China op een kantelpunt

De serieuze Chinese groeivertraging, die ook gepaard ging met een scherpe Chinese beursval, bezorgde de westerse aandelenmarkten een beroerd derde kwartaal. De crash op de lokale Chinese beurzen was overigens iets dat velen hadden zien aankomen.

Chinezen boeken enorme spaaroverschotten, maar kunnen daarmee enkel in eigen land terecht. Omdat de spaardeposito’s bij de overwegend staatsbanken nauwelijks rente opbrachten, kozen almaar meer Chinezen voor vastgoedbeleggingen. Met forse prijsstijgingen tot gevolg. Toen de overheid vorig jaar mede de vastgoedzeepbel deed leeglopen, trokken zowat 70 miljoen Chinese gezinnen met weinig tot geen kennis van zaken naar de lokale Chinese beurzen. Dat leidde in korte tijd tot een spectaculaire klim, maar sinds juni loopt ook deze zeepbel weer leeg.

Groeistagnatie

Officieel is nog altijd sprake van 6 à 7 procent groei in China. Maar als we op zoek gaan naar niet of nauwelijks manipuleerbare indicatoren om de groei van de Chinese economie te meten, dan krijgen we een ander verhaal. Indicatoren als de import (-15% op jaarbasis), het transport per spoor (-10%) en het elektriciteitsverbruik (+3%) komen niet in de buurt van dat officiële groeicijfer. Ze suggereren eerder een stagnerende economie.

Oplopende spanningen

Dat zorgt voor meer ongelijkheid in China en dus meer sociale en etnische spanningen en een zenuwachtige en weinig daadkrachtige Communistische Partij. Van de 136 hervormingen die het vorige Partijcongres heeft goedgekeurd, zijn er amper enkele gerealiseerd. De Chinese maakindustrie kampt met naar schatting 35 procent overcapaciteit. China probeert die met massale exportpromotie elders in de wereld te slijten. Dat zorgt voor almaar meer wrevel en wantrouwen in de internationale relaties. Dit tegen een achtergrond dat China zich militair erg expansionistisch gedraagt en zich meer en meer politiek als wereldmacht wil profileren.

Hervormingen

China’s sterke man Xi Jinping zal meer moeten doen dan het paniekvoetbal dat vandaag wordt gespeeld nu het land voor het eerst sinds lang met een ernstige groeicrisis af te rekenen krijgt. Hij zal moeten doorzetten met de hervormingen, zoals de ontmanteling van inefficiënte staatsbedrijven, en dus offers vragen aan de bevolking om de economie terug op het groeipad te krijgen. Anders dreigt China in plaats van een houvast een onstabiele factor te worden voor de internationale politiek, maar ook voor de financiële markten.