De Amerikaanse dollar presteert al een hele tijd sterk tegenover heel wat munten, in het bijzonder tegenover de euro. In een jaar tijd werd de greenback bijna 3 procent duurder. Het is niet uitgesloten dat de pariteit (1 dollar = 1 euro), net als in september 2022, binnenkort weer een feit is. Toen werd een dollar zelfs even meer waard dan 1 euro.
Om te bepalen of valuta onder- of overgewaardeerd zijn tegenover de Amerikaanse dollar, brengen we het best ook andere parameters in rekening. Dat kan lastig zijn. De mogelijkheden zijn legio, maar voor niet-specialisten niet altijd makkelijk toe te passen. Daarom deed het Britse tijdschrift The Economist in 1986 een poging om op een eenvoudige manier de koopkrachtpariteit (KKP) tussen verschillende valuta te meten, met de Big Mac-index. Eigenaardig genoeg wordt die informele methode, hoewel oorspronkelijk ludiek bedoeld, wereldwijd nog altijd dagelijks gehanteerd.
Het principe is eenvoudig: de prijs van een Big Mac, een wereldwijd verkrijgbare hamburger van McDonald’s, wordt in verschillende landen vergeleken. Omdat de Big Mac in elk land grotendeels dezelfde ingrediënten bevat (broodje, vlees, kaas, saus enzovoort) en onder vergelijkbare voorwaarden wordt verkocht, biedt het een gestandaardiseerde basis voor een vergelijking.
Hoe werkt het?
De prijs van een Big Mac in een land wordt omgerekend naar Amerikaanse dollar. Die prijs wordt afgezet tegen de prijs van een Big Mac in de Verenigde Staten. Als een Big Mac in een bepaald land duurder is dan in de Verenigde Staten, kan de valuta overgewaardeerd zijn. Is hij goedkoper, dan kan de valuta ondergewaardeerd zijn.
Stel dat een Big Mac in de Verenigde Staten 5 dollar kost en in de Europese Unie 4 euro. Als 1 euro 1,10 dollar waard is, dan kost de Big Mac in de Europese Unie omgerekend 4,40 dollar. Dat is goedkoper dan in de Verenigde Staten, wat kan betekenen dat de euro ondergewaardeerd is tegenover de dollar. Omgekeerd: stel dat een Big Mac in Zwitserland 7 Zwitserse frank kost en in de Verenigde Staten 5 dollar. Als je 7 frank omrekent naar dollar en dat bedrag hoger is dan 5 dollar, dan is de Zwitserse frank waarschijnlijk overgewaardeerd tegenover de dollar.
Waarom een Big Mac?
De Big Mac is een ideaal product voor die vergelijking om twee redenen:
· De Big Mac wordt in bijna elk land verkocht, waardoor het een universeel vergelijkingspunt is.
· McDonald’s gebruikt vaak lokale ingrediënten en arbeid, waardoor de prijs van de Big Mac de lokale economische omstandigheden weerspiegelt, zoals de productiekosten, de arbeidslonen en de handelshuur.
De Big Mac-index heeft echter ook beperkingen: de prijs van een Big Mac wordt beïnvloed door lokale kosten zoals voor arbeid, huur en ingrediënten, die niet direct gerelateerd zijn aan valutakoersen. Fastfood is niet in alle landen even populair. Dat kan de prijs beïnvloeden. Verschillende belastingtarieven en overheidsmaatregelen kunnen de prijs van een Big Mac beïnvloeden, wat de vergelijking minder nauwkeurig maakt. In sommige landen wordt de Big Mac soms wat aangepast aan de lokale smaak. Dat kan de productiekosten beïnvloeden.
De Big Max-index vandaag
Zwitserland voert de lijst aan met een gemiddelde prijs van 8,07 dollar, wat een overwaardering van 41,76 procent tegenover de Amerikaanse dollar aangeeft. Andere landen met dure Big Macs zijn Noorwegen, Zweden en Canada.
Venezuela heeft dan weer de goedkoopste Big Mac ter wereld, met een prijs van slechts 1,76 dollar. Dat wijst op ernstige economische problemen. Andere landen met lage prijzen zijn India, Indonesië en Taiwan. In de Verenigde Staten kost een Big Mac gemiddeld 5,69 dollar. Veel Europese landen, zoals Oostenrijk, België en Duitsland, hebben een Big Mac-index van ongeveer -7,47 procent, wat wijst op een lichte onderwaardering van de euro.
Conclusie
De Big Mac-index is een leuke en handige manier om te zien hoe duur of goedkoop zaken zijn in verschillende landen. Het vergelijkt de prijs van een Big Mac in verschillende landen om een idee te krijgen van de waarde van de verschillende munten en de koopkracht van mensen. Het is geen perfecte manier om de economie te meten, maar het geeft wel een idee van de verschillen in prijzen en economische situaties over de hele wereld.
