‘Buiten België beleggen is fiscaal nog nooit zo risicovol geweest als vandaag’

‘Veel beleggers lopen de vruchten van de geliberaliseerde bancaire markt mis. Dat zal zo blijven tot er een grondige fiscale hervorming komt.’ Dat zegt Anton Van Zantbeek, advocaat bij Rivus en gastdocent aan de Fiscale Hogeschool.

De Europese eenmaking leek ook voor beleggers een godsgeschenk. De Europese Unie voorziet in een vrij verkeer van bancaire diensten, de vrije vestiging van banken en vrij verkeer van kapitaal. Die combinatie maakt dat Belgische beleggers zonder probleem een beroep kunnen doen op een buitenlandse bank. Daardoor verruimt het aanbod. Een leuk gevolg is dat een ruim aanbod leidt tot efficiëntie en scherpere prijzen. Lagere kosten betekent een hoger nettorendement. Een en al Ode an die Freude voor de Europese beleggers! Die verregaande liberalisering is hand in hand gegaan met een uniformisering van de spelregels. Overal gelden dezelfde ‘compliance’-verplichtingen. Zo moeten alle EU-banken de preventieve witwasverplichtingen volgen. Zij moeten dus op zoek gaan naar de oorsprong van het geld en weten wie hun klanten zijn. Ook moeten ze allemaal de Europese richtlijn MiFID volgen. Een aangeboden belegging moet ‘passend’ zijn voor de belegger. Van Griekenland tot Zweden worden beleggers met andere woorden geconfronteerd met diezelfde papierwinkel.

Een ander gevolg van die grote vrijheid, is de internationale fiscale gegevensuitwisseling. Het verleden leert ons dat Belgen, zoals alle andere EU-onderdanen, er hun hand niet voor omdraaiden om buitenlandse inkomsten niet aan te geven. Door te beleggen buiten België, blijven beleggers uit het zicht van de fiscus. Dus is een systeem van internationale gegevensuitwisseling ontwikkeld. Dat systeem is nu op kruissnelheid. Landen informeren elkaar hoeveel kapitaal en inkomsten inwoners bij hen aanhouden. Die informatie wordt jaarlijks hapklaar beschikbaar gesteld aan de fiscus. Overigens heeft ook de belegger toegang tot die uitgewisselde informatie via de My Minfin-website.

In het buitenland kan je dus niet langer anoniem beleggen. Dat is overduidelijk een goede zaak. Iedereen moet zijn steentje bijdragen. Maar het schizofrene is dat elk land nog altijd zijn eigen fiscale spelregels heeft. Daardoor is de liberalisering voor veel beleggers een maat voor niets. Terwijl Europa de lidstaten verplicht hun spelregels op vele domeinen te harmoniseren, gebeurt dat niet op fiscaal vlak. Ieder land beslist daar soeverein over. Een fiscale harmonisering vereist het akkoord van alle landen. Daardoor blijft Europa een lappendeken van fiscale systemen. Een land als België is de exponent van die hutsepot. Jaar na jaar worden beleggers geconfronteerd met een karrenvracht tariefwijzigingen, uitbreiding van de belastbare grondslag en nieuwe belastingen. Daardoor hangt de Belgische beleggingsfiscaliteit nog slechts met spuug en paktouw aaneen. Die situatie verergert jaar na jaar.

Tegenover de bonte beleggingsfiscaliteit staat de ‘ one size fits all’ in de gegevensuitwisseling. Daardoor zijn de bedragen van intresten en dividenden die worden uitgewisseld bijna nooit de bedragen die ook effectief moeten worden aangegeven. En dus volgt meer dan eens een pittige fiscale controle, die ook een calvarietocht is voor de fiscus. Die moet op de meest complexe beleggingsproducten de nog complexere Belgische beleggingsfiscaliteit toepassen. Een schier onmogelijke opdracht. De belegger moet ondertussen hopen dat de buitenlandse bank hem correct heeft geïnformeerd. Anders zwaait de fiscus meteen met belastingverhogingen die gelden voor echte fraudeurs (50% en meer). Buiten België beleggen is daardoor fiscaal nog nooit zo risicovol geweest als vandaag. Enkel indien de buitenlandse bank de Belgische fiscaliteit goed opvolgt en hierover correct gegevens uitwisselt, loopt het goed.

En zo lopen veel beleggers de vruchten van de geliberaliseerde bancaire markt mis. Dat zal zo blijven tot er een grondige fiscale hervorming komt. Maar zelfs met het vertrek van de Britten, lijkt het naïef te denken dat de lidstaten afstand zullen doen van de unanimiteit. En dus moeten beleggers hopen op de volgende federale regering. Maar als die uit hetzelfde vaatje tapt als al haar voorgangers, zal er weer een nieuwe koterij aan de fiscale bouwval worden gebouwd. Intussen blijven de meesten onder de veilige kerktoren beleggen.