Belgische waakhond strijdt tegen gevaarlijke beleggersspeeltjes

De FSMA, de autoriteit die in ons land moet toezien of de regelgeving op financiële markten wordt nageleefd, meldde deze week een minnelijke schikking met de beleggingsondernemingen AvaTrade en iCFD. Die hadden producten aangeboden zonder klanten op correcte wijze in te lichten over de risico’s.

AvaTrade en iCFD, gevestigd in respectievelijk Ierland en Cyprus, zijn actief op de financiële markt. Ze voorzien onder meer in handelsplatforms waar ze beleggingsinstrumenten aanbieden. Tussen 2014 en 2016 verkochten AvaTrade en iCFD op de Belgische markt zogenaamde CFD’s. Beleggers konden bij iCFD ook terecht voor binaire opties.

Een binaire optie is een soort weddenschap die de belegger en de verkoper afsluiten over om het even welk ander financieel product op de markt – gaande van aandelen tot grondstoffen. De belegger zet geld in en voorspelt of de koers van het onderliggende product zal stijgen of dalen. Als de voorspelling na de afgesproken periode blijkt te kloppen, krijgt de belegger bovenop zijn inzet extra geld. In het andere geval verliest hij het volledig ingebrachte bedrag.

Een CFD (contract for difference) werkt eveneens met een onderliggend financieel product, maar is minder brutaal. Belegger en verkoper spreken een datum af waarop ze de koers van bijvoorbeeld een aandeel, vergelijken met de koers op het moment waarop het contract wordt afgesloten. Indien het aandeel in waarde is toegenomen, betaalt de verkoper het verschil uit aan de belegger. In het andere geval, moet de belegger zelf het verschil bijpassen.

De verkoop van binaire opties en CFD’s aan consumenten is sinds augustus 2016 verboden in ons land. Het verbod moet oplichtingspraktijken tegengaan en kwam er als gevolg van een toenemend aantal klachten van consumenten over malafide ondernemingen die binaire opties en CFD’s aanboden.

Tot augustus vorig jaar mochten beide producten enkel verkocht worden als de belegger voldoende geïnformeerd werd over de risico’s. Dat moest gebeuren met een door de FSMA goedgekeurde prospectus.

Onvoldoende informatie

Een prospectus is een document, opgesteld door de aanbieder, met alle informatie die kandidaat-kopers nodig hebben om een weloverwogen beslissing te maken. Zo staan in de prospectus de kenmerken van het product beschreven, en de risico’s. Zonder het inkijken van een prospectus weet je als belegger niet wat je precies koopt.

Er bestaat een Europese wetgeving over het koppelen van een prospectus aan de uitgave van beleggingsinstrumenten. Voor CFD’s en binaire opties legt Europa geen prospectusplicht op. België gaat als lidstaat echter een stap verder. ‘Voor elk openbaar aanbod van beleggingsinstrumenten is in ons land bij wet een prospectus vereist’, verduidelijkt Johan Corthouts, woordvoerder van de FSMA (Financial Services and Markets Authority).

Zowel AvaTrade als iCFD verzaakte bij de verkoop van CFD’s en binaire opties aan Belgische klanten aan deze prospectusplicht.

Bovendien moeten ‘alle documenten en reclame die betrekking hebben op een openbaar aanbod van beleggingsinstrumenten in België, voorafgaandelijk aan de verspreiding ervan ter goedkeuring voorgelegd worden aan de FSMA’, staat op de website van het controleorgaan. Ook dat lieten de twee vennootschappen na.

Minnelijke schikking

De FSMA kwam de praktijken op het spoor na verschillende klachten van beleggers en stelde een onderzoek in. Omdat beide bedrijven hieraan meewerkten, werd besloten over te gaan tot een minnelijke schikking, waarbij AvaTrade en iCFD instemden met een boete van respectievelijk 175.000 en 200.000 euro. De omvang van de boetes werd bepaald op basis van de ontplooide activiteiten. Daarnaast moeten ook al de Belgische cliënten worden gecontacteerd zodat zij de mogelijkheid krijgen hun contract kosteloos stop te zetten en het ingebrachte geld te recupereren. AvaTrade beweert dat alle Belgische klanten al volledig werden terugbetaald.

Het is natuurlijk de vraag of de regels bewust of uit slordigheid werden overtreden en welke argumenten de vennootschappen ter verdediging aanhaalden. ‘Aangezien een minnelijke schikking is getroffen, blijft dit soort informatie tussen de betrokken partijen’, aldus Corthouts.

AvaTrade kan moeilijk beweren niet op de hoogte te zijn geweest van de Belgische regelgeving. Uit de tekst van de minnelijke schikking, terug te vinden op de website van de FSMA, blijkt dat het in 2014 twee keer een ontwerp van een prospectus indiende, maar dat deze niet werden aanvaard door de FSMA.

Onvoorzichtige beleggers

Ten slotte kan men zich ook vragen stellen bij de rol van de gedupeerde beleggers zelf. Bij het ontbreken van een prospectus hadden zij kunnen weten dat het om een onrechtmatige praktijk ging.

‘Omdat sparen door de lage rente weinig opbrengt, zien we meer en meer mensen op de financiële markt op zoek gaan naar meer winstgevende beleggingsvormen, zonder altijd te weten waaraan ze beginnen’, verduidelijkt Corthouts. ‘Wellicht zijn veel mensen onvoldoende op de hoogte van de prospectusplicht. Bij beleggers met kennis van zaken zullen aanbiedingen die niet vergezeld zijn van de nodige informatie, wel degelijk een alarmbelletje doen afgaan.’

Wie zich op de financiële markt begeeft en wil vermijden in de val van een malafide aanbieder te trappen, bouwt dus beter wat voorzichtigheid in. Concreet kan je voor een aankoop verifiëren of de verkoper een vergunning heeft en of aan het product een door de FSMA goedgekeurde prospectus is gekoppeld. De FSMA publiceert geregeld waarschuwingen over vennootschappen die zonder vergunning als beleggingsonderneming opereren.