Stablecoins liggen aan de basis van de recente cryptoboom en vinden steeds meer hun weg naar de traditionele financiële wereld. Maar doen ze hun naam eer aan?
De koersen van de meeste cryptomunten, zoals xrp of solana, schokken als een seismograaf bij een aardbeving. Ze kunnen binnen een dag ettelijke procenten in waarde stijgen of dalen. Dat maakt ze aantrekkelijk voor speculanten, maar minder geschikt als een stabiele manier om te betalen of waarde op te slaan. In dat licht klinkt het verleidelijk: een digitale munt die altijd precies één dollar waard is. Geen wilde koersschommelingen, geen trage grensoverschrijdende overschrijvingen. Dat is de belofte van de stablecoins.
Een stablecoin is een cryptomunt die haar waarde koppelt aan een stabiel activum, meestal een fiatmunt zoals de Amerikaanse dollar. Zo willen stablecoins de snelheid en wereldwijde toegankelijkheid van crypto met de stabiliteit van ‘traditioneel’ geld combineren. Voor elke uitgegeven munt belooft de uitgever een dollar of een gelijkwaardige reserve aan te houden, vaak in cash of kortlopende staatsobligaties. Dat zou de stablecoins stabieler dan volatiele, ongedekte cryptomunten moeten maken. In wezen is een stablecoin een digitale schuldbekentenis: een token dat je kunt inwisselen voor een reëel, stabiel activum.
Stablecoins zijn goed voor meer dan 80 procent van alle cryptotransacties.
Die eenvoud maakt hen enorm populair. Tegenwoordig zijn stablecoins goed voor meer dan 80 procent van alle cryptotransacties. Dat is een verbazingwekkend hoog percentage, wat aangeeft hoe essentieel ze zijn geworden voor de dagelijkse werking van de cryptomarkt. Tether (USDT) en USDC, de munt van het recent naar de beurs getrokken Circle, domineren de markt, samen goed voor zo’n 200 miljard dollar in omloop.
Hun gebruik reikt echter veel verder dan enkel speculatie op exchanges, de digitale beurzen waar cryptomunten worden verhandeld. Ze zijn uitgegroeid tot een brug tussen de volatiele cryptowereld en de stabiele traditionele financiële markten.
Winkelstraat
De toepassingen van stablecoins zijn divers en impactvol, vooral in regio’s waar de lokale financiële infrastructuur tekortschiet of waar hyperinflatie morrelt aan de nationale munt.
Turkije is een van de duidelijkste voorbeelden van die trend. Terwijl de inflatie de waarde van de lira uitholt en spaargeld wegsmelt, vluchten honderdduizenden Turken naar digitale dollars. Voor hen bieden stablecoins een broodnodige uitweg. In de Grote Bazaar van Istanbul betalen winkeliers hun leveranciers in USDT – sneller, goedkoper en betrouwbaarder dan via het lokale banksysteem, dat vaak traag en onvoorspelbaar is. “Je kunt niet vertrouwen op de lira”, zegt een Turkse handelaar tegen The Economist, “maar met Tether weet je dat je morgen nog altijd evenveel koopt.”
Ook in Latijns-Amerika en Afrika zijn stablecoins uitgegroeid tot een financiële reddingsboei. Nkiru Uwaje, medeoprichter van Mansa, een betaalplatform voor kleine bedrijven, ziet ze zelfs als essentiële infrastructuur. “Het klassieke bankensysteem is traag, duur en vaak corrupt”, oppert ze in Financial Times. “Stablecoins geven een directe toegang tot dollars zonder afhankelijk te zijn van inefficiënte banken.” Vooral voor kmo’s die internationaal opereren of hoge bankkosten willen vermijden, zijn ze een sneller en goedkoper alternatief.
Lees verder onder link
Garanties
De kernvraag bij stablecoins is hoe ze hun beloofde een-op-eenkoppeling met een fiatmunt waarmaken. “Eigenlijk is dat dezelfde vraag als bij banken: hoe garanderen zij hun waarde?” legt Sébastien Dérivaux uit, die stablecoins al vijf jaar bestudeert met zijn cryptoadviesfirma Steakhouse Financial. Banken houden slechts een fractie van hun deposito’s aan in cash; het grootste deel is uitgeleend of belegd. Dat betekent dat niet alle klanten tegelijk hun geld kunnen opvragen. Toch blijft het vertrouwen overeind, dankzij strenge regulering, depositogaranties en toezicht door centrale banken.
Stablecoins hanteren in wezen een gelijkaardig model, maar met een belangrijk verschil: ze beloven doorgaans dat elke digitale munt volledig gedekt is door liquide activa. Veel uitgevers publiceren daarover maandelijkse attesten, wat een zekere mate van transparantie biedt – al gaat het meestal niet om volledige audits. De reserves bestaan meestal uit hoogkwalitatieve, snel verhandelbare activa, zoals Amerikaans schatkistpapier (kortlopende leningen aan de overheid, gezien als uiterst veilig) of geldmarktfondsen (fondsen die beleggen in zeer kortlopende, liquide schuldinstrumenten).
Hoewel stablecoins vaak meer zicht geven op hun reserves dan banken dat doen, beschikken ze niet over dezelfde wettelijke garanties of vangnetten.
Neem de USDC van Circle. “80 procent daarvan zit in een geldmarktfonds van BlackRock. Tenzij je gelooft dat geldmarktfondsen inherent riskant zijn, lijkt me dat vrij veilig”, betoogt Dérivaux. Toch nuanceert hij zijn vertrouwen: “Operationele risico’s blijven altijd bestaan, zeker bij kleinere uitgevers.” Denk aan hackrisico’s, slecht beheer of fraude. “Onder MiCA, de nieuwe Europese cryptowetgeving, zouden ze onder toezicht van centrale banken moeten vallen, maar toezicht is nooit perfect.”
Hoewel stablecoins vaak meer zicht geven op hun reserves dan banken dat doen op dagelijkse basis, beschikken ze niet over dezelfde wettelijke garanties of vangnetten. Hun stabiliteit rust op het vertrouwen dat de uitgever de reserves correct beheert, en dat blijkt in de praktijk nooit vanzelfsprekend.
Fiasco
Niet alle stablecoins worden ondersteund door dollars of staatsobligaties. De cryptowereld experimenteerde ook met algoritmische stablecoins, digitale munten die hun waarde proberen vast te houden via complexe slimme contracten en economische modellen, zonder tastbare reserves.
Een bekend voorbeeld is TerraUSD, gekoppeld aan Luna. In plaats van dollars aan te houden, vertrouwde dit systeem op een ingenieus maar fragiel mechanisme: zodra TerraUSD onder 1 dollar zakte, konden gebruikers de munt goedkoop kopen en omwisselen voor Luna ter waarde van een dollar, wat de vraag en dus de prijs weer moest opkrikken. Omgekeerd, als TerraUSD boven 1 dollar steeg, konden gebruikers Luna inruilen voor nieuwe TerraUSD, waardoor het aanbod toenam en de prijs daalde. Dat zelfregulerende model werkte zolang er vertrouwen en voldoende kapitaal was.
Maar in mei 2022 stortte het kaartenhuis ineen. In enkele dagen verdampte 45 miljard dollar aan waarde. “Ik publiceerde toen al een rapport waarin stond dat het project insolvent was en kreeg daar veel kritiek op”, zegt Dérivaux. “We zochten zelfs een manier om het veilig te shorten, maar vonden er geen.” Volgens hem was Luna nooit een echte stablecoin. “Er zat geen dekking achter. Het idee was om kapitaal en equity uit te geven om terugbetalingen te beheren, maar dat werkt niet op schaal.”
De implosie van Luna liet zien hoe kwetsbaar algoritmische stablecoins zijn zonder harde reserves. Ze drijven op vertrouwen en een constante vraag; zodra die wegvallen, kan geen enkel algoritme de val breken. Sindsdien zijn beleggers en toezichthouders terughoudender geworden. De markt wordt nu gedomineerd door stablecoins die wel degelijk reserves aanhouden, zoals Tether en USDC.
Reuzen
De stablecoinmarkt wordt gedomineerd door twee zwaargewichten: Tether en USDC, elk met hun eigen verhaal en strategie.
Tether (USDT), gelanceerd in 2014 door iFinex, het moederbedrijf van de crypto-exchange Bitfinex, was de eerste stablecoin die op grote schaal gebruikt werd als handelsmunt tussen de bitcoin en de Amerikaanse dollar. Het bood handelaren een revolutionair alternatief: snel schakelen tussen crypto en een stabiele waarde, zonder afhankelijk te zijn van trage banken. Tether beloofde altijd een een-op-eendekking, maar lag vaak onder vuur wegens het gebrek aan volledige, onafhankelijke audits en omdat een deel van de reserves in risicovolle activa bleek te zitten. Hoewel Tether intussen transparanter is geworden over zijn reserves, blijft er twijfel over zijn financiële gezondheid.
Terwijl Tether populair blijft in Azië en op minder gereguleerde beurzen, groeide USDC uit tot de voorkeursmunt in westerse markten waar compliance vooropstaat.
USDC, de grote concurrent, zag in 2018 het licht via Circle, een Amerikaans fintechbedrijf. Circle koos van meet af aan voor een andere koers: maximale transparantie en strikte naleving van regelgeving. Elke maand worden de reserves gecontroleerd en bevestigd door gerenommeerde accountantskantoren. Die benadering leverde USDC een sterke reputatie op als betrouwbare stablecoin, vooral in de gereguleerde markten van de Verenigde Staten en Europa. Terwijl Tether populair blijft in Azië en op minder gereguleerde beurzen, groeide USDC uit tot de voorkeursmunt in westerse markten waar compliance vooropstaat.
Wetgeving
Het Luna-fiasco schudde zowel de Verenigde Staten als Europa wakker voor de risico’s van stablecoins. Overheden lijken steeds meer te beseffen hoe complex die digitale munten zijn en welke impact ze kunnen hebben op het financiële systeem.
In de VS ligt de Clarity for Payment Stablecoins Act, vaak de Genius Act genoemd, op tafel. De Senaat keurde de wet al goed; binnenkort volgt het Huis van Afgevaardigden. De kernpunten: een volledige dekking met cash of staatsobligaties, verplichte maandelijkse audits door onafhankelijke partijen, en een verbod op rente-uitkeringen. Dat laatste moet voorkomen dat stablecoins gaan concurreren met banken om spaargeld aan te trekken en zo het banksysteem ondermijnen.
Voor Tether is dat problematisch, omdat het reserves aanhoudt in bitcoin en goud, die onder die wet niet als dekking gelden. Circle daarentegen verwelkomt de regels. CEO Jeremy Allaire noemt ze “een noodzakelijke stap naar volwassenwording”, waarmee Circle zijn strategie bevestigt om nauw met toezichthouders samen te werken.
Europa koos met MiCA (Markets in Crypto-Assets) voor een vergelijkbare, maar nog striktere aanpak. MiCA verplicht een volledige dekking, frequente audits en een verbod op rente-uitkeringen, en legt vast dat reserves bij Europese banken moeten worden aangehouden. “Je loopt wel risico, maar de uitgever mag geen rente betalen”, merkt Dérivaux op. “Dat is voordelig voor de uitgever, niet voor de gebruiker.” Zo moet de veiligheid toenemen, al kunnen deze regels stablecoins minder aantrekkelijk maken voor gebruikers die ook rendement willen.
Schaduwzijde
Naast hun macro-economische en regulatoire impact hebben stablecoins ook een minder zichtbare schaduwzijde. Volgens Richard Sanders, onafhankelijk blockchainrechercheur, zijn ze uitgegroeid tot de standaardvaluta van de onderwereld. Technisch verschillen ze niet van de bitcoin, maar hun schaal en gebruiksgemak maken ze aantrekkelijker. “Het gebruik van bitcoins valt daarbij in het niets”, zegt hij. “Bij 34 crypto-exchanges in Iran zag ik dat er veel meer in USDT werd gehandeld dan in bitcoins.”
Criminelen verkiezen USDT omdat de waarde stabiel is. “5 dollar blijft 5 dollar. Bij de bitcoin kan dat zomaar 4 dollar of 5 dollar en 2 cent zijn”, legt Sanders uit. Dat voorspelbare karakter is essentieel voor malafide operaties. Privacycoins zoals Monero zijn minder populair omdat ze moeilijker toegankelijk zijn. “Als je al je klanten Tor en Monero laat gebruiken, verlies je 87 procent van je omzet”, zegt Sanders.
Gebruiksgemak en een brede acceptatie wegen zwaarder dan anonimiteit. “Stablecoins worden nu standaard gebruikt bij fraude en witwaspraktijken”, concludeert Sanders. “Het is de norm geworden, geen uitzondering.”
Zo ontdekte de Britse politie tijdens een recent onderzoek dat Russische cybercriminelen, Britse drugbendes en gesanctioneerde oligarchen allemaal USDT gebruikten om geldstromen te verbergen. Via een netwerk van koeriers en digitale wallets kon een Russische zakenvrouw in enkele maanden meer dan 100 miljoen dollar verplaatsen zonder bankcontrole – iets wat in cash of via klassieke banken onmogelijk zou zijn geweest.
Kwetsbaarheid financiële systeem
Hun impact reikt echter verder. Stablecoinuitgevers kopen massaal Amerikaans schatkistpapier als reserve, voor 40 miljard dollar in 2023, meer dan sommige buitenlandse centrale banken. Volgens Bank of America verhoogt elke dollar die uit het banksysteem stroomt de vraag naar staatsobligaties met 90 cent.
Maar als gebruikers plots massaal hun stablecoins inruilen voor cash, moeten uitgevers die obligaties verkopen. Zo’n ‘bankrun’ kan rentes opdrijven en markten destabiliseren. “Stablecoins onttrekken deposito’s aan banken en creëren instellingen die werken als banken, maar zonder dezelfde regulering”, waarschuwt Frank Vranken, hoofdstrateeg bij de private bank Edmond de Rothschild. Dat schaduwbankieren vergroot de kwetsbaarheid van het financiële systeem.
‘Stablecoins zijn een tijdbom onder de wereldeconomie’
Sommige economen zien stablecoins als een geopolitiek instrument van de Verenigde Staten. Yanis Varoufakis, de voormalige Grieks minister van Financiën en econoom met een marxistische signatuur, stelt dat stablecoins de dollardominantie versterken én landen afhankelijker maken van private Amerikaanse uitgevers. Volgens hem versnelt de Trump-regering dat proces: meer stablecoins vergroten de wereldwijde dollarvoorraad, waardoor de dollar in waarde daalt en de Amerikaanse export goedkoper wordt, terwijl de reserves van stablecoinuitgevers de vraag naar Amerikaanse staatsobligaties verhogen en zo de financieringskosten van de Verenigde Staten drukken. “Stablecoins zijn een tijdbom onder de wereldeconomie”, schrijft Varoufakis op de opiniewebsite UnHerd. “Ze vergroten de dollardominantie en brengen tegelijk nieuwe instabiliteit.”
De Amerikaanse vicepresident J.D. Vance noemde stablecoins recent “een krachtvermenigvuldiger voor onze economische macht”. Volgens Varoufakis toont dat de echte ambitie: de dollar dominanter maken en tegelijk de wereld afhankelijker van private Amerikaanse uitgevers, waardoor Washington zijn controle over de mondiale geldstromen verder uitbreidt.
Broos vertrouwen
Uiteindelijk zijn stablecoins geen belofte van een centrale bank, maar slechts een private claim op een dollar die ergens in een kluis of een geldmarktfonds ligt. Zolang gebruikers dat vertrouwen, blijven ze ogenschijnlijk stabieler dan de wilde koersgrafieken van de bitcoin of ether. Maar dat vertrouwen is broos. Het vergt slechts een hack, fraude, liquiditeitscrisis of politieke ingreep om de schijnbare stabiliteit te ontwrichten, en zo een systeemrisico te ontketenen. “Ik denk dat het op termijn een crisis garandeert”, waarschuwt William Emmons, een voormalige econoom van de St. Louis Fed, in Financial Times. “Net zoals geldmarktfondsen twee keer zijn ingestort sinds 2008.”
Toch omarmen financiële giganten als Visa, Stripe en zelfs Uber de digitale dollars. Zij zien stablecoins niet als tijdbommen, maar als de motor van sneller, goedkoper en grensoverschrijdend betalingsverkeer.
Misschien zijn ze de stabiele digitale dollar waar de cryptowereld van droomde. Misschien blijken ze een financiële tijdbom, gemaakt door private spelers zonder de vangnetten van een centrale bank. Hoe dan ook, hun ultieme stresstest moet nog komen.
Wat is het verschil tussen stablecoins en CBDC’s?
Stablecoins zijn digitale munten uitgegeven door private bedrijven en gedekt door dollars of andere activa, terwijl CBDC’s digitale munten zijn van centrale banken, met dezelfde zekerheid als cash.
Stablecoins dienen vooral als digitaal alternatief voor dollars in de cryptohandel en vallen niet onder een staatsgarantie. CBDC’s zijn gereguleerd publiek geld bedoeld als aanvulling op cash en giraal geld.
In de cryptohandel worden stablecoins gebruikt als een stabiel tussenstation om snel van een bitcoin naar een dollarwaarde te schakelen zonder het banksysteem. Ze zijn ook essentieel voor gedecentraliseerde toepassingen zoals yield farming. Kortom, stablecoins zijn privaat digitaal geld binnen crypto; CBDC’s zijn publiek digitaal geld van de overheid.
Lees ook: