De anonimiteit van particuliere beleggers ten aanzien van de fiscus verdwijnt. De vraag is niet langer of maar eerder wanneer ze verdwijnt.
Dit betekent natuurlijk dat fiscale fouten moeten rechtgezet worden, maar het gaat nog verder. Actieve beleggers moeten op hun tellen letten, zo niet dreigen zij als speculant of, godbetert, als beroepsbelegger belast te worden en dat doet fiscaal pijn.
Ni vu, ni connu
Door het stelsel van de bevrijdende roerende voorheffing, weet de fiscus niet hoe iemand belegt. De bank verzorgt immers alle fiscale verplichtingen, houdt de roerende voorheffing in en stort deze door aan de Staat. De belegger moet niets meer doen. Dat is niet enkel eenvoudig, maar belet ook dat de fiscus het beleggingsgedrag van de individuele belegger niet kent.
Maar de fiscale anonimiteit staat onder stevige druk. Van langs alle kanten wordt ze aangevallen. De belangrijkste aanval werd voorlopig gepareerd. De afschaffing van het bevrijdend karakter van de roerende voorheffing is immers terug ongedaan gemaakt. Andere pogingen zijn evenwel meer succesvol. Hierbij kan worden gedacht aan de aangifteplicht van de buitenlandse verzekeringen, het centraal meldpunt bij de Nationale Bank van België, de definitieve afschaffing van effecten aan toonder op 1 januari 2014, enzovoort. Ook internationaal zijn de evoluties niet van de poes.
Belegger komt in het vizier
Deze evolutie zou de meest hardleerse fraudeur moeten aanzetten tot regularisatie. Maar ook de beleggers die braaf binnen de lijntjes van de fiscale wet kleuren, moeten deze afbrokkeling van anonimiteit vrezen. Hun handel en wandel als belegger komt immers in het vizier van de fiscus.
Enkel de goede huisvader/belegger is niet belast op bijvoorbeeld meerwaarden op aandelen. Maar wat is dat een goede huisvader? Feit is dat een fiscale controleur veelal sneller vindt dat er speculatief gehandeld wordt (lees belast aan 33%). Belegt een goed huisvader in termijncontracten, optiecontracten, turbo’s? Gaat een goede huisvader al eens ‘short’? Koopt en verkoopt een goede huisvader vaak aandelen? Belegt een goed huisvader 10, 40, 60 of 100% in aandelen? Wie zal het zeggen. Het is een bijzonder grijze zone. Dit heeft grote rechtsonzekerheid tot gevolg.
De fiscale redenering kan zelfs nog verder worden door getrokken. De vraag is niet enkel wanneer een goede huisvader een speculatieve belegger wordt, maar ook wanneer hij een beroepsbelegger wordt. In dat geval loopt de belasting op tot 50%.
Het afbrokkelen van de anonimiteit houdt dus ook gevaren in voor de ‘brave’ beleggers. Indien een belegger zich in de fiscale risico zone bevindt, kan hij vier zaken doen. Gewoon doordoen en het fiscale risico nemen. Zijn geval voorleggen aan de rulingdienst om zo zekerheid te verkrijgen. Ook kan de belegger zijn vermogen in discretionair beheer aan de bank geven. Tot slot kan hij beleggen in vennootschap. Wat de juiste keuze is, hangt af van geval tot geval. Duidelijk is dat vandaag actie moet worden ondernomen. Fiscale anonimiteit zal weldra immers enkel nog te zien zijn in een museum voor fiscale archeologie. Een verwittigd belegger is er twee waard. Volg de discussie mee op Twitter via @Anton_Rivus.
Anton van Zantbeek
Advocaat Rivus
