‘Een bedrijf dat slecht scoort in duurzaamheid, is een bedrijf dat risico’s loopt’

“Beleggers willen niet worden gelinkt aan controversiële investeringen”, zegt Antoine Sorange, het hoofd van de ESG-analyse bij Amundi. De grootste Europese vermogensbeheerder beheert 186 miljard euro duurzame beleggingen.

“Ik wil de planeet redden. U zult het dus met wat minder rendement moeten stellen. Er is geen fondsbeheerder die met die boodschap bij zijn klant kan aankomen”, lacht Antoine Sorange. De Fransman is het hoofd van de ESG-analyse bij Amundi, een financiële reus die 1300 miljard euro beheert. Met zijn team van elf analisten geeft hij bedrijven een score voor hun milieu-inspanningen (environment), maatschappelijke betrokkenheid (social) en goed bestuur (governance), kortweg ESG. “Er mag geen discussie meer over zijn: ESG-analyses dragen bij aan een beter rendement.”

Toen Sorange in 2003 begon met zijn analyses, telde Amundi voor 400 miljoen euro duurzame beleggingen. Nu is dat 168 miljard euro. Die spectaculaire groei heeft verscheidene oorzaken. “Als je alleen naar financiële ratio’s kijkt, mis je een deel van de werkelijkheid”, zegt Sorange. “Bovendien willen beleggers niet worden gelinkt aan controversiële investeringen. En mensen begrijpen dat duurzaam beleggen ertoe doet, want de klimaatverandering en de schaarste aan water is nu een realiteit voor iedereen.”

Er is geen bank of vermogensbeheerder die niet claimt dat hij duurzaam belegt. Hoe vindt de belegger zijn weg in het aanbod?

ANTOINE SORANGE: “De eerste keuze die je moet maken, is welk product overeenkomt met jouw waarden. Veel fondsen beleggen in de beste bedrijven uit een sector, ook al is die vervuilend. Daarnaast bestaan thematische fondsen, die bijvoorbeeld investeren in hernieuwbare energie. Dat zijn meer puur duurzame fondsen, maar ze zijn ook risicovoller, omdat de bedrijven vaak kleiner zijn.

“Nadat je die keuze hebt gemaakt, zijn er tools om te achterhalen wie oprecht met duurzaamheid bezig is. Kijk bijvoorbeeld hoe een fonds scoort volgens de Principles of Responsible Investment (PRI), een ratingsysteem van de Verenigde Naties. De transparantiecode in Europa schrijft ook voor dat een fondsbeheerder helder en gedetailleerd moet uitleggen wat hij doet. En vaak zijn fondsen gecertificeerd door een onafhankelijk instituut.”

De meeste fondsen beleggen in de beste leerlingen van de klas. Maar waarom niet investeren in de tweede beste, als aansporing voor dat bedrijf om beter te doen?

SORANGE: “Een bedrijf dat slecht scoort op een ESG-analyse, is een bedrijf dat risico’s loopt. Zolang niet alle risico’s goed worden beheerd, zullen wij er niet in beleggen. Wij praten wel met die bedrijven en moedigen hen aan beter te doen. Vaak vragen ze zelf wat ze kunnen doen om in aanmerking te komen voor een investering.”

Bedrijven nemen ESG-analyses serieus?

SORANGE: “Absoluut. Bedrijven willen weten wat ze kunnen doen om te verbeteren. We voeren een constructieve dialoog. Sommige ngo’s zullen zeggen dat we strenger moeten zijn, maar dat is niet onze rol. Elk bedrijf heeft een bepaalde complexiteit. Wij praten met managers in de bedrijven: sommigen staan positief tegenover duurzamer produceren, anderen bieden soms meer weerstand. Als we een bedrijf aanmoedigen om duurzamer te produceren, is dat een steun voor de mensen die die richting willen uitgaan.”

Hoe werkt zo’n ESG-analyse in de praktijk? Gaat u weleens in de containers achter een fabriek kijken of het afval goed gesorteerd wordt?

SORANGE: “Wij gaan bijna nooit ter plaatse. Daarvoor zouden we veel te veel moeten reizen. De grote frustratie van ESG-analisten is dat ze specialisten in niets zijn. Wij volgen veertig sectoren, terwijl de regels op elk continent verschillen. Begin er maar aan. In de praktijk kloppen we voor een onderzoek naar een bepaald thema eerst aan bij specialisten – bijvoorbeeld ngo’s als het over mensenrechten gaat. Op die manier proberen we inzicht te krijgen in wat we kunnen vragen van bedrijven en wat niet.”

Willen ngo’s wel samenwerken met financiële spelers?

SORANGE: “Meestal wel, al zijn we het niet over alles eens. Ze weten dat wij aandeelhouder zijn en dus leverage hebben bij bedrijven. Wij zitten in een betere positie om een boodschap over te brengen.”

Hoe kan een team van twaalf mensen een paar duizend bedrijven doorlichten?

SORANGE: “Wij raten 5000 bedrijven. We zijn daarvoor afhankelijk van externe ESG-dataleveranciers. Als zij zeggen dat een bedrijf het goed doet in een bepaald domein, gaan wij dat niet nog eens extra controleren. Alleen als de meningen uiteenlopen, trekken we op onderzoek uit.”

Wat als uw collega een zeer interessant gewaardeerd bedrijf vindt, maar u stuit op een probleem met mensenrechten?

SORANGE: “Soms is er wel een debat, maar daarvoor hebben we regels: als een bedrijf een slechte ESG-score krijgt, wordt het uitgesloten, wat de financiële waardering ook mag zijn. Maar, als een financieel analist heel erg positief is over een aandeel, zal ik wel dubbelchecken waarom ik zo negatief ben.”

Zijn er problemen waar u nu al rekening mee houdt, maar waar een financieel analist nog niet echt wakker van ligt?

SORANGE: “Wij hebben onlangs een studie gedaan naar alle risico’s in ons bord: antibiotica, pesticiden, hormoonverstoorders en nanotechnologie (een manier om cellen te beïnvloeden, bijvoorbeeld om de houdbaarheid van voedsel te verlengen, nvdr.). Dat wordt een gigantisch issue.”

Hoe reageren ondernemingen als u komt aanzetten met een issue dat misschien pas over tien jaar zal spelen?

SORANGE: “Veel bedrijven willen nog niet spreken over bijvoorbeeld hormoonverstoorders. Ze verstoppen zich achter het feit dat er nog geen duidelijke definitie is, of dat dergelijke stoffen nog niet verboden zijn door de wet.”

Maar als investeerder wilt u dat onder-nemingen daar nu al mee bezig zijn?

SORANGE: “Absoluut. Neem het voorbeeld van asbest. De wet liep jaren achter, maar bedrijven die asbest produceerden, liepen uiteindelijk wel schade op. Met hormoonverstoorders kan het dezelfde richting uitgaan. Over tien jaar zullen we misschien niet meer begrijpen hoe we die ooit in ons voedsel konden toelaten. Bedrijven lopen dus een juridisch risico: misschien zijn ze giftig, misschien ook niet. Maar ik wil nu al weten van bedrijven welk onderzoek ze voeren naar dat risico en hoe ze daarover communiceren.”

Zo vraagt u bedrijven wel kosten te maken die concurrenten misschien niet maken.

SORANGE: “Wij vragen niet hormoonverstoorders nu al volledig te bannen. Bovendien kan het ook een competitief voordeel bieden. Meer en meer mensen willen geen voedsel eten dat mogelijk schadelijk is voor de gezondheid. Je kunt dus ook voordeel halen door als eerste actie te ondernemen en te verzekeren dat er geen hormoonverstoorders, antibiotica of pesticiden in je producten zitten.”

Waarom kan een ESG-analist de belegger niet behoeden voor een fiasco zoals het dieselschandaal?

SORANGE: “Wij hebben geen kristallen bol. Ons doel is signalen op te pikken als er zich mogelijk een issue aftekent bij een bedrijf. Maar als een bedrijf beslist te liegen, liegt het tegen alle beleggers, ook de duurzame.

Als je een autoproducent vraagt naar de uitstoot en het onderzoek om die te verminderen, zal hij niet vertellen dat hij speciale software ontwikkelt om zijn wagens zuiniger te doen lijken. Analisten die zeggen dat ze zoiets kunnen doorzien met een ESG-analyse, dienen niet het belang van duurzaam beleggen.”

Kunnen ESG-analyses financiële crisissen helpen te voorkomen?

SORANGE: (Twijfelt) “Misschien. In de Verenigde Staten wil president Donald Trump bijvoorbeeld de bankenregels weer versoepelen. Als ESG-analist kunnen wij zeggen: zelfs al zijn die regels minder streng, wij stellen nog altijd dezelfde eisen. Anders investeren wij niet. Op die manier kunnen wij bijdragen aan een stabieler financieel systeem en misschien een crisis afwenden. Maar zeker niet allemaal. Zo machtig zijn we nu ook niet.”

Lees ook: ‘De Staat van de Banken 2017’: Weet u waarvoor uw spaargeld wordt gebruikt?