Beleg eens in robots

Robots worden steeds kleiner, efficiënter, goedkoper en slimmer. En veel talrijker ook. Beleggers kunnen daar hun voordeel mee doen.

Amazon is bij het grote publiek vooral bekend als een e-commercespeler, maar het is ook een robotreus. In 2012 telde het bedrijf van Jeff Bezos 775 miljoen dollar (885 miljoen euro) neer voor Kiva, een bedrijf dat slimme vorkliftjes maakt. Vandaag rijden in de pakjescentra van Amazon ruim 30.000 van die oranje robots rond. Ze vinden zonder moeite de meer dan 20 miljoen producten en brengen die naar de werknemers die de pakjes samenstellen. De waarde zit deels in de algoritmes die de robots aansturen. Zo kan het systeem leren dat een product dat weinig wordt verkocht, het beste in de uithoeken van het magazijn wordt opgeslagen. Aangezien de verkoop van de robots aan derden is stopgezet, heeft Amazon een stevig technologisch voordeel verworven.

Bezos verklaarde vorig jaar dat het moeilijk is te overschatten hoe groot de maatschappelijke impact van de automatisering in de komende twintig jaar zal zijn. In een recent rapport geeft Bank of America Merrill Lynch enkele indicaties van wat we mogen verwachten. Volgens de bank zullen robots en kunstmatige intelligentie de personeelskosten in de industrie in de komende tien jaar doen dalen met 18 à 33 procent, en de productiviteit verhogen met 30 procent. Nu voeren robots 10 procent van de taken in de industrie uit, over acht jaar is dat naar schatting 45 procent.

Volgens Karen Kharmandarian van de Zwitserse vermogensbeheerder Pictet Asset Management kan de robotisering helpen de productie terug te brengen naar de ontwikkelde landen en de stijgende loonkosten compenseren in de opkomende landen. “Bovendien dragen robots bij tot een efficiënter grondstoffengebruik. Ze maken productie flexibeler en brengen die dichter bij de consumenten, ze maken personalisatie goedkoper en verkorten leveringstijden.”

In de afgelopen dertig jaar zijn robots 300 procent efficiënter en 80 procent goedkoper geworden, is te horen bij Pictet. “Een decennium geleden verdiende een industriële robot zich in twaalf jaar terug. Nu is dat maar twee jaar meer.”

Sterk maar dom

Het leidt dus geen twijfel dat de robolutie aan kracht wint. Robots knappen nu al veel vuile en repetitieve klusjes op, maar ze zullen ons in de toekomst ook transport doen, pakjes brengen, helpen in huis, gezelschap houden en verzorgen.

“De robots die in de jaren zeventig voor het eerst in de productie opdoken, staan mijlenver af van de exemplaren die we nu zien”, vertelt Tom Riley, die het Robotech-fonds beheert voor Framlington Equities, een dochter van AXA Investment Managers. “Toen waren ze heel sterk, maar ook heel dom. Ze waren maar beperkt programmeerbaar en hadden geen besef van wat rondom hen gebeurde. De robots stonden in kooien, omdat het voor mensen fataal kon zijn als ze in hun buurt kwamen. Vandaag zijn ze veel intelligenter. Als je nu naar een moderne robot toeloopt, gaat hij bijvoorbeeld trager werken, en als je hem aanraakt, valt hij stil. Daardoor kunnen mensen en robots veilig samenwerken.”

“De roboticamarkt moet tot 2025 jaarlijks een groei van 10 procent kunnen neerzetten”, meent de fondsbeheerder. “Een van de belangrijkste verklaringen daarvoor is de loonevolutie in China. Dat was lang de fabriek van de wereld, omdat arbeid daar spotgoedkoop was. Maar sinds 2000 stijgen de loonkosten er jaarlijks met 12 procent. Menselijke productie is daardoor almaar duurder geworden, terwijl de kosten van kapitaal zijn gedaald, en machines en robots dus goedkoper zijn geworden. Omdat ze ook veel meer kunnen, neemt de geautomatiseerde productie alleen maar toe. Als je bovendien kijkt waar China staat ten opzichte van andere landen, is het duidelijk dat de robotisering er nog een enorm potentieel heeft. De afgelopen jaren was het land trouwens de grootste afnemer van robots ter wereld.”

Rekenkracht

“Wij beleggen met ons fonds sterk in de technologie die nodig is om geautomatiseerde systemen te doen werken, en die dus niet uniek zijn voor één product”, zegt Alexandre Mouthon, de beheerder van Pictet Robotics. Dat fonds werd in 2015 gelanceerd en beheert nu ruim 4,5 miljard dollar. “Denk aan fabrikanten van radars en visuele systemen, maar ook aan bedrijven die de rekenkracht van computers verhogen, zoals de nieuwe generatie halfgeleiders. Dat is voor robots nodig om de informatie te interpreteren die ze binnenkrijgen van sensoren en bewegende delen.”

Hij geeft het voorbeeld van Nvidia, dat een belangrijke positie heeft op de markt van de krachtige grafische chips, die veel worden gebruikt in intelligente systemen zoals autonome wagens. Ook Keyence staat op zijn radar. Dat Japanse bedrijf is een innovatieve wereldleider in de ontwikkeling en de productie van industriële automatisatie en inspectiematerialen. Het maakt onder meer codelasers, meetsystemen, 3D-printers en sensoren. Het voorbije decennium zette Keyence een jaarlijkse omzetgroei van zo’n 8 procent neer, en dat met hoge operationele marges.

Het adagium ‘meten is weten’ viert hoogtij. Zo gebruikt een middelgrote chemische fabriek in de Antwerpse haven al snel duizend sensoren die elke minuut of elke seconde data registreren, bijvoorbeeld hoeveel trillingen een machine te verduren krijgt. De procesgegevens van die met elkaar verbonden machines en mobiele apparaten belanden vervolgens in databanken. Door die te analyseren kunnen bedrijven onder meer voorspellen of er een probleem aan zit te komen.

“Een defect dat vroeger een paar uren kostte om op te lossen, kan dan bijvoorbeeld in een paar minuten preventief worden gefikst, wat enorm veel geld uitspaart”, aldus Riley. “Een van de belangrijkste softwareleveranciers om met het internet der dingen alles met elkaar te verbinden en problemen te voorspellen, is Parametric Technologie Corporation. De markt heeft een enorm potentieel. Goldman Sachs schat dat er 500 miljard dollar kostenbesparingen mogelijk zijn door bestaande machineparken te upgraden met die technologie.”

Een van Mouthons favoriete technologieën om kosten te besparen komt van Daifuku. Dat Japanse bedrijf – het land heeft een grote geschiedenis in robotica – maakt de nieuwe generatie transportbanden en sorteermachines. “Je vindt ze onder meer in e-commercebedrijven, magazijnen en luchthavens. Er zijn veel bedrijven op zoek naar manieren om hun logistiek te verbeteren.”

Hij raadt verder ook iRobot aan, een Amerikaans bedrijf dat huishoudrobots maakt, zoals autonome stofzuigers en vloerboenmachines. “Ik verwacht dat die markt de komende vijf jaar met 60 procent groeit, en iRobot kan daar een stevig graantje van meepikken.”

Hoge marges

“Een van de grootste risico’s van beleggen in technologie, is dat je te vroeg in de hype gelooft”, waarschuwt Riley. “Daarom ga ik graag naar beurzen. Je ziet er de technologie die op het punt staat gecommercialiseerd te worden, en je leert of er vraag naar is. Zo vermijden we blue sky companies, bedrijven die een interessante technologie hebben, maar nog jaren verwijderd zijn van hun eerste verkopen of winst.”

Hij is tuk op ondernemingen die technologieonderdelen leveren aan de autosector, en niet alleen omdat er jaarlijks zo’n 90 miljoen nieuwe wagens van de band rollen. “Als ze hun product kunnen verkopen, zijn ze ongeveer zeven jaar verzekerd van inkomsten, aangezien een doorsneemodel zolang meegaat. Bovendien zijn de marges in die sector een stuk hoger dan die in de consumentenelektronica, waar de kostendruk veel groter is. Als een computerchip niet goed werkt, is dat niet dramatisch. Je kunt er op je laptop je werk van het laatste halfuur door verliezen, maar dat is het zowat. Een autobedrijf kan het zich niet permitteren dat een halfgeleider plots uitvalt als de wagen 90 kilometer per uur rijdt. Het belang van topkwaliteit van de componenten laat hogere marges toe.”

Hij licht er twee bedrijven uit. Het eerste is Dürr, een Duitse specialist in automatische verfsystemen die met een grote precisie metalen vlakken voor auto’s en vliegtuigen kunnen spuiten. De andere is Mobileye, een Israëlisch softwarebedrijf dat sensoren voor auto’s maakt. “Vroegere systemen werkten met radars die de snelheid en de beweging van metalen objecten rondom hen konden volgen, maar die geen mensen of een boomtak op de weg konden signaleren”, vertelt Riley. “Dat lukt Mobileye wel, en de technologie kan de kleuren van verkeerslichten herkennen.”

Begin dit jaar kocht Intel het bedrijf op, dus beleggers moeten Mobileye kopen via het aandeel van de chipproducent. “Intel heeft in het verleden de megatrend van smartphones gemist. Het dreigde nu ook de trein van intelligente voertuigen te missen”, verklaart Riley de overname.

Auto-ongevallen

Robots maken niet alleen auto’s, ze besturen ze nu ook. Alphabet (Google) is met zijn software voor zelfrijdende wagens een bedrijf om in de gaten te houden. Het is een mooi voorbeeld dat de robolutie niet alleen voordelig kan zijn voor beleggers, maar ook voor de ruimere maatschappij. Cijfers van de Verenigde Naties leren dat jaarlijks 1,3 miljoen mensen sterven in auto-ongevallen. Slimmere auto’s moeten aanrijdingen helpen te voorkomen, met als bijkomend voordeel dat de onderhouds- en de herstelkosten dalen.

Een andere gigant die met zijn innovaties de brede samenleving een dienst kan bewijzen, is Apple. “Het gaat nu niet meer zozeer om de hardware, wel om wat je dankzij software met die hardware kunt doen”, merkt Riley op. Hij ziet veel heil in applicaties die aan gezondheidsmonitoring doen voor de iPhone en de Apple Watch. Die kunnen ook van andere partijen komen. Een mooi voorbeeld daarvan is de continue glucosemeter van Dexcom. “De klassieke manier voor diabetici om hun suikerspiegel te controleren, is ‘s ochtends en ‘s avonds een vingerpriktest te doen. Door de dag gebeurt er dus geen controle. Dexcom maakt een chip die in de buik zit en om de paar minuten de glucoseniveaus meet en analyseert. Het kost vrijwel niets om via een smartphoneberichtje aan een diabeticus te laten weten dat hij iets moet eten, waardoor op termijn een dure ziekenhuisopname kan worden voorkomen. Zo gaan we naar een wereld waarin we kunnen detecteren dat mensen ziek worden alvorens ze dat worden.”

Een andere belangrijke groeipool voor robotica in de gezondheidszorg, zit in het operatiekwartier. Chirurgen kunnen met behulp van die machines een precisie halen die het menselijke overstijgt. Bovendien zijn de incisies kleiner, en daarmee ook het risico op infecties. Dat alles leidt tot kortere ziekenhuisopnames en herstelperiodes. Intuitive Surgical, de wereldleider in door robots geassisteerde chirurgie, maakte vorig jaar wereldwijd alleen al 753.000 van zulke ingrepen mogelijk.