Tegenwoordig moet u als KMO die geld nodig heeft om te investeren of als particulier die de aankoop of bouw van een woning wilt financieren, serieuze adelbrieven kunnen voorleggen om die leningen van banken te krijgen. Er zijn echter alternatieven voor de klassieke bankfinanciering.
Het begin van mondiale bankencrisis ligt al meerdere jaren achter ons. Toch kwijten banken zich tot op vandaag niet van taken die duidelijk tot hun ‘core business’, zijnde het aantrekken van spaargelden om die te laten vloeien naar de reële economie. In die zin is de bank eigenlijk een makelaar tussen aanbod en vraag. Maar wat blijkt? In het aantrekken van spaargeld zijn ze kampioen met een recordbedrag van 240 miljard op de spaarboekjes. Maar de banken stellen dit geld niet vlot beschikbaar aan de economie. Of je nu een KMO bent die financiering behoeft voor investeringen of een particulier die een woonhuis wilt kopen; je moet serieuze bancaire adelbrieven kunnen voorleggen om een lening los te weken.
Alternatieven voor de bankfinanciering
Doordat banken hun rol niet spelen, schieten alternatieve initiatieven als paddenstoelen uit de grond. Hierbij kan worden gedacht aan de vele bedrijven die obligaties uitbrengen, zelfs voor het grote publiek. Recente voorbeelden zijn de emissies door Deme, Kinepolis, Studio 100, Vandemoortele, Omega Pharma, Etex en Roularta.
Maar er zijn nog meer initiatieven. Zo heeft Unizo haar leden bevraagd over hun interesse voor ‘crowdfunding’ als alternatief voor een klassieke bancaire lening. Bijna één op drie ondernemers denkt dat dit een valabele vorm van bedrijfsfinanciering is. Als reden geven zij het strengere beleid van de banken op. Anders dan bij de uitgifte van obligaties, is er nog geen overrompeling. Maar het feit dat men erover nadenkt, spreekt boekdelen.
Daarnaast zijn er alternatieven vanuit de overheid zelf. Denk maar aan de ‘win/win-lening’ in Vlaanderen. Hiermee wilt de Vlaamse overheid particulieren fiscaal aanmoedigen om geldmiddelen ter beschikking te stellen aan KMO’s. Wie als vriend, familielid of kennis gedurende een looptijd van 8 jaar tot 50.000 euro leent aan een Vlaams bedrijf, krijgt hierop jaarlijks een belastingvermindering, gekoppeld aan een eventuele fiscale recuperatie, indien de kredietnemer het bedrag niet kan terugbetalen. Daarnaast denkt de federale overheid nu aan een volkslening. Dit zijn leningen waar spaarders op kunnen intekenen voor de realisatie van grootschalige sociaal-economische projecten (bouw rusthuis, infrastructuur,…). Het rendement zou hierbij hoger liggen dan bij een spaarboekje. Dat is ook logisch aangezien de looptijd van 5 tot 10 jaar zou variëren.
Fiscaal lot van de alternatieven
Vanuit fiscaal oogpunt wordt de financiering van de banken via het spaargeld van de spaarders bevoordeeld. Zonder het met zoveel woorden te zeggen, vindt de politiek dat een goede zaak. Indien de spaarders de banken niet zouden stutten, riskeert de overheid immers het te moeten doen en weigert de politiek aan de fiscale voordelen van het spaarboekje te raken.
Voor alle andere initiatieven gelden in principe geen fiscale voordelen. Elke vergoeding die de belegger ontvangt, wordt vanaf de eerste eurocent als interest belast aan 25% roerende voorheffing. Het fiscaal interestbegrip is hierbij ook heel breed. Het is elke vergoeding die de belegger ontvangt van de schuldenaar. Enkel voordelen die de belegger ontvangt omwille van de marktwerking of wisselkoersverschillen blijven onbelast.
Enkel bij de overheidsinitiatieven zijn fiscale voordelen te rapen. De volkslening zou kunnen rekenen op een verlaagd tarief van 15% roerende voorheffing. Aan de Vlaamse win/win-lening zijn ook fiscale voordelen verbonden. Volg de discussie mee op Twitter via @Anton_Rivus.
Anton van Zantbeek
Advocaat Rivus
