Het dividend schrappen zou de grond onder de voeten van sommige beleggers wegmaaien. Het is dus niet iets wat analisten lichtzinnig voorstellen.

Bij AB InBev komt er dan nog regelmatig geld binnen. Zelfs als het economisch slecht gaat, zullen consumenten niet zo snel een pintje minder drinken. Bedrijven met onregelmatige inkomsten zijn helemaal de klos als ze op het verkeerde moment schulden moeten aflossen. Vranken: “Beleggers hebben schrik dat al die bedrijven hun schulden moeten herfinancieren op het moment dat de recessie toeslaat.” We spreken over een recessie zodra de economie twee kwartalen op rij krimpt.

De strategen van de Amerikaanse vermogensbeheerder J.P. Morgan Asset Management waren vorige week heel duidelijk, toen ze in Londen hun visie uiteenzetten voor tachtig journalisten uit Europa en Azië. “Het is al laat in de economische cyclus, zeker in de Verenigde Staten, maar er is nog altijd groei. Er zit vroeg of laat een recessie aan te komen. De geschiedenis leert dat er om de zoveel jaar een recessie komt. Al wijzen de economische indicatoren nog helemaal niet op een krimpende economie.”

Zo liquide als kan zijn

De hoge blootstelling aan de groeilanden die voor AB InBev vaak een troef was, speelt nu tegen de brouwer. “Kijk maar hoe de Spaanse banken zijn afgestraft vanwege hun activiteiten in de groeilanden”, voegt Vranken toe. Er zijn verschillende redenen waarom beleggers voorzichtiger omspringen met beleggingen in de groeilanden.

De verdubbeling van de Amerikaanse rente op overheidsobligaties met een looptijd van tien jaar tot meer dan 3 procent maakt dat Amerikaanse beleggers minder op zoek moeten naar rendement in verre oorden. Ze kunnen een degelijk rendement risicoloos en dicht bij huis krijgen. Beleggers willen ook liefst zo veel mogelijk liquide beleggingen, die ze snel kunnen verkopen, omdat ze het gevoel hebben dat het nog alle kanten uit kan met die beurzen. De Amerikaanse dollar en Amerikaanse overheidsobligaties zijn zo liquide als het maar kan zijn.

John Bilton, strateeg bij J.P. Morgan Asset Management, vindt het te vroeg voor beleggers om uit aandelen te stappen, maar wijst er wel op dat de te verwachten rendementen zo laat in de cyclus veel lager zijn dan wat we de voorbije jaren hebben gezien. Bilton heeft een duidelijke voorkeur voor Amerikaanse aandelen. “Diversificatie wordt belangrijker, net zoals liquiditeit. Aandelen en obligaties zijn in het verleden bijna altijd verschillende richtingen uitgegaan. Neem gerust wat meer Amerikaanse overheidsobligaties en cash in de portefeuille.”

Vranken: “De Amerikaanse zakenbank Merrill Lynch bevraagt regelmatig zijn klanten en daaruit blijkt dat veel beleggers heel zwaar in technologieaandelen zitten. Te zwaar. Het is normaal dat ze nu winst nemen op aandelen zoals Netflix. Merrill Lynch raadt zijn klanten aan in Europa te beleggen recession style. Dat wil zeggen meer geld investeren in defensieve sectoren zoals farma en consumentengoederen, en minder in conjunctuurgevoelige sectoren.”

Banken en auto’s

De meest conjunctuurgevoelige sectoren, zoals banken en autobouwers, zijn dit jaar het hardst onderuitgegaan. In de Bel-20 valt vooral de inzakking van de Nederlandse bank ING op, met een verlies van 29 procent sinds Nieuwjaar. De Belgische bank-verzekeraar KBC houdt beter stand met een daling van minder dan 10 procent.

Umicore, dat onder meer autokatalysatoren maakt en onderdelen voor batterijen voor elektrische wagens, en Melexis, dat bijna 90 procent van zijn chips levert aan de autosector, bleven nog lange tijd in de gratie van beleggers. Sinds Trump in juni de Europese autosector begon te bedreigen met hoge invoertarieven, verspeelde Umicore bijna een kwart van zijn waarde en Melexis bijna 35 procent.

Voor Vranken is het duidelijk dat beleggers winst nemen op aandelen waar ze veel winst op hebben. Umicore is een voorbeeld van een aandeel dat de voorbije jaren sterk heeft gepresteerd. “Het is een bedrijf dat goed geleid wordt en een mooie toekomst heeft, maar beleggers willen in onzekere tijden een deel van hun beurswinsten veiligstellen.”