‘ECB moet inflatiefetisj loslaten’

Koen De Leus, senior econoom bij KBC, ziet weinig heil in de extra stimulus van de ECB. “De 2 procent inflatie is een fetisj die de ECB in de huidige omstandigheden moet laten varen.”

De Europese Centrale Bank pakte vorig week fors uit met een nieuwe renteverlaging, meer vers geld en een extra rondje goedkope kredieten aan de banken. Legde voorzitter Mario Draghi daarmee zijn laatste troeven op tafel? Wat zou hij nog kunnen doen? Zal het extra rondje stimulus iets veranderen aan de situatie in de eurozone?

Koen De Leus: “Bovenop het redden van de euro hebben de maatregelen van de ECB de voorbije jaren ook de eurozone gered van een tweede Grote Depressie. De kredietverstrekking komt in heel de eurozone langzaam op gang. De groei in 2016 – de ECB gaat uit van 1,4 Procent – blijft robuust. Maar, de rente nog meer in de min duwen, riskeert meer pijn te doen dan goed.”

“De overheden zijn aan zet. Vooreerst kan dat via het opschroeven van de investeringen. Voor de eurozone kwamen die investeringen in 2015 uit op een schrale 2,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp) tegenover gemiddeld 3,2 procent over de periode 2000-2007. Een land als Duitsland kan het zich permitteren, ware het niet dat minister Schäuble een begrotingsoverschot – “die Schwarze Null” – als het hoogste levensdoel beschouwt. Verder moeten de lidstaten de tijd die de ECB koopt gebruiken om structurele hervormingen door te voeren. Op korte termijn doen die pijn. Op lange termijn krikken ze het groeipotentieel op en maken ze de hoge schulden dragelijk.”

Ondanks alle stimulus voorspelt de ECB maar 0,1 procent inflatie voor dit jaar. Heeft het zin om zo hardnekkig vast te houden aan die doelstelling van 2 procent inflatie? En is dat doel ook haalbaar?

De Leus: “De 2 procent inflatie is een fetisj die de ECB in de huidige omstandigheden moet laten varen. Gegeven de volatiele olieprijs is het ook schieten op een bewegend doel. Een lagere rente helpt evenmin tegen de in China aanwezige overcapaciteit met dalende prijzen voor Chinese producten tot gevolg. Trouwens, een stijging van de olieprijs zal de inflatie richting de 2 procent doelstelling duwen, maar weegt op de koopkracht, en daarmee op de consumptie van de burger.”

“Riskeren we zonder dat 2 procent doel geen deflatoire spiraal? Onderzoek door de BIS, de bank der centrale banken, heeft aangetoond dat in de meeste historische deflatie-episodes prijsdalingen hand in hand gingen met economische groei. Destructieve deflatieperiodes zoals de Grote Depressie van de jaren 30 zijn uitzonderlijk. De 2 procent-inflatiedoelstelling blijft natuurlijk de opdracht van de ECB. Maar gezien de negatieve bijwerkingen van bijkomende ECB-maatregelen alsmaar zwaarder doorwegen, is het aan de politici om die opdracht, eventueel tijdelijk, aan te passen.”

Deze week is het aan de Amerikaanse centrale bank om haar rentebesluit te nemen. Op welke manier beïnvloedt de extra stimulus van Draghi en de marktreactie de beslissing van voorzitter Janet Yellen? Wanneer komt er een tweede renteverhoging in de VS? En hoe ziet het rentepad het komende jaar eruit?

De Leus: “In principe kijken Yellen en Co enkel naar het Amerikaanse macro-economische plaatje voor de bepaling van het monetair beleid. De verdere verlaging van het rentebeleid door de ECB, wat de dollar normaal interessanter zou moeten maken voor investeerders, zal de Fed natuurlijk niet ontgaan zijn. Maar de dollar lijkt de laatste tijd te stabiliseren.”

“Het beleid van de Fed is ‘data-afhankelijk’. Door de groeivertraging van eind 2015 en bij de start van 2016, zal ze de rente woensdag niet optrekken. Wel zal ze die optie voor de zomermaanden openhouden. Ik ga ervan uit dat de gemiddelde verwachting van de Fed-bestuurders voor het aantal renteverhogingen in 2016 – de ‘dot plot’ – aangepast zal worden van 4 naar 3. De markt verrekent nauwelijks 1 renteverhoging voor dit jaar. KBC gaat uit van twee. De ravage op de obligatiemarkten zou groot zijn moest de Fed zijn plannen doorzetten.”