Zenuwachtigheid troef

Zoals voorspeld verliep de voorbije week chaotisch. De leden van de trojka weken geen duimbreed af van hun standpunten en de Griekse regering bleef haar visie verdedigen. Ze kon moeilijk anders. Alles was nochtans beloftevol gestart.

Op 27 mei, tijdens de bijeenkomst van de leden van de trojka in Dresden, had de voorzitster van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), Christine Lagarde, Griekenland drie weken uitstel gegund. Het is dus niet Griekenland dat erom gevraagd heeft, zoals overal te lezen staat, maar een doelbewuste geste vanwege het IMF om de onderhandelingen meer tijd te gunnen. Het was dus absoluut geen verrassing en nog minder een ongewone zet vanwege Griekenland om de verdaging te aanvaarden.

Te nemen of te laten

Vorige week maandag pakte de Griekse regering uit met haar plannen. Een document van 47 bladzijden bevatte alle maatregelen die het schiereiland in de komende jaren wil invoeren. Alles gestaafd door becijferde tabellen, nauwkeurige tijdschema’s en procedures. De trojka negeerde echter het document. Ze kwam vorige donderdag met haar document van vier bladzijden naar voren, met de gebruikelijke IMF-visie, zonder rekening te houden met de politieke toestand in het land, noch met de breekpunten die de Griekse regering sinds haar aanstelling als rode draad hanteert. De trojka gaf verder aan dat het voorstel te nemen of te laten was.

Structurele hervormingen geëist door de schuldeisers kunnen onmogelijk van de ene dag op de andere worden uitgevoerd. En het is niet door belastingen te verhogen en sociale tegemoetkomingen te beperken dat ze de koopkracht van de bevolking zullen herstellen. De geraamde besparingen zijn dus allemaal met de natte vinger becijferd, langs beide kanten. Er moet dus naar de haalbaarheid en de coherentie van de voorgestelde maatregelen gekeken worden. En in dat opzicht blijken de Griekse voornemens minstens even geloofwaardig als die van de trojka.

Rake klappen

De verrassende uitlating van de voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), Mario Draghi, bleef ook niet onopgemerkt. Hij verkondigde tijdens zijn maandelijkse persconferentie vorige woensdag dat de liquiditeitstekorten eigen zijn aan de lage rentetoestand, zelf teweeggebracht door de monetaire expansie van de ECB. De marktoperatoren wisten niet precies wat de voorzitter daarmee bedoelde. Was dat nu kritiek of moesten ze het als een voldongen feit interpreteren? Hoe dan ook, de obligatiekoersen binnen de eurozone kelderden ogenblikkelijk. De instorting was het felst voelbaar bij het langetermijnpapier dat meer dan 10% verloor, het Oostenrijkse verloor in een klap meer dan 19%.

De omwenteling bleek zo verrassend te zijn dat ze alle obligaties in de gevestigde munten trof. Behoudens enkele dubieuze debiteuren gaven alle vooraanstaande emittenten heel wat terrein prijs. Het aantal dalende stukken overtrof de stijgende in een verhouding van gemiddeld 1 tegenover 20. Met als logisch gevolg dat alle renteschalen resoluut opwaarts ontwikkelden, met een lichte verstrakking bovenop. De beweging overschreed vaak de 20 basispunten (0,2%).

Dringende oplossing

De regeringsleiders van de G-7 dienen dringend een oplossing te vinden voor de Griekse crisis. Het gaat niet alleen om de euro en de Europese unie, maar nog meer om de geloofwaardigheid van de internationale instellingen, de solidariteit tussen de zogeheten democratische landen en het behoud van eensgezindheid tussen de volkeren. Zonder vooruitgang zijn de gevolgen gewoonweg niet te overzien.

De komende week belooft nog chaotischer te zullen verlopen. De ontwikkeling van de rentetarieven zal bepalend zijn. Technisch hebben ze weinig reden om verder opwaarts te klimmen, maar de markt wordt geteisterd door een liquiditeitstekort. De banken fungeren hoe langer hoe minder als markthouders, wat maakt dat in het Angelsaksisch stelsel dat sinds 1986 veralgemeend werd, een notering pas tot stand komt als er echt een tegenpartij opdaagt in plaats dat de markthouder daarvoor optreedt. Bokkensprongen zijn dus niet uitgesloten. En de aanwezigheid van afgeleide producten en structuren versterkt die schommelingen.

Opmars euro

De hoopvolle uitkomst voor de Griekse crisis tijdens de week en de verrassende wending van de rentetarieven hebben de euro (EUR) flink ondersteund. Zijn klim werd pas tegen het einde van de week stopgezet toen de werkgelegenheidscijfers uit de Verenigde Staten gunstiger bleken uit te komen dan verwacht. De dollar (USD) moest echter 2,2% prijsgeven. De Japanse yen (JPY) verloor nog meer terrein nu men zich meer en meer vragen begint te stellen over de flagrante mislukking van de monetaire expansie daar. De yen kelderde met 2,9%; het pond (GBP) daalde met 1,7%, zelfs de Zwitserse frank (CHF) raakte 1,3% kwijt.

De hoogrentende munten toonden even zware verliezen, net als de grondstoffenmunten. Koploper was de Russische roebel (RUB), geplaagd door de opnieuw oplaaiende schermutselingen in Oekraïne. Hij verloor 8,5%. De Zuid-Afrikaanse rand (ZAR) verloor 4,1%, de Mexicaanse peso (MXN) 3,5%, de Noorse kroon (NOK) 3,1%, de Turkse lira (TRY) 2,4%, de Canadese dollar (CAD) 2,7%, de Australische (AUD) 1,35% en de Nieuw-Zeelandse (NZD) 2%.

Rentegevoelig

Obligaties zijn rentegevoelig. Hoe langer hun looptijd, des te groter die gevoeligheid. Zo zal de koers van de dertigjarige lening op naam van de Amerikaanse producent van schoonheidsproducten Estée Lauder (A2) in USD sowieso 15,8% in de tegenovergestelde richting bewegen bij een schommeling van 1% van de rentestand op lange termijn. De vijftienjarige nulcoupon van Rabobank (A+) in MXN heeft een gevoeligheid van 5,26, wat overeenstemt met een schommeling van 13,1% van het geïnvesteerde kapitaal.

In onzekere perioden is langetermijnpapier uit den boze. De Belgische programmamaker Studio 100 (zonder rating) brengt een zevenjarige lening uit in EUR die een puik succes oogst. De kans is groot dat 90 miljoen of zelfs meer opgehaald zal worden. De lening brengt 2,37% meer op dan het marktgemiddelde. Haar rating maakt impliciet deel uit van de BB-kwaliteit. En nu hopen dat Studio 100 succesvolle programma’s blijft produceren om financiële katers te vermijden. Mercedes-Benz Australia/Pacific (A-) in AUD is technisch correct, meer niet.